İşte Paskalya’nın tarihi

Tüm Hristiyanlar tarafından kutlanan en önemli ve en eski bayramlardan biri olan Paskalya...

Tüm Hristiyanlar tarafından kutlanan en önemli ve en eski bayramlardan biri olan Paskalya'da, “Hz. İsa'nın yeniden dirilişi” (Paskalya Bayramı) kutlanmaktadır.

Katolik ve Ortodoks kiliselerinde, Noel Bayramı gibi farklı dönemlerde kutlansa da Paskalya, mart ile nisan ayı sonuna kadar olan dönem olarak kabul edilir. Paskalya Günü, kiliselerin çoğunda pazar günü kutlanırken, “Kıyam yortusu” ya da “Diriliş Günü” olarak adlandırılır.

Peki, Paskalya ya da “Kutsal Diriliş” olarak adlandırılan bu bayramın metotları, ritüelleri nedir?

Aras Yayınları’ndan çıkan Lora Sarı’nın çevirisini yaptığı, Hratch Tchilingiran’ın “Ermeni Kilisesi” adlı kitapta, Paskalya’nın ritüelleri, metotları ve tarihsel geçmişi anlatıldı. “Paskalya veya Kutsal Diriliş” başlıklı bölümde, Paskalya, Büyük perhiz, Pesah Bayramı’nın tarihine ve anlamına değinildi.

İşte “Paskalya veya Kutsal Diriliş” başlıklı bölümde anlatılanlar:

“Paskalya, Mesih’in ölümden muzaffer dirilişidir ve Kilise takviminin en önemli günü olarak kabul edilir. Paskalya’nın litürjik döngüsü şöyledir:

a) Büyük Perhiz, kırk gün süren perhiz ve içe bakış dönemi. Perhiz süresince her Pazar gününün İncil’deki anlatılara dayanan bir teması vardır. İmanlılar bu anlatıları kendi yaşayışlarına aksettirir ve kendilerini ruhen Paskalya’ya hazırlar.

Perhiz pazarlarının temaları ve Kutsal Kitap’tan okunan bölümler şöyledir:

Pun Parangentan Pazarı (Büyük Perhiz’in Başlangıcı) (Matta 6:1-21)

İkinci Pazar, Cennetten koçulma (Matta 5:17-48)

Üçüncü Pazar, Kaybolan oğul (Luka 15:1-32)

Dördüncü Pazar, Kurnaz Kâhya (Luka 16:1-31)

Beşinci Pazar, Yargıç (Luka 17:20-18:14)

Altıncı Pazar, İsa Mesih’in Dünyaya Gelmesi (Matta 22:34-23:39)

b) Büyük Perhiz’in sonuna işaret eden Zeytin Dalları Pazarı, Mesih’in Kudüs’e muzaffer girişinin yortusudur (Matta 20:29-21:17). İsa şehre eşek üstünde girmiştir. Bu onun alçak gönüllüğünün göstergesidir. Kalabalıklar onu ellerinde hurma dallarıyla karşılamış, arkasından ‘Rab’bin adıyla gele övgüler olsun’ diye bağırarak onu takip etmiş, onu Mesih ve Kudüs’ün Yeni Kralı olarak selamlamıştır. Bu olay aynı zamanda Zekeriya Peygamber’in kehanetinin (9:9) gerçekleştiğini gösterir.

Ey Siyon kızı, sevinçle coş!

Sevinç çığlıkları at, ey Yeruşalim kızı!

İşte kralın!

O adil kurtarıcı ve alçakgönüllüdür.

Eşeğe, evet, sıpaya,

Eşek yavrusuna binmiş sana geliyor!

c) Paskalya’dan önceki Kutsal Hafta, Zeytin Dalları Pazarı’ndan sonraki pazartesi günü başlar. Kutsal Hafta’da Mesih’in yeryüzündeki son birkaç gününde yaşadığı olaylar anılır.

d) Paskalya Pazarı. Ermenice zadig kelimesinin İbranice pesah/fısıhtan geldiğine inanılır. Yahudi geleneğinden Pesah (Fısıh, Hamursuz Bayramı), Yahudilerin Mısır’da Firavun’un boyunduruğundan kurtulması ve bir ulus olarak Vadedilmiş Topraklar’da özgürlüğüne kavuşmasının bayramıdır.”

'BU BENİM KANIMDIR GÜNAHLARIN BAĞIŞNMASI İÇİN BİRÇOKLARI UĞRUNA AKITILAN ANTLAŞMA KANIDIR'

“Pesah bayramında Yahudiler, Tanrı’ya şükretmek için kuzu kurban eder. Ancak Mesih, havarileriyle birlikte yediği Son Akşam Yemeği’nde Pesah’a yeni bir anlam getirmiştir. Fısıh Kurbanı yerine Mesih kendi kanını akıtmış ve bütün günahkârların kurtuluşu ve özgürlüğü ve Tanrı’yla barışmaları için çarmıha gerilmiş ve insanlığın ‘kurbanlık kuzu’su olmuştur. Son Akşam Yemeği olarak bilinen Pesah yemeği sırasında şöyle der:

Yemek sırasında İsa eline ekmek aldı, şükredip ekmeği böldü ve öğrencilerine verdi. ‘Alın, yiyin’ dedi, ‘Bu benim bedenimdir.’ Sonra bir kâse alıp şükretti ve bunu öğrencilerine vererek, ‘Hepiniz bundan için’ dedi. ‘Çünkü bu benim kanımdır, günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır. Size şunu söyleyeyim, Babam’ın egemenliğinde sizinle birlikte yenisini içeceğim o güne dek, asmanın bu ürününden bir daha içmeyeceğim.’ İsa haç üzerinde ölmüş ve gömülmüştür. Ancak üçüncü gün ölümden dirilir (Matta 28:1-20). Mesih’in dirilişi Tanrı’nın Krallığı’ndaki yaşamın ebedi olmasını mümkün kılar ve bu yaşam O’na inananlara bahşedilecektir. Tıpkı Paskalya ilahisinin sözlerindeki gibi, Mesih ‘ölerek ölümün üstesinden geldi’ ve gerçekten Tanrı’nın Oğlu olduğunu ve ebedi yaşamın yolunu gösterdi.”

Litürji: Özellikle Hristiyanlıkta, halka açık dinî ibadetlerin (ayinlerin) nasıl yapılacağını belirleyen formlar (metot ve prosedürler) bütünü. Bu formlara uygun olarak düzenlenmiş ayinlere de litürji denir