Haftanın Kitabı: Tanpınar'ın İzinde Beş Şehir

Alberto Manguel
TANPINAR’IN İZİNDE BEŞ ŞEHİR
 (Ankara, İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa)
Yapı Kredi Yayınları

Ahmet Hamdi Tanpınar hayatının belli dönemlerinde yaşadığı beş şehri yeniden ziyaret ederek Türk edebiyatının unutulmaz denemelerini kaleme almıştı. Yaklaşık yetmiş yıl sonra bambaşka bir coğrafyadan gelen Manguel ise Tanpınar'ın yazınsal kılavuzluğunda aynı şehirlere giderek izlenimlerini, gözlemlerini, benzersiz birikimi ve deneyimleriyle harmanlayarak okura aktarıyor.

Manguel bu yapıtı için;

“Hemen hemen yüz yıl sonra, Buenos Aires'te doğan ve büyükbabam gibi doğum yerini terk ederek seyahat eden ben, İstanbul'a ilk kez on altı yaşımdaki oğlumla, büyükbabamın hayal gücünü böylesine esir almış şehri keşfetmek için geldim...

Pera Palas otelinin balkonundaki ilk akşamımızda büyükbabamın ufukta bir yangın var sanmasına yol açan aynı günbatımı, onun torunu ve büyük torunu için aynı ihtişamla yanıyordu. Belki de böyle anılar bir kuşaktan diğerine bilinçsizce geçirilebiliyordur, benimle oğlumun balkondan gördüğü de, yıllar önce büyükbabamın gözlerinin önünde meydana gelen şeydi ve biz de şimdi onun yerine hatırlıyorduk'' diyor.

Cumhuriyet Kitap ekinde Ali Bulunmaz’ın  Alberto Manguel ile yaptığı söyleşide Manguel Tanpınar ismini ilk kez nasıl duyduğunu ve nasıl bir izlenim edindiği üzerine şöyle diyor;

“Ahmet Hamdi Tanpınar’ın adını il kez, İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali direktörü Mehmet Demirtaş aracılığla duydum. Kendisini, edebiyatla ilgilenen ve iyi bir okur olarak gören benim gibi birinin, yarım asırlık okuma hayatında nasıl olup da Tanpınar’ın yazılarıyla karşılaşmadığımı  ilk anda hayret ettim. Buna dair sunabileceğim tek mazeret, Tanpınar’ın henüz benim okuyabileceğim herhangi bir dile çevrilmediğiydi. Nihayet bazı kitaplarını okuduğumda ise Tanpğınar’ın, yirminci yüzyılın ilk  yarısının en sıra dışı yazarlarından biri olduğunu gördüm.''

Ali Bulunmaz’ın “Peki, Tanpınar’ın Beş Şehir kitabını okuduktan sonra neler hissettiniz?'' sorusuna ise şöyle yanıtlıyo Manguel;

“Beş Şehir’den önce Tanpınar’ın iki romanına aşinaydım. Beş Şehir’Ie ise 2013’te Ruth Christe’nin iyi bir İngilizce çevirisiyle karşılaşıncaya kadar, biraz Fransızcadan biraz İngilizceden parça parça okudum. Kişinin anıları ve mekanlar üzerinden gerçekleştirilen manevi bir yolculuk tasatımı olan bu kitaba bayıldım; bana bu Beş Şehir’I anlatan adama hayran kaldım. Aynı dönemde yaşasaydık Tanpınar’la yakın arkadaş olabileceğimi hissettim.''

104 s.
İstanbul, 2016

Görsel: 

Alberto Manguel Kimdir?

Alberto Manguel 1948’de Buenos Aires’te Arjantinli bir ana babanın çocuğu olarak doğdu. Çocukluğunu babasının diplomatik görevi nedeniyle İsrail’de geçirdi. Çek bakıcısından İngilizce ve Almanca öğrendi. Anadili İspanyolcayı, 1955’te Arjantin’e döndükten sonra öğrendi. Öğrenciliğinde Jorge Luis Borges’e dört yıl süresince kitap okudu.

Yaşamını Fransa, İtalya ve İngiltere gibi değişik ülkelerde sürdüren Manguel, 1988’den beri Kanada vatandaşı. Yazarlığı yanında çokdilli bir çevirmen, antoloji yazarı ve yayıncı olarak uluslararası ün kazanan Manguel’in başlıca yapıtları arasında Hayali Yerler Sözlüğü (Çev. Sevin Okyay-Kutlukhan Kutlu, YKY, 2005), 1992’de McKitterick Ödülü’nü kazanan romanı News from a Foreign Country Came (Yabancı Bir Ülkeden Haber Geldi) ve Kanada’da Kurmaca-Dışı dalında Genel Vali Edebiyat Ödülü’nü kazanan Reading Pictures: A History of Love and Hate (Resimleri Okumak: Aşk ve Nefretin Tarihi) sayılabilir.

Manguel’in Türkçeye çevrilen diğer kitapları şunlardır: Başka Ateşler: Latin Amerikalı Kadın Hikâyeciler Antolojisi (Çev. Tomris Uyar, 1988); otuzdan fazla dile çevrilip uluslararası bir çoksatar olan, Times Literary Supplement tarafından Yılın En İyi Kitapları arasına seçilen ve Fransa’da Médicis Ödülü’nü kazanan Okumanın Tarihi (Çev. Füsun Elioğlu, YKY, 2001); Borges’e kitap okuduğu günlere ilişkin anılarını anlattığı Borges’in Evinde (Çev. Cem Akaş, YKY, 2002), Palmiyelerin Altında Stevenson (Çev. Cem Akaş, YKY, 2004), Okuma Günlüğü (Çev. Mehmet H. Doğan, YKY, 2007), Geceleyin Kütüphane (Çev. Dilek Şendil, YKY, 2008), Kelimeler Şehri (Çev. Esen Ezgi Taşcıoğlu, YKY, 2009), Bütün İnsanlar Yabancıdır (Çev. Saliha Nilüfer, YKY, 2012).