Kira artış oranları enflasyonun üstünde! İşte kiraların en çok arttığı iller ve ilçeler

Sahibinden.com ve Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırlanan araştırmaya göre, Türkiye genelindeki gerçek konut satış fiyatlarındaki düşüş eğilimi 11 aydır devam ediyor.

Rapora göre, ülke genelinde senelik değişim oranı yüzde -21'e kadar düşerken, İstanbul'da bu oran yüzde -22,8, İzmir'de ise yüzde -20,2 seviyesine geriledi. Ankara'da ise düşüş oranı yüzde -17,3 olarak kaydedildi.

2020 Mayıs'tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki gerçek konut fiyat endeksinin, 2023 Temmuz'dan bu yana gösterdiği düşüş, 2024 Mayıs itibarıyla da devam etti. Reel konut fiyat endeksi, mayıs ayında nisana göre 3,8 puan azalarak 166,2 seviyesine geriledi.

Mayıs ayında nisana kıyasla Türkiye genelindeki enflasyon oranı ortalama yüzde 3,4 olarak gerçekleşirken, cari konut fiyatlarındaki artış oranı aynı dönemde yüzde 1 olarak sınırlı kaldı. Son aylarda konut fiyatları sistematik olarak enflasyonun altında kalarak gerçek değerlerini azalttı.

Önceki dokuz ayda olduğu gibi, büyükşehirlerdeki gerçek konut satış fiyatları mayıs ayında da düştü. İstanbul'da gerçek konut fiyatı nisan ayına göre 3,9 puan azalırken, Ankara'da bu azalış oranı 3,5 ve İzmir'de ise 3,8 puan oldu. Mayıs itibarıyla gerçek konut fiyat endeksi İstanbul'da 162,8, Ankara'da 186,4 ve İzmir'de 173 olarak kaydedildi.

Ağustos 2022'de yüzde 65,8'e ulaşan yıllık gerçek fiyat artışı, eylül 2022'den itibaren hızlı bir şekilde düşüşe geçti. Şubat 2023'te geçici olarak yüksek seyreden gerçek fiyat artışı mart ayından itibaren tekrar azalmaya başladı ve mayıs 2024'te nisana kıyasla 4,7 puan azalarak yüzde -21 seviyesinde negatif değerlerde seyretti.

İstanbul'da cari fiyatlar yüzde 1, Ankara'da yüzde 1,5 ve İzmir'de yüzde 1,2 oranında artış gösterdi. Ortalama bir konutun metrekare fiyatı mayıs 2024 itibarıyla İstanbul'da 39.455 TL, Ankara'da 21.564 TL ve İzmir'de 33.013 TL olarak belirlendi.

İstanbul'da temmuz 2022'de yüzde 240,9'a ulaşan zirve sonrasında konut fiyatları düşüşe geçerek, mayıs 2024'te yıllık artış oranı yüzde 35,5'e geriledi. Ankara ve İzmir'de ise zirve eylül 2022'de yaşandı ve yıllık artış oranları mayıs 2024'te sırasıyla yüzde 45,1 ve yüzde 40,1'e düştü.

Konut talep göstergesi mayıs ayında nisana göre yüzde 10,9 artarak 117,1'e yükseldi. 2023 Şubat ayındaki depremden sonra talep sert bir düşüş göstermiş, ancak temmuz ayından kasıma kadar düşüş trendi kırılmıştı. Aralık ayından itibaren artış trendine geçen talep, şubat ayında 114,2'ye yükselmiş ve marttan itibaren azalmaya başlamış, nisanda 105,6'ya gerilemişti.

Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kira fiyatları uzun süredir azalmakta olup, mayıs ayında yıllık değişim oranı yüzde -14,6 oldu. Şubat 2023'te yüzde 86,6 ile zirve yapan reel kira fiyatları, şubat 2024 itibariyle negatif artışlar göstermeye başladı.

Kira fiyatlarının yıllık değişim oranı marttan temmuza kadar düştükten sonra ağustos ayında bir miktar yükseldi, ancak eylülden itibaren tekrar düşüş trendine girdi. Nisan 2024'te yüzde 50,8 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı, mayıs 2024'te yüzde 49,8'e geriledi.

Kiralık konut piyasasında talebin mevsimsel etkiye açık olması da önemli bir özellik. Nisan ve eylül ayları arasında artan talep, sonrasında azalırken, kış aylarında ise genellikle durağan bir seyir izlenir.

Kiralık konut talep göstergesi ağustos-kasım döneminde düşüş gösterirken, aralıktan sonra hafif bir artış eğilimine girdi. Mayıs 2024'te kiralık konut talep endeksi güçlü bir yüzde 19,7 artış kaydetti ve yıllık bazda artış yüzde 3,4 olarak gerçekleşti.