İYİ Parti'li Usta, Merkez Bankası'ndaki 128 milyar doların ne olduğunu sordu?

İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Erhan Usta, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, açıklanan 2021 yılı bütçe sonuçlarında geçen yılın Ocak ayına göre çok büyük açık oluştuğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Bütçenin özellikle faiz giderlerinden çok yüksek bir artış var. Bütçede bu yıl yüzde 72,2’lik bir faiz giderlerinde artış vardır. Bütçenin vergi gelirlerinde özellikle kazanç vergilerinde çok sınırlı bir artış görüyoruz. Pandemideki istihdam kayıplarının vergi üzerindeki olumsuz etkisi görülmeye başlamıştır. Geçen yıl faiz gelirlerinden alınan vergilerde indirim yapılmıştı şimdi onun olumsuz etkilerini de vergi sonuçlarında görüyoruz. Hemen ivedilikle yapılması gerekenler, harcama kalemlerinin hükümet gözden geçirmelidir. Gereksiz harcamalardan mutlaka tasarruf edilmek durumundadır. Bu şu demek değildir, pandemi ile mücadele kapsamında özellikle esnaf kesime verilmesi gereken destekler vardır şu ana kadar yapılan desteklerin hiçbir kıymeti harbiyesi yoktur, oradaki desteklerin devam etmesi ekonominin sıhhati açısından gereklidir.

"Ödenemeyeceğini söylemiştik"

Vergi ve Sosyal güvenlik pirimi yapılandırmasına dair bir kanun çıktı. Bu kanun çıkarken temel bir hata yapıldı. Bir tanesi Ocak ayından itibaren vergi yapılandıran vatandaşların taksitlerinin başlamasıydı. Biz o zaman İYİ Parti grubu olarak bir önerge vermiştik bunların 2021 yılı içerisinde hele Ocak ayı içeresinde insanların bu paraları ödeyemeyeceğini 2022 yılında başlanması hususunu değerlendirmiştik. Bizim önerimiz dikkate alınmadı Ocak ayı geldi bir aylık bir erteleme yapıldı. 1 Mart’ta ilk taksit ödenecek. Bunun yine ödenme imkânı yoktur. Şimdiden biz hükümeti uyarıyoruz. Önce Cumhurbaşkanının yetkileri kullanılsın daha sonra küçük bir ek kanunun getirilerek Meclis’e bu ödemelerin bu yılın sonuna kadar ertelememiz gerekir. 18 taksit yerine 36 taksit dolayısıyla ödeme süresi 36 ay yerine 72 aya çıkarılması gerekir bu konudaki ısrarımız devam ediyor. Şu anda Türkiye ekonomisinin geldiği durum bizim önergelerimizde ne kadar haklı olduğumuzu ortaya koyuyor.

Hükümet yine esnafa cimri

Havalimanları ile ilgili bir kısım destekler açıklandı. DHM’nin işlettiği hava limanlarında gerek havayolu şirketlerine gerekse oradaki bir kısım ticari mahal hizmetlerine, yer işletmeleri şirketlerine 2020 yılında kesilen faturaların iptal edileceği söylendi. Bu bir miktar normal karşılanabilir 2021 yılında zam yapılmayacak, burada da biraz abartıldı. TAV’ın işlettiği havalimanları ile ilgili de kiralarda süre uzatımı yapılıyor iki yıl süre uzatılıyor 2022 kiraları 2024’e erteleniyor. Pandemi var ama iki yıl süre uzatımı çok cömertçe yapılmış bir süre uzatımıdır. Burada yapıyorsunuz cömertliği, burada temel problem şu, hiçbir şekilde şeffaflık yok, herşeyi Cumhurbaşkanı açıklarken buralarla ilgili Cumhurbaşkanını bir açıklaması da yok. Önümüzde daha büyük mesele İstanbul Havalimanı ile ilgili talepler var onlar gelecek. Orada büyük ödemeler var dolayısıyla bunu biraz sessiz sedasız halletmek istermiş gibi hükümetin bir tavrı var. Biz burada şeffaflık istiyoruz buradaki ertelemelerin mali boyutu nedir, bundan sonra yapılacak olanların mali boyutu nedir onları görmemiz gerekiyor. Esnafa destek konusunda son derece cimri olan hükümet büyük şirketler konusunda niye bu kadar cömert olmuştur onu da bize açıklamasını kendisinden istiyoruz. Bir yandan destek ödemeleri verirken diğer taraftan yolcu garantileri devam edecek midir? Basın çıkan haberlere göre garanti ödemelerinin devam edeceği yönünde bilgi geliyor. Kullanılmayan Atatürk Havalimanı için garanti ödemeleri bu süreçte devam edecek midir bu konuda da bir açıklama gerekiyor. En önemlisi İstanbul Havalimanı ile ilgili talepler nasıl değerlendirilecek. Oranın ortakları işletmecileri Türkiye’nin çok iyi tanıdığı hükümete yakın müteahhitler dolayısıyla orada yapılacak husus önemli. Mücbir sebep ile ticari denge arasındaki risk iyi gözetilmeli. Yani herşeye mücbir sebep deyip.. ticari riskler de vardır bu ayrımın iyi yapılması gerekir.

Esnafın borcu yeniden yapılandırılmalı

Esnafın durumu hala çok kötü, çok ciddi bir kapanma var. İşyerleri kapanıyor yani sistem yavaş yavaş çöküyor hükümet bunun farkında değil hala inkâr eden bir yönetim anlayışı var.  Bizim 14 Aralık 2020’de yaptığımız bir basın açıklamamız vardı hükümetten esnafa yönelik beklentilerimizi ifade etmiştik, oradaki bir maddenin önemli olduğunu hala da yapılması gerektiğini söylüyorum. O da şu, esnafın Mart 2020’den sonra kullandığı kredilerin ödeme vakti geldi fakat esnaf ödeyecek durumda değil dolayısıyla bir yandan esnaf mağdur olacak diğer yandan bankalar mağdur olacak. Bu mağduriyetin çözülmesi gerekiyor. Burada devlet, bankalar ve esnafın borçlarını yeniden yapılandıracak bir yıl süreyle ertelenmeli ve ondan sonra makul taksitlendirilmeli buradaki faiz yükünün de esnafa yüklenmemesi gerekir. Bu faiz yükünün bir kısmını haviye yüklenir bir kısmını da bankalar fedakârlık yapabilir.

128 milyar dolar nerede?

Merkez Bankasının rezervlerine ilişkin tartışma devam ediyor. 128 Milyar dolar civarında rezervlerde erime var. Hükümet istiyor ki, muhalefete bu işin peşini bıraksın. Bu işin peşini biz bıraksakta Türk milleti bu işin peşini bırakmaz. Bu işin hesabı bir gün sorulacaktır. Bu rezervler hiçbir şekilde Merkez Bankalarının uygulamadığı bir usulle erimiştir, daha doğrusu nasıl eridiği bilinmemektedir, hiçbir açıklama yapılmadan erimiştir. Bir kısım politikalar çerçevesinde hata da yapılabilir ancak bunlar şeffaf yapılır. Merkez Bankaları attığı her adımı açıklamak zorundadır. Bizim 128 milyar rezervimiz eridi Merkez Bankası bu rezervleri sattığına dair bir açıklama yapmadı. Sayın Lütfü Elvan eğer bir açıklama yapacaksa bu rezervlerin nasıl eridiğine ilişkin bir açıklama yapması gerekir. Biz bakanın açıklamasından bu rezervlerin eridiğinin kabul edildiğini birinci ağızdan işitmiş olduk.”