Granülometri: Karışım oluşturacak malzemelerin, karışıma hangi oranlarda katılacağını belirler. Örneğin bir beton numunesi üretilmesi için tane çapı 0.25mm ile 63mm arasında olan tanelerden belli miktarlarda alınarak bir karışım hazırlanır. Bu karışımdaki tanelerin hangi çaptaki bileşenlerden oluştuğu yüzdeleriyle hesaplanır.
Nervürsüz demir: Düz demir, inşaatı ayakta tutmak amacıyla kullanılırken nervürlü demir yapıların temeline güç katar. Yüzeyinde bulunan dişler sayesinde betonu emerek kayma gibi olumsuzlukları önler.
Etriye: Sargı donatıları (etriye, fret, çiroz) betonarme yapılarda şu görevleri görür: Kolon ve kirişlerde çapraz biçimde ortaya çıkan kesme çatlaklarına karşı koyar.
Soğuk derz: Betonun farklı zamanlarda farklı parçalar haline dökülmesi durumunda, bu dökümlerin birleşim yüzeylerinde gözle görünür bir şekilde oluşan tutunma-aderans eksikliği durumudur.
Neden bu inşaat terimleriyle başladım?
Çünkü; Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Serhan Şensoy, Prof. Dr. Özgür Eren, Prof. Dr. Umut Türker, Doç. Dr. Eriş Uygar ve Doç. Dr. Mehmet C. Gene, Adıyaman Isias Otel'e ilişkin ön inceleme raporunu yayımladı. Ve raporda bu ifadeler yer aldı! 17 Şubat'ta Cumhuriyet'ten Mehmet Oflaz'ın haberinde okudum skandalı! Kahramanmaraş depremlerinde 30'u rehber, 35'i Kuzey Kıbrıslı öğrenci, öğretmen ve velinin yaşamını yitirdiği Grand Isias Otel'in enkazına ilişkin hazırlanan raporda şu tespit yapıldı: “Bina alanında bulunan molozlar yakından incelenmiş ve beton kalitesinin bariz bir şekilde düşük olduğu, dere çakılı ve kumu kullanıldığı tespit edilmiştir.”
Sonra raporun tamamını okudum.
Şimdi sizlerle raporun oluş ve analiz bölümlerini paylaşacağım.
Enkazdan numuneler alındı
“… Doç. Dr. Mehmet C. Geneş, 14 Şubat 2023 tarihinde sabah saat 05:30 sularında şahsi aracı ile İskenderun'dan hareket ederek saat 09:00'da söz konusu binanın enkaz alanına ulaşmıştır.
“… Doç Dr. Mehmet C. Geneş, Adıyaman'a intikal halinde iken, TMMOB Genel Sekreter Yardımcısı Ceylan Özkul ile de irtibata geçerek, Adıyaman İMO Şubesi'nden bir yetkilinin kendilerine eşlik etmesini talep etmiştir.
“… Binanın yıkılan ve ayakta kalan kısımlarından detay fotoğrafları çekilmiştir. Enkaz alanındaki incelemeler tamamlandıktan sonra inşaat mühendisi Tülay Çalış'ın eşliğinde Adıyaman Adliyesi'ne gidilmiş, binanın soruşturmasını yürüten Cumhuriyet Savcısı K.K. ile DAÜ adına görüşme yapılmış ve bilgi alınmıştır.
“… Savcı'nın verdiği bilgiye göre, depremden hemen sonra kendisinin başka bir ilden Adıyaman'a görevlendirildiğini ve gelir gelmez Isias Otel ile ilgili dosya açıp tahkikat başlattığını daha enkaz kaldırılmadan bilirkişilere gerekli tüm inceleme ve tespitleri yaptırdığını, 6'şar adet beton ve donatı numunesi aldırdığını belirtmiştir.
“… Bunlara ek olarak, dosyada gizlilik olması nedeni ile bizimle herhangi bir proje veya dokümanı paylaşamayacağını ama içimizin rahat olmasını ve kendilerinin gerekli tüm adımları attıklarını belirtmiştir.”
Peki, bina enkazında yapılan tespitler sonucunda hangi bulgulara ulaşıldı?
İnşaat doğru yapılmadı
“… Bina alanında bulunan molozlar yakından incelenmiş ve beton kalitesinin bariz bir şekilde düşük olduğu, ayrıca çakıl ve kum olarak dere çakılı ve kumu kullanıldığı tespit edilmiştir.
“… Betondaki çakıl ve kum dağılımındaki granülometrinin iyi olmadığı, elle yapılan kontrolde kolaylıkla dağıldığı tespit edilmiştir.
“…. Enkaz alanında yapılan incelemede biri yerde olan (Resim 5, 6) diğeri ise yerinde olan (Resim 7, 8) iki kolon detayı tespit edilmiştir.
“… Resim 5 incelendiğinde kolonun kırılmış, donatılarının nervürsüz (Düz demir) bundan dolayı donatıdan betonun kolaylıkla sıyrıldığı, içinde sadece 6 adet 16 donatı olduğu, etriyenin kancalarının 135 derece bükülmediği tespit edilmiştir.
“… Başka bir kolonun üst ucu olduğu düşünülen kısmı da incelenmiştir. Bu uçta betonun çok düz olduğu görünmektedir. Bu da bu kolonun kirişe bağlandığı yerde soğuk derze sahip olduğu kanaati oluşmuştur.”
SONUÇ: Raporun en çarpıcı yerlerinden birisi de “temeli ve kolonları 5 kata göre tasarlanıp inşa edilmiş olan söz konusu binanın inşasının doğru yapılmadığı kanaati oluşmuştur” cümlesi: “Kat artırımı yapılmasının ciddi bir hata olduğu ve binanın tasarım depreminden daha düşük depremlerde dahi yıkılmasının mümkün olduğu kanaati oluşmuştur.”
Artık bundan sonrası öğretim üyelerine söz veren savcıda:
“… Savcı K.K., dosyada gizlilik olması nedeni ile bizimle herhangi bir proje veya dokümanı paylaşamayacağını ama içimizin rahat olmasını ve kendilerinin gerekli tüm adımları attıklarını belirtmiştir.