Fehmi Koru yazdı: Masayı dağıtmadan aday belirleme açmazını aşmak mümkün ama düşünme kalıplarını kırmak gereki

Siyasette, ekonomide, uluslararası ilişkilerde sorunlar hiç bitmez. Çıkan sorunlar için çözüm arayışları her düzeydeki sorumluyu meşgul eder. Çoğu kez de çözüm bulunamadığı için sorunlar sürer, bazen de ilişkiler kopma noktasına gelir.

Örnek çok.

Dış politika alanında kendi eserimiz olanlar ile başka ülkelerin ülkemize baktığında gördüğü çok sayıda sorunumuz var. Ekonomide ‘enflasyonun sebebi faiz midir’ sorusu da doğurduğu sıkıntılar açısından başlı başına ciddi bir sorun. Siyasette ise hem iktidar-muhalefet ilişkilerinde, hem de ittifaklar içi uyumda sorunlar yaşanabiliyor.

Çözüm aranırken çoğu kez sorun daha da derinleştirilebiliyor bizde…

Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı belirleme sürecinde yaşamakta olduğu tıkanıklık, ismi konulmamış yeni bir sorun olarak siyasetin karşısında. 

Ülkede hemen her alanda yaşanan derin bunalımların ortadan kalkması için, muhalefet, mevcut iktidarın gitmesi ve kendilerinin oluşturduğu ittifakın devlet yönetimini ele alması gerektiği görüşünde. Bunun için de hem genel seçimi hem de cumhurbaşkanlığı seçimini muhalefetin kazanması şart.

Çok parçalı muhalefet şimdiye kadar cumhurbaşkanı adayını açıklamadı. Açıklama günü yaklaştıkça, gecikmenin sebebi olarak evvelce ileri sürülen gerekçenin geçersiz ve gerçek gerekçenin isim belirlemede sorun yaşanması olduğu ortaya çıkmakta.

Altı partiden oluşan Millet İttifakı’nın beş partisi ile İYİ Parti arasında aday ismi konusunda görüş ayrılığı var.

Saklansa veya inkar edilse de ihtilaf kendini değişik şekillerde belli ediyor.

Kemal Kılıçdaroğlu: Bana Akşener hakkında dosya sunulduğu doğru değil

Diğer partiler CHP’lilerin liderlerini aday görmek istemesine ses çıkarmazken, İYİ Parti’nin Kemal Kılıçdaroğlu ismine onay vermekte zorlandığı, buna yanaşmayacağı anlaşılıyor.

İYİ Parti genel başkanı Meral Akşener uyumlu görüntü vermeye çalışsa bile yakın mesai arkadaşlarının buldukları her fırsatta itirazlarını dile getirdikleri görülüyor.

İtirazcılar bazen görevlerini bırakmak zorunda kalıyorlar, ancak yine de onların açıkladıkları görüşlerin parti eğilimini yansıttığı yaygın bir kabul.

Aday ismi açıklanması ertelene ertelene bugüne gelindi; isim açıklamak için bir hafta sonraya gün verildi lakin görüş ayrılığının henüz ortadan kalkmadığının fazlaca belirtisi var.

Ne olacak?

Masa dağılacak mı?

Bizim geleneğimizde, böyle durumlarda, taraflar, kendileri için de kötü sonuçlar doğurabileceğini bilseler dahi, akla en az uygun yola başvurmaktan çekinmiyorlar.

Bunun son örneği 2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşanmıştı.

İYİ Parti’nin henüz kendini kitlelere tam benimsetemediği bir dönem olmasına ve varlığını seçime katılabilmesini sağlamak üzere kendilerine elini uzatması sebebiyle CHP’ye borçlu olmasına rağmen, Meral Akşener, birlikte hareket ettiği diğer partilerin -bu arada CHP’nin de- “Yapma, etme” demelerine aldırmaksızın kendi adaylığını ilan etmişti.

“Kazanacağım” iddiasıyla girdiği seçimde çok az oy alabildi.

Hemen her gün aleyhinde propaganda yürüterek kazanmamasını sağlamaya çalıştığı AK Parti ile lideri Tayyip Erdoğan’ın o seçimi açık farkla kazanmasında en büyük payın sahibi İYİ Parti ve lideri Akşener oldu.

Şimdi de, bir yıldır, her ay, saatler süren buluşmalarıyla aralarında tesis ettikleri yakınlığı, seçime tek ses ve tek adayla girme kararlılığını sürdüremezlerse, sandıktan çıkacak sonucun Millet İttifakı için 2018’den farklı olması neredeyse imkansız.

Hangi sebeple olursa olsun masanın dağılması o sonucu doğuracaktır.

Peki de bu soruna nasıl bir çözüm bulunabilir?

Maltalı, ancak dünyanın en ünlü üniversitelerinde kürsüsü ve 100’e yakın eseri bulunan toplumsal ilişkiler uzmanı Prof. Edward de Bono bu tür açmaz durumlar için alışılmışın ötesinde bir düşünce tarzının benimsenmesini savunmuştur.

İYİ Parti ne yapmak, nereye varmak istiyor? İYİ Parti’nin dilinde İmamoğlu gönlünde Yavaş mı var?

Klasik düşünce kalıplarının ötesine çıkma anlamına gelen ‘lateral thinking’ adını verdiği ona özgü bir düşünce tarzı.

‘Yanal düşünce’ anlamına geliyor o isim.

Şöyle bir açmaz durumu düşünün:

Adamın birinin vurucu-kırıcı-öldürücü bir tipe kumar borcu vardır. Adam alacağını tahsil için borçlunun evine geldiğinde borçlusunun dünyalar güzeli bir kızı olduğunu fark eder. Suç örgütü lideri hem alacağını hem de kızı kazanacağı bir kumpas planlar. Borçlusuna, “Borcunu silmek için sana bir teklifim var” der. Bir torbanın içine biri beyaz diğeri siyah iki çakıl taşı koyacak, kız torbadan beyaz taşı çekerse parasını almadan oradan ayrılacak, siyah taşı çekerse hem kızı hem de parayı alacaktır.

Sonunda ölüm olduğunu bilen borçlu adam çaresiz teklifi kabul eder.

Bu arada kız, kendisine göz koyan adamın torbaya attığı taşların ikisinin de siyah olduğunun farkına varır.

Elini torbaya attığında hangi taşı çekerse çeksin kazanan kabadayı olacaktır.

Tam bir açmaz durumu.

Bu örnek olayı Edward de Bono’dan aktarıyorum.

Onun tavsiye ettiği -daha doğrusu bu durumdan hem babasını hem de kendisini kurtarmak isteyen genç kızın bulduğu- alışılmışın ötesinde çözüm aslında çok basit:

Kız torbanın içine elini atar ve avucu içinde tuttuğu ilk siyah çakıl taşını büyük bir hiddetle diğer taşların bulunduğu uzaktaki yığının içine fırlatır. Sonra şaşkınlık yaşayan kabadayıya dönüp “Merak etme, şimdi içeride kalan taşa bakıp benim ilk çektiğim taşın hangi renkte olduğunu bilebiliriz” der.

Fehmi Koru: İnsanlık bütün dengeleri değiştirecek dev bir adımla karşı karşıya, keşfin bize dönük bir yönü de var

Yani?

Kızın bulduğu çözümle konu hileci kabadayının süklüm püklüm oradan ayrılmak zorunda kalmasıyla çözüme kavuşmuş olur.

‘Lateral’ (yanal) dediği düşünce tarzı böyle bir şeydir de Bono’nun…

Millet İttifakı’nın içine düştüğü açmaza klasik düşünce tarzlarıyla çözüm bulunamayabilir ve iş beş yıl önce olduğu gibi bu defa da kopma noktasına kadar varabilir.

Çözüm?

Tek çözüm, kalıpları kırmaktan ve farklı düşünebilmekten geçiyor.

Edward de Bono’ya başvurulamaz, çünkü iki yıl önce vefat etti.

Fakat kitaplarının çoğu dilimize çevrilmiş bulunuyor. Okunabilir