Kaçak cep telefonu sayısı 3,5 milyona yükseldi; Vergi kaybı en az 30 milyar TL

Düşük alım gücü, taksit sınırlamaları ve yüksek vergiler nedeniyle Türkiye’de kayıt dışı cep telefonu sayısının 3,5 milyona ulaştığı ve bunun senelik 30 milyar TL’yi aşan vergi kaybına yol açtığı tahmin ediliyor.

Ekonomim’de yer alan habere göre, cep telefonlarına uygulanan yüksek vergi oranları ve kredi kartı taksit sınırlamaları, vatandaşların cep telefonu alım gücünü olumsuz etkilerken, kayıt dışı satışları hızla artırdı. Türkiye’de yasal olarak satılan cep telefonu sayısı yıllık 10 milyon adede gerilerken, kayıt dışı cihaz sayısının 3,5 milyonu aştığı tahmin ediliyor. Yolcu beraberinde getirilen telefonlar da eklendiğinde, kayıt dışı cihaz sayısının 5 milyona ulaşması bekleniyor. Bu durum, sektörün yasal satışlarını zayıflatırken, devlete yılda 30 milyar TL’yi aşan vergi kaybı yaşatıyor.

VERGİ YÜKÜ VE TAKSİT SINIRLAMASI

Cep telefonlarına uygulanan yüksek vergiler, vatandaşları alternatif yollar aramaya itiyor. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş İnsanları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’deki düşük alım gücü ve yüksek vergiler nedeniyle kayıt dışı talebin arttığını belirtti. Kültür Bakanlığı oranı yüzde 1, TRT bandrolü yüzde 12, Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 20 ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 50 olan cep telefonları, vatandaşlar için büyük bir mali yük oluşturuyor. Ayrıca, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) aldığı karar gereği, 12.000 TL üzerindeki telefonlar için taksit sayısı sadece 3 ayla sınırlandırılmış durumda.

"ÖTV DÜŞÜRÜLMELİ, TAKSİT SINIRI YÜKSELTİLMELİ"

Turnacı, sektördeki büyümeyi sağlamak ve kayıt dışı satışları azaltmak için vergi oranlarında değişiklik yapılması gerektiğini savunuyor. Turnacı, ÖTV’nin yüzde 50’den yüzde 20’ye düşürülmesinin, yurtdışındaki fiyat farkını azaltarak vatandaşları yasal yollardan telefon almaya teşvik edeceğini belirtti. Ayrıca, taksit sınırının 12.000 TL’den 30.000 TL’ye çıkarılması gerektiğini vurgulayan Turnacı, bu düzenlemelerin hem devletin vergi gelirini artıracağını hem de kayıt dışı satışların önüne geçeceğini ifade etti. Şu an piyasada vatandaşların 12 taksitle alabileceği yeni bir telefon modeli bulmanın neredeyse imkansız olduğunu belirten Turnacı, bu değişikliklerin sektördeki dengeleri iyileştireceğini dile getirdi.

VERGİ KAYBI 30 MİLYAR TL’Yİ AŞIYOR

MOBİSAD verilerine göre, Türkiye’de ortalama cep telefonu fiyatı 17 bin TL civarındayken, bunun 8.650,9 TL’si vergilerden oluşuyor. Kayıt dışı satışların yılda ortalama 3,5 milyon adede ulaştığı tahmin ediliyor, yolcu beraberinde getirilen cihazlarla birlikte bu rakamın 5 milyona çıkması öngörülüyor. Bu durum, yıllık 30 milyar TL’lik bir vergi kaybına yol açıyor. Yasal yoldan satılan 10 milyon telefon üzerinden elde edilen vergi geliri ise 86,5 milyar TL’ye ulaşıyor. Üst segment cihazların daha fazla kayıt dışı satılması, vergi kaybını artırıyor.

Cep telefonu fiyatlarındaki artış, sistemdeki açıkların kötüye kullanılmasına da zemin hazırlıyor. Bilgi Teknolojileri Kurumu’nun (BTK) "ana kart değişimi" yöntemi, yurtdışındaki üst segment cihaz kullanıcılarının cihaz değişim belgesi alarak IMEI kayıt harcından muaf olmalarını sağlıyor. Türkiye’de şu anda IMEI harcı 31.602 TL iken, bu miktarın 2025’te 45 bin TL’ye çıkarılması bekleniyor. Turnacı, ana kart değişim belgesiyle yapılan başvuruların geçtiğimiz yıllarda 100’lü sayılarda olduğunu, ancak bu yılın ilk 9 ayında 8 binin üzerine çıktığını belirterek, bu yöntemin yasal olmayan kayıt dışı kullanımı teşvik ettiğini ifade etti. Ayrıca, bazı kullanıcılar telefonlarına eklenen aparatlarla IMEI kaydını bypass ederek cihazları kayıt dışı kullanabiliyor.