Mustafa İlker GÜRKAN*
Bakan Bekir Bozdağ, bir otelde düzenlenen, Türkiye ve ABD adalet bakanlıklarının birlikte organize ettiği, "Türkiye'de Çapraz Sorgunun Etkinliğinin Artırılması ve Eğiticilerin Eğitimi" sempozyumunda, “yaptığımız hazırlıklar için cezada p [Bağlantı] azarlık yöntemi de var'' demiş …
Önce; Türkiye ve ABD'nin dost, müttefik ve stratejik ortak olduğunu ilişkilerin daha da güçlendirilmesini arzuladıklarını, hukuk sistemleri arasındaki işbirliğinin diğer alanlardaki kadar güçlü olmadığını güçlendirmenin büyük önem taşıdığını dile getirmiş.
Sayın Bakan : Türkiye hukuk sisteminin biraz da kara Avrupası hukuk sistemini örnek alarak şekillendiği, ABD hukuk sistemine uzak kaldığı, inceleceği “başarılı örnekleri'' iç hukuka aktarmak konusunda yeni bir anlayışları bulunduğunu, bunu “gidermek için'' gösterilen çabaları ifade etmiş ve pek çok yeni mekanizmayı da hukuk sistemine kazandırdığını vurgulamıştır.
Ayrıntıları basınımızda da yer alan bu açıklamları sırasında sayın Bakan Bozdağ; "Şu anda bizim Adalet Bakanlığı olarak yürüttüğümüz çalışmalar içinde ABD'de başarıyla uygulanan cezada pazarlık yöntemi de vardır.''…'' Bu adımın hangi alanda atılacağı, ne kadar suçun bu kapsamda olacağı gibi konuların rapor ele alındıktan sonra tartışılacağını belirten Bozdağ, oldukça önemli bir “yenilik açıklaması'' yapmıştır.
ABD'nin Ankara Büyükelçisi John Bass ise; Bir hukukçudan doğal olarak beklenebileceği gibi; çok daha istikrar çağrıştıran bir beyanda bulunmuş ve “ABD'de yargıç ve jürinin rolünü anlatıp iki ülke hukuk sistemini karşılaştıran Bass, ABD'deki sistemin daha farklı olduğunu belirtti. Bass, çapraz sorgulamanın ne şekilde yapılabileceğini, ülkesindeki örnekleri paylaşmak için burada olduklarını'' söylemiştir. Ve tabii şu sözleride eklemeyi unutmamıştır (!).
''Bu Programın Türkiye ve ABD'nin stratejik ortaklığının önemli bir parçasıdır'' Sayın Bakan; “..yürüttüğümüz çalışmalar içinde.. cezada pazarlık yöntemi de vardır“ diyor.
İlk olarak; Türkiyemizde –oldukça uzun bir zamandır- “Ceza Hukuku'' Kamu hukukunun temel bir branşıdır. Kamu hukukunun “ençok kamu hukuku'' olduğu alanlardan biridir. Ceza Hukuku alanında Kural Koyan da.. Hüküm Verende… İnfaz eden de Devlettir. Bu alanda “pazarlık'' olmaz. Hukuk Devleti “Ticari'' bir kavram değildir. “Pazarlık'' münhasıran Özel hukukun Borçlar, Ticaret v.b –belirli alanlarını- ilgilendiren, bunlarla bağlantılı bir kavramdır.
İkincisi : Suç ve Cezada “Kanunilik'' ilkesi tüm İnsanlığın yüzlerce yılda uygulayageldiği çağdaş toplumda “olmazsa olmaz'' bir Anayasal İlkedir.
Üçüncüsü; Suç’u oluşturan fiil ve ve sonrası davranışlar konusunda Türk Ceza Kanunun ayrıntılı biçimde düzenlenen 61. ve 62. Maddeleri yargıçlarımıza geniş bir takdir alanı bırakmıştır. Pazarlığa neden ihtiyaç vardır? Cezanın alt sınırı ve üst sınırı arasındaki makas (md.61), takdiri indirim nedenleri (md.62) uygulanması ile zaten “Suç ve Cezada Kanunilik“ ilkesine kapsam kazandırılmamışmıdır?
Dördüncüsü; Bu girişim gerçekleşirse Yargının kurucu unsurlarından olan ve “Hüküm=Karar'' ayağını temsil eden “HAKİM'' artık “HAKEM'' olacaktır. Bu bir “Neo-Liberalizasyon'' girişimidir. Tam yeri; söyleyelim; “Hovardanın düşkünü-Yazlık giyer kış günü''…Çarpıklık “izahtan varestedir''
Öyleyse; “Pazarlık'' diye bir yöntemin ekstradan sisteme sokulması neden?.. Eğer bir özenti değilse ya da siyasetçilerde sıkça gördüğümüz “kulağa hoş gelen'', “gündem yaratmak/işgal etmek'' çabası değilse.. Açıktır ki “Siyasal'' bir hamledir.. Vatandaşın istemleri ve mücadelesi karşısında; suç işleyen yandaşları “koruma-kollama'' amaçlıdır. En azından bu amaçla kullanıma son derece yatkın bir girişimdir.
*Hukukçu, Muğla Barosu eski başkanı