Parmak çıtlatmak yararlı mı, zararlı mı?

Parmak çıtlatmak, bir işe başlamadan önce veya canımız sıkıldığında yaptığımız sembolikleşmiş olan bir harekettir. Çoğu kişiye göre rahatlatan bu hareket, parmakların ve vücudun diğer kemiklerinin sahip olduğu eklemleri germesiyle birlikte oluşuyor. Bu eklemlerin gerilmesi, eklemlerin arasında bulunan hava baloncuklarının patlamasına neden oluyor. Patlayan hava baloncukları aynı bir balonda olduğu gibi ses çıkartıyor ve biz de bu sesi duyuyoruz. 

Eklemler bir kez çıtlatıldığında yaklaşık 15 dakika boyunca yeniden çıtlatılamaz. Bu sırada eklem normal haline döner ve sıvı içinde daha fazla gazın çözülmesi, böylece yeni baloncukların oluşması mümkün olur. 

HERKEZ ZARARLI BİLİYOR...
Bilimsel olarak oldukça basit olan bu olay, çoğu kişi tarafından zararlı olarak biliniyor. Nedeni ise eklem etrafındaki kıkırdağa zarar vermesi, hareketin eklemlerde kemik erimesine neden olması veya kireçlenme başlaması. Yaygın olan bu kanı hakkında aslında fazla delil bulunmuyor. Yapılan deney sayısı da çok az. 

ZARARLI OLMADIĞI KANITLANDI
BBC Türkçe ve webtekno.com'da yer alan habere göre; En bilinen araştırmalardan biri, 2009’da parodi Nobel Ödülü’ne layık görülen bir araştırma. Californialı doktor Donald Unger 60 yılı aşkın bir süre boyunca sol elinin parmaklarını günde iki kez çıtlatırken sağ eline hiç dokunmamış. Vardığı sonuç ise şu olmuş:

"İki elimde de herhangi bir hastalık belirtisi görmüyorum." 

1975’te Los Angeles’taki bir yaşlılar yurdunda kalan 28 kişi üzerinde yapılan bir araştırmada ise parmak çıtlatma alışkanlığı olanlarda eklem iltihabı (artrit) hastalığı riskinin daha az olduğu sonucuna varılmış. 1990’da Detroit’te yapılan daha geniş kapsamlı bir araştırmada da 45 yaş üstü 300 kişinin elleri incelendi. Parmak çıtlatanların yüzde 84’ünün ellerinde şişme belirtilerinin yanı sıra bir şey tutarken daha güçsüz oldukları görüldü. Araştırmacılar bu nedenle parmak çıtlatmada caydırıcı olmak gerektiği sonucuna vardı.

Fakat bir de parmak çıtlatanların ellerinde rahatsızlık hissettikleri için bu işi yapıp yapmadıkları sorununa bakmak gerekiyor. Yani belki de sonraki sorunlar parmak çıtlatma nedeniyle değil, zaten önceden belirtileri var olduğu için ortaya çıkıyor. Ama bu insanların eklemlerinde şişme ya da iltihaplanma gibi sorunların diğerlerine göre daha fazla görülmediğini belirtmek gerekiyor. 

Bu konuda yapılan ve 2 yıl önce yayımlanan en son araştırmada ise insanların sadece parmak çıtlatıp çıtlatmadığına değil, bu işi ne kadar sık yaptıklarına da bakıldı. İster 15 dakikada bir olsun, ister günde bir kez yapılsın çıtlatma sayısının da eklem hastalıklarının ortaya çıkması bakımından herhangi bir fark yaratmadığı görüldü.

O halde parmak çıtlatma ile eklem hastalıkları bağlantısı nasıl kuruluyor? Artrit hastalığı olanların eklemlerindeki kıkırdak hasarlı olduğu için arada bir parmakları kendiliğinden çıtlar. Ama bu hasarın nedeni değil, sonucudur. Artritin nedenleri arasında yaşlılık, genetik faktör, elin incinmesi, ömür boyu elle ağır iş yapılması gibi etkenler sıralanıyor. 

ÇITLATMAYA DEVAM MI?
Peki, parmak çıtlatmanın başka zararları var mı? Çıtlatma sırasında parmaklardaki bağ dokusunun zedelenmesi ya da burkulma gibi vakalara nadir olarak rastlanmıştır.

Kısacası, eğer parmaklarınızı çıtlatmayı seviyorsanız, bu alışkanlığı sürdürmenizde bir sorun yok denebilir. Ama yaşlılar yurdundaki araştırmayı yürütenlerin dediği gibi, "Parmak çıtlatmadaki en büyük sorun, yanınızdaki kişiye verdiğiniz rahatsızlıktır".