Saray, vergi gelirlerinde yaşanan düşüşü, yeni vergilerle telafi edecek

2019’da vergi gelirlerinde yaşanan düşüş, yeni vergilerle telafi edilecek. Saray’ın hazırladığı 2020 bütçesinde, bu yıl 600 milyar TL seviyesinde gerçekleşecek vergi gelirlerinin 785 milyar TL’ye çıkması hedefleniyor.

Geçen hafta Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan 2020 yılı bütçesi Meclis’e gönderildi. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal tarafından kamuoyuna açıklanan bütçede, Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) öngörülen yüzde 5’lik büyümeye paralel olarak vergi gelirlerinde de büyük artış bekleniyor.

Toplamda 1 trilyon 96 milyar TL olarak hesaplanan 2020 bütçe hedeflerine göre, gelecek yıl gelir vergisinde yüzde 11,1, kurumlar vergisinde yüzde 15,5, özel tüketim vergisinde (ÖTV) yüzde 20,6, harçlarda yüzde 35,1 ve motorlu taşıtlar vergisinde (MTV) yüzde 22,5 gelir artışı olması planlanıyor. Gelecek yıl savunma ve güvenlik harcamaları için bütçeden 141;1 milyar lira ayrılırken, Merkez Bankası’ndan Hazine’ye 45,3 milyar TL’lik para aktarımı öngörülüyor. 2020 sonu bütçe açığının ise 138,9 milyar TL’yi bulacağı hesaplanıyor.

Kriz, vergi gelirlerini vurdu

Hükümet 2019 yılında vergi gelirlerinden 757 milyar TL bekliyordu. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, son 9 ayda toplanan vergi miktarı yalnızca 485,3 milyar TL oldu. Yılsonuna kadar vergi gelirlerinin 600 milyar TL seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu da 2019 için vergi geliri hedefinin yüzde 20 gerisinde kalınacağına işaret ediyor.

2020 için toplam vergi geliri hedefi ise 785 milyar TL ile rekor seviyeye çıkarıldı. Bu da, ekonomik kriz ve artan kamu harcamaları ile sıkışan hükümetin çareyi toplum üzerindeki vergi yükünü artırmakta bulduğu yorumlarına neden oluyor.

“2020’de amaç vergi gelirlerini artırmak”

Bütçe hedeflerini DW Türkçe'ye değerlendiren İstanbul Kültür Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın'a göre, Saray 2020 yılı bütçesinde vergi gelirlerini artırmaya odaklanmış gözüküyor. Alçın, “Devletin 2020 yılı bütçesinde amacının gelir adaletini sağlamaktan ziyade, olabildiğince fazla vergi geliri elde etmek olduğu görülüyor” diyor. 2019'da vergi gelirlerinin azalmasında ekonomik krizin etkili olduğunu dile getiren Prof. Alçın, “Toplam vergi gelirleri içerisinde yüzde 75’i bulan dolaylı yani tüketim vergileri ekonomideki durgunluk nedeni ile azaldı. Şirketler de bu dönemde yeni yatırım ve harcama yapmaktan kaçındı” diye konuşuyor.

Yeni ‘Vergi Paketi’ hazırlanıyor

Hükümet oluşan vergi kayıplarının önüne geçmek için 2020 ortalarında hayata geçirilmek üzere bir vergi reformu paketi üzerinde çalışıyor. Bu çalışmaya göre, e-fatura sistemine kayıtlı işletmelerin sayısının 2020’de 140 binden 300 bine çıkarılması hedeflenirken, kurumlar vergisinin de yüzde 22'den yüzde 20'nin altına düşürülmesi öngörülüyor.

Söz konusu düzenlemede yıllık brüt 500 bin ve üzeri gelir elde eden ücretliler, evini kiraya veren ev sahipleri, şirketlerinden kar payı alan iş insanları ve serbest meslek sahiplerinin ödediği gelir vergisinin ise yüzde 35'ten yüzde 45’e varan oranda artırılması planlanıyor. Kamuoyunda bu düzenleme ‘Servet Vergisi’ olarak adlandırılıyor.

Türkiye, vergi toplamada başarısız

OECD verilerine göre, Türkiye’de genel yönetim bütçe gelirlerinin GSYH’ya oranı yüzde 24,9 iken, OECD ortalaması ise yüzde 34,32 seviyelerinde. Buna göre OECD ülkeleri arasında 31'inci sırada yer alan Türkiye, nüfusu ve ekonomik büyüklüğü göz önüne alındığında vergi gelirleri konusunda başarısız bir performans sergiliyor.