İran'da 9. Cumhurbaşkanı seçilen Pezeşkiyan Türk kökenlerine mi sahip?

Eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Azerbaycan ziyareti dönüşünde geçirdiği helikopter kazasının ardından yapılan seçimlerde, eski sağlık bakanı Mesud Pezeşkiyan %53,7 oy oranıyla galip geldi ve İran'ın 9. Cumhurbaşkanı oldu.

Pezeşkiyan, daha önce 2013 ve 2021 seçimlerinde yenilgiyle ayrılmıştı. Seçim kampanyası sürecinde dikkat çeken noktalardan biri, bazı konuşmalarını Kürtçe ve Türkçe yapması oldu. Pezeşkiyan'ın Türk kökenli olduğuyla ilgili spekülasyonlar da gündemde yer aldı.

PEZEŞKİYAN TÜRK MÜ?

İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde Mahabad şehrinde 29 Eylül 1954 tarihinde doğan Mesud Pezeşkiyan, bir röportajında İranlı Azerbaycan Türkü bir ailenin çocuğu olduğunu ve Türk olmaktan büyük gurur duyduğunu belirtti.

Azerbaycan Türkçesi ile konuşan Pezeşkiyan, evinde çocuklarıyla Türkçe konuştuğunu ve Farsça yerine Azerbaycan Türkçesi kullanmayı tercih ettiğini vurguladı. Ayrıca, "Babam Türk'tü, annem Türk'tü ve ben Türk olmaktan gurur duyuyorum" şeklinde ifadeler kullandı.

1993 yılında eşini ve bir çocuğunu trafik kazasında kaybeden ve iki çocuğunu tek başına büyüten Pezeşkiyan, İran İslami Danışma Meclisi'nde görev yapmasının yanı sıra İran-Türkiye Dostluk Derneği üyesi olarak da biliniyor.

Pezeşkiyan'ın, Türklerin dil ve kültürüne saygı duyulması gerektiğini vurguladığı ve Anayasa'nın 15. maddesi çerçevesinde İran'daki Türklerin kendi dillerinde eğitim görmeleri gerektiğini savunduğu belirtiliyor.

İran'da yayın yapan haber ajansı KhabarOnline, Pezeşkiyan'ın ayrıca İran'da Traktör takımının taraftarı olduğunu bildirdi.

SOYADI FARSÇA'DA "DOKTORLAR"

Pezeşkiyan, Farsça'da "Doktorlar" anlamına gelen bir soyadına sahiptir. Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden genel tıp alanında dereceyle mezun olduktan sonra pratisyenlik kursunu 1985 yılında tamamladı. Tıp fakültesinde Fizyoloji dersleri vermeye başladı ve 1994-1999 yılları arasında beş yıl süreyle Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nin rektörlüğünü yaptı.

Pezeşkiyan, 2001-2005 yılları arasında İran Sağlık ve Tıp Eğitimi Bakanı olarak görev yaptı, bu dönemde sağlık politikalarının ve tıp eğitiminin geliştirilmesine katkıda bulundu. Aynı zamanda Azerbaycan Eyaleti'nden milletvekili seçilen Pezeşkiyan, Meclis'te sağlık, sosyal hizmetler ve işgücü komisyonlarında da görev aldı.

REFEROMİST CUMHURBAŞKANI

Pezeşkiyan, reformcu siyasi görüşlere sahip bir politikacı olarak tanınır ve İran Meclisi'nde başkan yardımcılığı görevini üstlendi. Batı ile iyi ilişkileri savunarak, Meclis Başkan Yardımcılığı döneminde "nükleer anlaşma" yapılması gerektiğini vurguladı.

Meclis içindeki yasama faaliyetlerinde aktif bir rol oynayan Pezeşkiyan, 2022'de polis nezaretinde kaybedilen Mahsa Emini'nin ölümüne ilişkin açıklamalarıyla dikkat çekti. Başörtüsü yasasının müdahalelerden kaynaklı olarak durumu kötüleştirdiğini ve sona erdirilmesi gerektiğini savundu, "Evlatlarımızın iffetli olmasını istiyoruz fakat bu yöntem onları dinden uzaklaştırıyorsa sürdürmemeliyiz" şeklinde konuştu.

Hükümetin muhaliflere karşı tutumuna yönelik sert eleştiriler getiren Pezeşkiyan, 2009 cumhurbaşkanlığı seçimi sonrası çıkan olaylarda Meclis'teki güvenlik güçlerinin müdahalelerine ilişkin açıklamaları nedeniyle muhafazakar vekillerle gerginlik yaşadı.