Kritik ‘HPV aşı’ hamlesi! SGK’ya başvuru yapıldı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl 570 bin kadına rahim ağzı (serviks) kanseri teşhisi konuluyor. 311 bin kadın ise bu nedenle yaşamını yitiriyor. Hastalığın aşıyla önlenmesi mümkün. Bu nedenle dünyada 100’den fazla ülke HPV aşısını aşı programına aldı ve ücretsiz bir şekilde yapıyor.

12-15 yaş arası 2 ila 3 doz arasında yapılan aşının tek dozu ülkemizde 700 liraya yakın.

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği avukatları da HPV rahim ağzı kanser aşısının ücretsiz olması için bugün SGK’ya başvuruda bulundu.

Başvuruya ilişkin Twitter’dan paylaşımda bulunan Emek Eczanesi’nden Eczacı Cem Kılınç şu ifadeleri kullandı:

“HPV aşısına ödenen parayı kurumdan geri almak için ilk başvuru an itibariyle Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği‘nin mücadeleci avukatları aracılığıyla Şeyma Kuru tarafından yapıldı. Sağlık doğuştan kazanılmış haktır.”

HPV AŞISI NEDİR?

Rahim ağzı kanserine neden olan HPV’nin kansere neden olabilen 15 farklı tipi bulunmaktadır. Tip 16 ve Tip 18 HPV’ye bağlı gelişen kanserlerin %75’ini oluşturmaktadır. HPV aşısı Tip 16 ila Tip 18’e karşı koruma sağlarken aynı zaman siğillere de neden olabilen Tip 6 ve Tip 11’e karşı da koruma sağlar.

Eğer aşı öncesinde Tip 16 veya Tip 18 ya da diğer tipleri vücutta var ise, aşı bu tiplere karşı koruma sağlamaz. HPV aşısı tedavi edici bir aşı değildir. Cinsel hayatı başlamamış bir kadın ya da HPV virüsüne hiç sahip olmayan bir kadına yapılan HPV aşısı, Tip 16 ve Tip 18 olarak geçen ve kansere neden olan virüslere karşı %100 korur.

HPV aşısı virüs tiplerine göre ayrılmaktadır. Bunlar 2’li, 4’lü ve 8’li olarak genellikle 3 doz olarak uygulanmaktadır. HPV aşısı hem kız hem de erkek çocuklarında 11 ila 12 yaşlarından başlayarak, kadınlarda ise yaş sınırı olmadan uygulanabilir. Her yıl 250 bin kadın rahim ağzı kanserinden hayatını kaybediyor. Yaklaşık 10 yıl öncesine kadar bu virüsten korunma şansı yoktu. Oysa yapılan araştırmalar sonunda geliştirilen aşılarla HPV enfeksiyonunun, dolayısıyla rahim ağzı kanserinin büyük oranda önlenebildiği saptandı.

HPV aşısını uygulayan ülkelerden biri olan Avustralya’da rahim ağzı kanseri öncü lezyonlarının ve rutin kontrollerinde yüksek riskli tip HPV virüsü tespit edilen kişi sayısında ciddi miktarlarda azalma olduğu biliniyor. HPV ile mücadelede aşı öne çıkıyor. Aşı; bu virüse birebir benzeyen, laboratuvar ortamında oluşturulan içi boş bir yapıdan oluşuyor. Bu sayede virüsün hastalık yapma potansiyeli olmaksızın, kimliği vücuda tanıtılıyor ve bağışıklık sistemi bu virüse özgü savunma sistemleri geliştiriyor.

Vücut daha sonra gerçek virüsle karşılaşırsa, bu savunma sistemleri hazır olduğu için virüsün vücudu etkilemesine izin verilmeden vücuttan yok edilmesi mümkün oluyor. HPV’nin yaklaşık 14 yüksek riskli tipi bulunuyor. Bunlardan, aşının da içerisinde bulunan tip 16 ve 18 hastalığın yüzde 70’inden sorumlu. Geriye kalan yüzde 30’luk bölümün henüz aşısı olmadığı için rahim ağzı kanserinin tarihe karışacağını söylemek şu an için zor.

Günümüzde 3 farklı koruyucu HPV aşısı kullanılıyor. Bunlardan birincisi; sadece en çok rahim ağzı kanseri yapan iki HPV tipine karşı koruması olan ikili aşı. İkincisi ikili aşıda var olan tiplerin yanında erkek ve kadında siğillere neden olan HPV tiplerine karşı da koruması olan dörtlü aşıdır. Dörtlü aşının kapsadığı HPV tipleri, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık yüzde 70’inden sorumlu tutulan HPV 16 ve HPV 18’in yanında, genital siğillerin yaklaşık yüzde 90’nından sorumlu olan ve kanser ile ilişkili olmayan HPV 6 ve HPV 11’i de içermektedir.

Üçüncüsü ise erkek ve kadında siğillere neden olan HPV tipleri yanında kansere neden olan ek yedi HPV tipine karşı koruması olan dokuzlu aşı. Dokuzlu aşı henüz Türkiye’ye girmemiştir. Ancak kısa sürede girmesi beklenmektedir. HPV aşısının hem kız hem de erkek çocuklara yapılması öneriliyor. Dünya çapındaki tüm uzmanlar 11-12 yaşındaki çocukların aşılanmasının önemi konusunda fikir birliğine ulaşmış durumda.

Avustralya, Kanada, Portekiz, Norveç, Finlandiya, Danimarka gibi gelişmiş ülkelerde ücretsiz olarak okul aşılaması yapılıyor. HPV aşısı, çocuklara dokuz yaşından itibaren yapılabiliyor. Eğer çocuk okul aşılamasını kaçırdıysa; erkeklerde 21, kızlarda ise 25 yaşına kadar telafi aşılaması yapılabiliyor.