Reuters: 'Çin aşısına ilişkin veriler, güven sorgulamasına neden oluyor'

Reuters'ın analizinde, yapılan ön değerlendirmeler sonucu Türkiye'nin CoronaVac aşısının etkinlik düzeyini yüzde 91,25 olarak açıkladığı, Brezilya'nın ise etkinlik düzeyi için yüzde 50 ila 90 gibi geniş bir aralık verdiği hatırlatılıyor.

Reuters analizinde "Brezilya etkinlik verisinin açıklanmasını üç kez erteledi. Sinovac ise son raporlamasını yapmak için Endonezya, Türkiye ve Şili dahil küresel testlerin sonuçlarını beklediğini söylüyor" deniyor.

BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Sinovac'ın geliştirdiği aşının etkinlik düzeyine dair raporun birçok gelişen ülke tarafından yakından takip edileceği vurgulanan Reuters analizinde "Sinovac aşısının saklanması ve taşınması Pfizer ile ortağı BioNTech ya da Moderna aşılarına kıyasla daha kolay" hatırlatması yapılıyor.

Yazıda aşıların geliştirilme sürecinin farklı safhalarında, farklı etkinlik düzeyi verilerinin ortaya çıkmasının normal olduğu belirtiliyor.

Test protokolleri, örneklem büyüklüğü ya da testlerin yapıldığı nüfusun karakteristik özellikleri gibi bir dizi değişkenin varılan sonuçlarda etkili olduğu vurgulansa da, "Ancak CoronaVac'a ait verilerin kamuoyuyla paylaşılma biçimi kafa karışıklığı yarattı" deniyor.

Reuters'a konuşan Güney Kore merkezli Uluslararası Aşı Enstitüsü Başkanı Jerome Kim, "İlk duyuruda açıkladığınız verinin fazlasıyla ikna edici olmasını istersiniz. Pfizer ve Moderna bunu başardılar. AstraZeneca ise tam olarak başaramadı" diyor.

Kim, "Bir dizi veri 'sızıntısı', gelen farklı yönde sinyaller sonrası Sinovac'a yönelik güven hissini göremiyorsunuz. Belki Ocak ayındaki nihai sunum daha ikna edici olur" diye ekliyor.

Reuters haberinde Sinovac'ın aşı çalışmaları ile ilgili sorulara yanıt vermediği de not ediliyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü bugün düzenlediği rutin basın toplantısında aşı geliştiren şirketlerin hızla aşama kaydettiğini ve bu süreçte tüm bilimsel prensiplere ve resmi düzenlemelere sadık kaldıklarını ifade etmişti.

Sinovac'ın yanı sıra koronavirüs aşısı çalışmaları yürüten üç kuruluş daha bulunuyor. Sinopharm, CanSino Biologics ve Çin Bilim Akademisi, klinik denemelerde üçüncü faza geçmiş durumda.

Türkiye'nin CoronaVac'ın etkinliğine dair açıkladığı veriler, 1.322 katılımcı ile yapılan denemelere dayanıyordu.

Aşı denemelerine katılanlar arasında Covid-19 testi pozitif çıkan 29 kişi bulunuyordu. Aşının etkinliğine dair yapılan değerlendirme ise ikinci dozun verilmesinden 14 gün sonra yapılan incelemeler sonucu elde edilmişti.

Reuters analizinde "Türkiye'de yetkililer Covid-19 testi pozitif çıkan denek sayısının 40'a ulaşmasının ardından ilk sonuçları açıklamayı planlıyordu. Ancak aşıya acil kullanım onayı verilmesi gündeme gelince ara sonuçlar açıklandı" deniyor.

Sinovac'ın geliştirdiği CoronaVac aşısının 2 milyon dozu 18 Aralık'ta Brezilya'ya teslim edilmişti.

Yazıda Endonezya'dan gelen açıklamaların da kafa karışıklığını artırdığı belirtiliyor:

"Aralık ayı başında kamu şirketi Bio Farma aşının etkinlik oranının yüzde 97 olduğunu açıklamış, ardındansa aşının koruma düzeyinin nihai veriler açıklanmadan öngörülebilmesinin mümkün olamayacağını söylemişti."

Bir dizi Covid-19 aşısı çalışmasına katılan Queensland Üniversitesi'nden Profesör Paul Griffin, "Yeterli düzeyde detay açıklayamıyorsanız, duyurularınızı bu şekilde yapmasanız daha iyi olur" yorumunu yapıyor.

Reuters yazısı "Türkiye'den gelen ve sadece 1.322 denek ile az sayıda vakaya dayanan etkinlik oranı açıklamaları sonrası, uzmanlar düzenleyici kuruluşların onayı için daha geniş katılımcı gruplarından elde edilmiş daha fazla veri gerekeceğini vurguluyor" ifadeleriyle devam ediyor.

Reuters'a konuşan Uluslararası Aşı Enstitüsü Başkanı Jerome Kim, "Sadece 29 koronavirüs vakasına bakarak Sinovac aşısının ne kadar etkili olduğunu söylemek zor. Daha fazla katılımcı ve daha fazla vaka verisi olsaydı aşının etkinliği konusunda daha net konuşabilirdik" diyor.

Reuters Brezilya'dan gelecek olan verilerin büyük önem taşıdığına vurgu yapıyor.

Brezilya'daki aşı çalışmalarına 13.000 gönüllü katılmıştı. Türkiye'de 7.000, Endonezya'da ise 1.600 katılımcı vardı.

Reuters analizinde bazı uzmanların Çin'in aşı çalışmalarındaki şaibeli sicili nedeniyle Covid-19 aşılarına dair sürecin daha sıkı bir denetimden geçmesi gerektiğini savundukları da aktarılıyor.

Reuters'a konuşan Queensland Üniversitesi'nden salgın hastalıklar uzmanı Dicky Budiman "Veriler çok net ve şeffaf bir biçimde incelenmeli. Çin'de ise şeffaflık ciddi bir sorun. Çin'in tüm dünyaya aşı çalışmaları konusunda ne kadar ilerleme kaydettiğini göstermesi konusunda çok önemli bir dönemdeyiz. Bilimsel makaleler yoluyla tüm dünyaya verilerini anlatmalılar" diyor.