Moğol İmparatorluğu'nun gizli reçetelerindeki tarifler modern bilimle buluşuyor

1315 yılında, Moğol Yuen Hanedanı'nın dul imparatoriçe annesi, hizmetine yeni bir doktor olan Hu Sihui'yi aldı. Hu Sihui, kısa sürede sağlık hizmetlerinde büyük başarılar elde ederek imparatoriçenin sağlığının bakımını üstlendi.

Yuen Hanedanı'nın dördüncü imparatoru ve Cengiz Han’ın torunu Buyantu Han, uzun bir askeri harekattan döndüğünde sağlık sorunlarıyla karşılaştı. Böbrek ve eklem ağrıları çeken imparator, Hu Sihui'nin saraydaki etkisi sayesinde tedavi sürecine girdi. Hu Sihui, özel iksirler ve diyetlerle Buyantu Han’ın acılarını hafifletti. Kısa süre sonra imparatorun karısının hamile kalması, saray hekiminin mucizevi tedavilerine atfedildi.

1330 yılında Hu Sihui, "Yingshan Zhenyao" adlı eserini saray seyircilerine sundu. Bu eser, bazı araştırmacılar tarafından beslenme alanındaki ilk bilimsel çalışma olarak nitelendirilmektedir. Geleneksel Çin tıbbında, gıdalar ya ilaç ya da zehir olarak değerlendirilmektedir.

"Yingshan Zhenyao", insan beslenme yönetiminin önleme ve tedavi için ilkelerini özetlerken, 200’den fazla yemek tarifi ve bitkisel iksir reçetesi sunmakta; ayrıca 232 gıda maddesi ve 174 şifalı bitkinin detaylı açıklamalarını içermektedir. Ancak bu tarifler, günümüz diyet gıdalarından farklıdır. Örneğin, Pekin ördeğinin tarifine bu eserde ilk kez yer verilmektedir. Yazar, her bir ürün veya bitkinin sağlığa olan etkilerini de açıklamaktadır.

Sarayın doktoru ve beslenme uzmanı, Çin, Moğol ve Arap kaynaklarından edindiği çeşitli bilgileri geleneksel Çin tıbbının ilkeleriyle harmanlayarak, bir hastalığın tedavisinin genel sağlığı nasıl etkileyebileceğini keşfetmiştir. Bir grup Çinli ve Moğol araştırmacı, "Yinshan Zhenyao"yu inceledi ve Hu Sihui'nin reçetelerinin modern tıbba uygun olduğu sonucuna vardı. Bu bulgular, *Food & Medicine Homology* dergisinde yayımlanan bir makalede sunulmuştur.

Makalede, "Yinshan Zhenyao"da yer alan diyet terapisinin sindirim, solunum, endokrin ve sinir sistemlerinin işlevlerini düzenlemedeki etkileri öne çıkmaktadır. Ayrıca, kronik hastalıkların bitkilerle tedavisi ve kaliteli beslenmenin önemi vurgulanmaktadır. Yazarlar, gıdanın sadece enerji kaynağı değil, aynı zamanda uzun ömürlülük kaynağı olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmektedir.

Araştırmacılar, "Yinshan Zhenyao"da sunulan şifalı bitkilerin kapsamlı bir özetini derlemiş; botanik kökenlerini, etkinliklerini ve kullanım ilkelerini belirlemişlerdir. Ayrıca, Hu Sihui'nin reçetelerine göre hazırlanan iksirlerin kimyasal bileşimini de incelemişlerdir.

Sonuç olarak, "Yinshan Zhenyao"da sistemleştirilen bilgilerin, modern tıbbı ve tıbbi teknikleri eski gıda tedavi yöntemleriyle birleştirebileceği düşünülmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti'nde geleneksel Çin tıbbı teriminin devlet desteği bulması ve Avrupa’daki bazı ortodoks tıbbi uygulamaların reddedilmesi, bu yöntemlerin güvenilirliğini artırmaktadır. Ancak, araştırmacılar bu bilgilerin evde uygulanmaması gerektiğini vurgulamaktadır.

Hu Sihui, Moğol ve kuzey Çin tariflerini geleneksel güney Çin mutfağı ile birleştirerek, "Yinshan Zhenyao"nun içeriğini zenginleştirmiştir. 15. yüzyılda Ming Hanedanlığı’nın yedinci imparatorunun, eserin sonraki baskısına önsöz yazdığı da bilinmektedir.