Bütçe açığının son durumundan bahseden Çiğdem Toker'in yazısı şu şekilde: Her yıl bütçe hazırlanırken, devletin gelirleri, giderleri ile aradaki fark “defter”e yazılır. Bu farkla ilgili tahmine bütçe açığı tahmini denilir. Devletin hazine ve maliyesini yönetenler bu tahminleri ilan eder. Bu tahminler sadece bir tahmin olmakla da kalmayıp bir taahhüttür de. Geçen sene ekim ayına dönelim. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yönetiminde hazırlanan 2020 bütçesinde, 12 aylık açık tahmini 138.9 milyar TL'ydi. Yeni açıklanan temmuz ayı bütçe gerçekleşmelerine göre bütçe ilk yedi ayda 139.1 milyar TL açık verdi. Yani? Yanisi bütçe açığı tahmini 7 ayda aşıldı. Tam bu noktada geçen yıl ekim ayında, bu köşede yayımlanan yazıyı hatırlatmam gerekiyor. “Bütçe açık tahmini” başlıklı o yazıda 2019 yılı bütçe açık tahmininin 9 ayda aşıldığına yer verip, 2020 hedeflerinin inandırıcı olmadığına vurgu yaptım.
GEÇEN YILDAN DA KÖTÜ
Bu yıl ilan edilen açık tahmini 9 ay bile dayanmadı! Üstelik yine tıpkı geçen yıl olduğu gibi Merkez Bankası'nın ihtiyat akçesi ilave edilmesine karşın. Bakanlık açıklamasında “mali disipline kararlılıkla devam edilecektir” diye bir ifade vardı. Tabii örtülü ödenek harcamaları, sadece harcayanın bildiği milli çıkarlar gayesiyle yapıldığı için bu harcama kaleminde, mali bir disiplinin beklenmemesi gerekiyor. Bütçedeki adı “gizli hizmet giderleri” olan ve Cumhurbaşkanı emrindeki örtülü ödenek harcaması, temmuz ayında 273.9 milyon TL olarak gerçekleşmiş. Cumhurbaşkanı'na bütçe gelirlerinden “harca” diye aktarılan gizli hizmet giderinin sadece temmuz ödeneği kaç adet asgari ücrete denk geliyor dersiniz? 117 bin 883 adet asgari ücrete. Türkiye'nin milli menfaatleri için yedi ayda yapılan örtülü ödenek harcaması ise 1.2 milyar TL'ye ulaşmış. Kar amacı gütmeyen dernek, birlik, kurum kuruluşlara bütçeden temmuz ayında aktarılan ödenek yaklaşık 37 milyon TL olmuş. Ocak-temmuz dönemindeki toplam büyüklük ise 550.6 milyon TL. İktidarın hangi dernek, vakıf ve kuruma ne kadar kaynak aktardığının bilgileri şeffaf değil. İktidara yakın pek çok vakıf faaliyeti raporlarını açıklamadığı için gelir kaynakları da bilinmiyor. Sözün özü iktidar bütçe açığını yine kontrol edemedi. Bu haliyle bile ek bütçe ihtiyacı kendisini ortaya çıkarmış durumda. Ancak iktidar bu yola başvurmayı tercih etmiyor.