Faruk Bildirici: Muhalif TV'lerin haber bültenleri dünyaya kapalı

Muhalif televizyon kanallarının ana haber bültenlerinde dış haberlerin yok denecek kadar az olması dikkatimi çekiyordu. Emin olmak için hafta içinde rastgele seçtiğim üç akşam ekran başına oturdum; muhalif televizyon kanallarının ana haber bültenlerini izledim.

 Muhalif TV kanallarını belirlerken de RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’in son paylaşımına dayandım; orada hedef aldığı Flash Haber, FOX TV, Halk TV, KRT, Sözcü, Tele 1, TV 5’e sadece internet üzerinden yayın yapan Artı TV'yi ekledim.

 FOX TV dışındakiler haber kanalı oldukları için gün boyu haber veriyorlar; ana haber süreleri de bir ila iki saat arasında değişiyor. Artı TV, Halk TV, Tele 1 ve KRT TV’de ana haber bültenleri her gün saat 18.00’de başlayıp 20.00 sıralarında bitiyor. FOX TV bir saat sürüyor, Sözcü TV ve TV 5’te ise haberler 19.00’da başlayıp iki saat kadar sürüyor. Flash TV’de ise haberler üç saate kadar uzuyor. İzlediğim üç gün boyunca bu kanallarda yayımlanan dış haberler şöyleydi:

      1. gün    

 5 Haziran Pazartesi günü FOX TV, Flash TV ve KRT TV’nin bültenlerinde hiç dış haber yoktu. Sözcü TV’deki bir saatlik bültende dış dünyadan sadece “ABD’li kadın yapay zeka ile oluşturduğu Türk erkeği ile evlendi” diye kısa bir haber verildi.

     TV 5’te haber bülteninin sonunda sadece ABD ile Çin arasında Pasifik’te yaşanan gerginlik kısaca haber yapıldı. Tele 1, bültenin son iki dakikasında Kırgızistan’da Cumhurbaşkanına yönelik darbe girişimi ve Polonya’da yüzbinlerin katıldığı protesto eylemini özetleyip geçti. Halk TV’de de son üç dakika içinde Kırgızistan’da darbe girişimi, Polonya’daki protesto yürüyüşü ve Afganistan’da 80 kız öğrencinin zehirlenmesi kısaca aktarıldı.

Dış haberleri ayrıntılı olarak veren tek muhalif TV kanalı Artı TV’ydi. Bu kanalda İran’ın Riyad büyükelçiliğinin açılması, Haiti’de sel felaketi, Pasifik’te Çin gemilerinin ABD gemilerine tehlikeli manevraları, Polonya’da yüzbinlerin katıldığı protesto eylemi ve Yunanistan’da seçim kampanyası haberleri yayımlandı.

Türkiye’deki muhalif kanallar ilgi göstermese de aslında o gün dünya medyasının gündeminde Hindistan’da 288 kişinin yaşamını yitirdiği tren kazası da vardı.

  2. gün

7 Haziran Çarşamba günü KRT TV’de diğer ülkelerden hiç haber yoktu. FOX TV ve Halk TV sadece Fransa’daki emeklilik yaşıyla ilgili protesto eylemlerini haber yaptı.  TV 5, Fransa’daki eylemin yanı sıra Ukrayna’da bir barajın vurulmasını aktardı. Tele 1, Fransa ve Ukrayna’ya ilaveten Kanada’daki orman yangınlarını haberleştirdi.

Flash Haber, sadece Türk askerinin Kosova’da nasıl karşılandığını, Sözcü TV ise Fransız futbolcu Benzema’nın S. Arabistan’a gidişini yayımladı.

Yine en çok dış haber yayımlayan kanal, Artı TV'ydi. Ukrayna’da barajın vurulması, İran’ın yeni füze tanıtımı, Papa’nın hastaneye kaldırılması, uzay çöplüğüne karşı ahşap uydu projesi, İngiltere’de zayıflama iğnesine onay hazırlığı haberlerini yayımladılar.

RTÜK, Fox TV ve Halk TV'ye yüzde 5, TELE 1 ve Flash TV'ye yüzde 3 para cezası verdi

     3. gün

8 Haziran Perşembe günü TV 5 sadece İsrail askerlerinin Ramallah’taki saldırısını, FOX TV ve Flash Haber ise sadece Kanada’daki orman yangınının NewYork’u dumana boğmasını haber yaptı. KRT’de dünyadan haber yoktu.

Halk TV ve Tele1’de dış haber yine bültenin sonundaydı ama sayıca daha fazlaydı. Tele 1, Kanada’daki orman yangının yanı sıra Ukrayna’daki barajın yıkılması ve Meksika’daki deprem yardımı skandalını, İngiltere’nin göçmen fonundan Türkiye’ye 3 milyon sterlin verilmesini haberleştirdi. Halk TV ise bu haberlere ilaveten IŞID’in kaçırdığı altı Ezidi kadının kurtarılması ve Picasso’nun sevgilisi olarak tanınan ressam Françoise Gilot’un ölümü hakkında haberleri de kısaca yayımladı. Sözcü TV, Avrupa Konseyi’nin Türkiye’yi ihraç sürecini başlatmasını, Fransa’daki bıçaklı saldırıyı, Messi’nin, S. Arabistan’ı değil ABD’yi seçmesini haber yaptı.

Artı TV yine en çok ve en geniş dış haber yayımlayan televizyon kanalıydı. Almanya’da aşırı sağın yükselişi, IŞİD’in kaçırdığı 6 Ezidi kadının kurtarılması, Papa’nın ameliyat olması, Hawai’deki yanardağın faaliyete geçmesi, Avrupa Konseyi’nin Türkiye kararı, Ukrayna’daki savaş, Fransa’daki bıçaklı saldırı, İngiltere’den Türkiye’ye 3 milyon sterlin yardım, Kanada’daki orman yangını haberlerini yayımladı.

    İzleyici iç politikaya hapsediliyor

Üç gün boyunca izlediğim ana haber bültenlerinde sadece Artı TV'nin dış haberleri çeşitlendirerek ve ayrıntılı olarak yayımladığını söyleyebilirim. KRT’de dış haber hiç yok, Flash Haber ve FOX’ta da çok az. Halk TV, Sözcü TV, TV 5 ve Tele 1’de diğerlerine göre biraz daha fazla olsa da genellikle bülten sonlarında birkaç dakikaya sıkıştırılarak geçiştiriliyor bu haberler. Toplam olarak bakıldığında Artı TV dışındaki muhalif kanallardaki dış haberlerin son derece yetersiz olduğunu söylemek mümkün.

Elbette haber kanallarının gündüz yayımlanan bültenlerinde dünyadaki gelişmelere bir ölçüde yer veriliyor olabilir. Onları izleme olanağım olmadı ama ana haber bülteninin bir TV kanalının haberciliğe bakışını görmek açısından yeterli fikir vereceği kanısındayım.

Muhalif televizyonlarda dünya haberlerinin çok az olmasında muhtemelen olanaklarının kıtlığı, yeterli uzman eleman olmayışı da etkili olabilir. Ama dijital çağda onu aşmanın da yollarının olduğunu biliyoruz. 

Eskiden tek kanallı TV çağında bile TRT’nin haber bültenlerinin bir bölümü mutlaka dış haberlere ayrılırdı; dünyadan gelişmelerin aktarıldığı özel programlar yapılırdı. M. Ali Birand’ın 32. Gün’ü ağırlıklı olarak diğer ülkelerde olup bitenleri dosyalar halinde aktarır; izleyiciye dünyadan pencere açardı. Özel televizyonların kurulmasından sonra da uzun süre bu tür haber ve programlar devam etti ama yıllar içinde giderek azaldı.

Muhalif kanalların haberciliği de bu yoldan ilerledi; dünyaya gözlerini, kulaklarını kapattı. Şimdi artık bu TV’ler, birbirine öykünerek, haber bültenlerinde sunucuların haberlerden çok kişisel görüş ve yorumlarına yer veriyor. Sunucular, haber ile ilgili olsa da olmasa da izleyicilerin sosyal medya üzerinden gönderdikleri mesajları okuyup yorumluyor, bunlarla dakikalar geçiriyor. Haber bültenleri bir tür haber şovuna dönmüş durumda.

Muhalif televizyonların tümünün haber bültenleri iç politika odaklı. Politik gelişmelerden kalan zamanda ekonomik gelişmeler ve çarşı pazar söyleşileri de uzun uzun aktarılıyor. Sosyal gelişmeler, sanat ve bilimle ilgili etkinlikler de göreli olarak çok az ekrana getiriliyor.

Komşu ülkelerde Türkiye’yi yakından ilgilendiren olaylar, hatta ülkemizdeki siyasi gelişmeler açısından önemli deneyimler içeren gelişmeler bile izlenmiyor, aktarılmıyor. Dış haberlerin aktarılmaması, izleyicinin de iç politikanın vıdı vıdılarına hapsedilmesi, dünyadan habersiz bırakılmaları sonucunu doğuruyor.

İzleyicisiyle, gazetecisiyle körleşiyoruz, vizyonumuz daralıyor. Bu yoldan bir an önce dönmekte yarar var, lütfen…

 Faruk BİLDİRİCİ