Nahit Duru - Ankara Temsilcisi
CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, çift haneli enflasyon ve dövizdeki tırmanmanın sürdüğü ortamda, faiz oranlarında bir düşüş beklemenin hayal olduğunu söyledi.
Erdoğdu, seçimlerin yavaş yavaş gündeme gelmeye başladığı bu dönemde hükümetin farklı planları olacağını ancak, belirli sektörlere sübvansiyonlu faizlerle kaynak sağlanmasının, ekonomideki genel kaynak dağılımında ciddi bozulmalar yaratacağına dikkat çekerek şunları söyledi:
“Tek hesap denilen formülasyonla farklı yerlerde birikmiş kamu fonlarını kullanarak, kamunun borçlanma ihtiyacını azaltma, dolayısıyla faizlerin yükselişini frenleme, düşük faiz ya da yükselmeyen faiz beklentisi bir önlem gibi sunuluyor. Ama ekonominin genelinde, bu formülü de etkisiz kılacak büyük bir çalkantı yaşanıyor. Türbülans ile birlikte kırılıp dökülmeler arttıkça, saray ve hükümet arasında didişmeler de artacak gibi. Enflasyondaki çift hane katılığı, firmaların net döviz açığındaki tırmanış, ekonomi yönetimine saraydan yapılan salvolar, hem tüketicide hem de sektörlerde güveni sarsıyor. Dışarıda da, ABD-Çin ticaret savaşı tamtamları, küresel fonların Türkiye gibi ülkelerden uzaklaşma eğilimleri dolara olan talebi artırdı ve özellikle Türkiye’de dolar fiyatı son 30 günde hızla tırmandı.”
FİYATLAR BİR AYDA YÜZDE 7 ARTTI
Mart ayının 7’sinde 3.81 TL olan doların Nisan’ın ortalarına gelindiğinde 4.09 TL’yi gösterdiğine işaret eden Erdoğdu, bunun 30 günde yaklaşık yüzde 7 fiyat artışı demek olduğunu bildirdi. “Türk lirasının başına gelenler, öteki yerel paraların başına gelmedi” diyen Erdoğdu şöyle devam etti:
“En yakın kaderi yaşayan Brezilya’da bile yerel paranın karşısında ABD doları yüzde 3,5 arttı. Bu, TL’nin başına gelenlerin yarısı demek. Aynı 30 gün içinde ABD doları Rus rublesi karşısında yüzde 2,2 artış gösterirken, Güney Afrika randına karşı da ancak yüzde 1,4 artış yaşandı. Asya yerel paraları ise ya değişmemiş ya da dolara karşı küçük de olsa değer kazandılar. Hatta Meksika pezosu bile dolara karşı yüzde 2,3 değer kazandı.”
OHAL’DE YÜZDE 25’LİK KAYIP
Erdoğdu, 2003’deki 100 bazlı seriye göre, 2018 yılı Mart ayında reel efektif kurun 83,42 olarak kaydedildiğini vurgulayarak şu görüşleri dile getirdi:
“Rakam, veri tarihi göz önüne alındığında bugüne kadar açıklanan en düşük reel efektif kur rakamı. Bu aynı zamanda 2003’ten bu yana Türk Lirası’nın en fazla değer kaybettiği dönemde olduğumuzu anlatıyor. Türk Lirası’ndaki hızlı düşüş devam ettiği gibi bu düşüş reel olarak da görünür ve çarpıcı biçimde seyrediyor. Kurdaki değer kaybının kısa bir zaman aralığı sonrasında enflasyonu yukarı çektiği biliniyor. 20 Temmuz 2016’da Merkez Bankası dolar alış kurunun 2,97 olduğunu göz önüne alırsak, Türk lirası OHAL koşulları altında bugüne kadar tam olarak yüzde 25’i aşan oranda değer kaybetti.”
İthalatta ara malının payının yüzde 75 civarında gezindiği ve üretmek için ithal etmek zorunda olan bir ekonomide para biriminin değer kaybının fiyatlara doğrudan etkide bulunduğunu kaydeden Erdoğdu, “Hatta bu kayıp nedeniyle enflasyon çift haneye demir attı denebilir. Değer kaybının 2013 sonrasında hızlandığını ve alternatif program hazırlıklarında olan karar alıcıların seçime kadar ekonomiyi durgunlaştırmamak, kredi hacmini daraltmamak adına son aylarda kurun değersizleşmesine müdahale etmediklerini de eklemek gerekli. Dolayısıyla tüm bunların ışığında, ekonomide faizlerin düşeceğini beklemek bir hayal” diye konuştu.