Enflasyon yüzde 20'ye dayandı, üretici ve tüketici enflasyonu arasındaki makas rekor kırdı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Buna göre tüketici fiyat endeksi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,89 arttı. Aylık bazda artış yüzde 2,39 olarak kaydedildi. Ekim'de üretici enflasyonu ise yıllık yüzde 46,31 oldu. Böylelikle yıllık üretici enflasyonunda Haziran 2002'den bu yana en yüksek seviye izlendi. Rakamlar tüketici ve üretici enflasyonu arasındaki makasın da rekor seviyeye yükseldiğini gösterdi.

Tüketici fiyat endeksi ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,89 artış gösterdi. TÜİK verilerine göre ekimde aylık enflasyon yüzde 2,39 oldu. Ekimde yıllık çekirdek enflasyon yüzde 16,82'ye gerilerken, politika faizi üzerinde gerçekleşti.

Ekimde üretici fiyatlarında ise sert artış izlendi. Buna göre üretici fiyat endeksi ekimde bir önceki aya göre yüzde 5,24 arttı. Üretici fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 46,31 olarak kaydedildi.

Bu rakam 2002 haziran ayından bu yana kaydedilen en yüksek yıllık üretici enflasyonu oldu.

Rakamlar üretici fiyat endeksindeki yıllık artışla tüketici fiyat endeksindeki artış arasındaki makasın rekor seviyeye yükseldiğini de gösterdi.

Ana gruplarda en yüksek yıllık artış gıdada

Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 27,41 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Bu grubu yüzde 25,23 ile lokanta ve oteller ve yüzde 23,03 ile ev eşyası takip etti.

Yıllık en düşük artış ise yüzde 5,29 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 7,88 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 8,08 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 13,12 ile eğlence ve kültür oldu.

Aylıkta en yüksek artış giyim-ayakkabı grubunda

Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Ekim ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,17 ile eğitim, yüzde 0,51 ile eğlence ve kültür ile haberleşme oldu.

Buna karşılık, 2021 yılı Ekim ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 7,56 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 5,97 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 2,43 ile ulaştırma oldu.

Sepetteki 415 maddeden 331'inin fiyatı arttı

Ekim'de, endekste kapsanan 415 maddeden, 46 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 38 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı.

331 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Böylelikle enflasyonda sepet içinde fiyatı artan ürünlerin sayısı endeks tarihinin rekorunu kırdı.

Üretici fiyatlarında enerji öne çıktı

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 32,25, imalatta yüzde 45,94, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 53,37, su temininde yüzde 32,40 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 53,20, dayanıklı tüketim malında yüzde 29,13, dayanıksız tüketim malında yüzde 31,47, enerjide yüzde 72,63, sermaye malında yüzde 26,72 artış olarak gerçekleşti.

Yeniden değerleme oranı yüzde 36,2

Ekim ayı enflasyon verileriyle birçok fiyat düzenlemesi için dikkate alınan yeniden değerleme oranı da belirlendi. Buna göre 2022 için uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 36,2 oldu. 2021 için geçerli olan yeniden değerleme oranı yüzde 9,11'di.

"Türkiye yüksek bir enflasyonla karşı karşıya"

Bloomberg HT yayınına bağlanan Ekonomist Dr. Veyis Fertekligil, Türkiye'nin yüksek bir enflasyonla karşı karşıya olduğunu söyledi:

Biraz beklentilerden düşük geldi. Manşet enflasyonu yüzde 2,5 dolayında bekliyordum ama 2,39 geldi. Aslında çok bir şey fark etmiyor çünkü yüzde 20’ye dayanıyor. Çekirdek enflasyon piyasa beklentilerini çok etkileyecek bir rakam değil. Yüksek bir enflasyonla karşı karşıyayız. Yüksek enflasyon Kasım- Aralık'ta da devam edecek. Yüzde 20’nin biraz altında olması, bizi çok mutlu etmemeli. Çünkü bundan sonra artışlara devam edilecek. Doğalgaza yüksek bir zam yapıldı. Hane halkına zam gelmemiş olsa da elektriğe ve çeşitli mallara yansıyacaktır.