ABD'deki Silicon Valley Bank'ın iflası finans piyasalarında şok dalgalarına niçin oldu. ABD hükümeti satın alan mevduatlarının güvende bulunduğunu duyursa da mali piyasalarda mümkün domino etkilerine ilişkin kaygılar sürüyor.ABD'li yetkililer tarafınca alınan önlemlere karşın, iki ABD bankasının çöküşünün peşinden finans piyasalarında endişeler devam ediyor. Cuma günü, start-up (yeni girişim) finansmanında uzmanlaşan Silicon Valley Bank (Silikon Vadisi Bankası), başarısız bir anapara artırımının peşinden kapatıldı ve devlet kontrolü altına alındı. Hemen peşinden New York merkezli Signature Bank müşterilerin, fonlarını bankadan büyük ölçekte çekmelerinin peşinden ABD'deki düzenleyici kurumlar, bu kredi kuruluşunu da kapattı. ABD Hazine Bakanı Janett Yellen, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell ve FDIC mevduat sigorta fonu tarafınca meydana getirilen ortak açıklamada, her iki durumda da satın alan fonlarının korunduğu açıklandı.
Sırada başka banka var mı?
Bonn Üniversitesi'nde ekonomi profesörü olan Moritz Schularick, ABD'nin "kararlı adımlarının" daha fazla bankanın batkı etmesi riskini azalttığına dikkat çekiyor.
Schularick, aynı zamanda dünyanın küresel finans sektörünün mevcut problemlerine dikkatle bakması icap ettiğini belirtiyor: "Bu tür şeyleri tahmin etmek, doğası gereği zor olsa gerek. Gerçek şu ki, Silicon Valley Bank ve Signature Bank'ı batıran problemler, bu iki bankayla sınırı olan değil. Asıl sual şu: Benzer durumda olan başka banka var mı?"
İflasın arka planında, özellikle Silicon Valley Bank'ın tahvil satmak zorunda kalması yatıyor. Görünüşe göre, bazı start-up şirketleri, bankadan para çekmek istemiş ve bu nedenle kurum, elindeki tahvilleri tasfiye etmek zorunda kalmış. Sorun şu: Merkez bankalarının faiz oranlarını değiştirmesiyle birlikte faiz getirileri arttı, ancak tahvillerin fiyatları düştü. Tahviller satıldığında, düşen fiyatlar bankaların zarar hanesine yazıldı. Bu nedenle banka acil bir sermaye artırımı yapmaya çalıştı, ancak bunda başarısız oldu.
Bankaya hücum korkusu
Olası bir domino etkilerini önlemek için ABD makamları, çok kararlı bir şekilde müdahale etti ve öncelikle müşterilerin mevduatlarının güvende olduğunu duyurdu. Çünkü banka ve finans denetçilerinin en büyük kabusu, bankaların batmasıdır. Bu, müşterilerin birikimlerini güvenli başka bir yere aktarmak için bankalara adeta hücum etmesiyle tetiklenir. Çok sayıda müşteri aynı anda bunu yaparsa, bankalar tüm talepleri karşılamak için yeterli sermayeye sahip olmadıklarından nakit sıkıntısına düşer. Bankalar fiilen kurur, karşılıklı güven ortadan kalkar. Nitekim bu korkunç senaryo, 2008 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan küresel mali krizde bariz bir şekilde gerçeğe dönüşmüştü.
Ancak Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi (ZEW), iki ABD bankasının kapatılmasının ardından yeni bir küresel mali kriz beklemiyor. ZEW'in Kurumsal Vergilendirme ve Kamu Maliyesi Araştırma Bölümü Başkanı Friedrich Heinemann şu değerlendirmeyi yapıyor: "Bir start-up finansörü olarak Silicon Valley Bank'ın iş modeli çok özel bir model. Bu bakımdan iflasın, bir mali krize dönüşmesini beklemiyorum."
"Alman finans sistemi üzerinde şimdilik etkisi yok"
Alman Bankalar Birliği de Alman bankalarının "sağlam, istikrarlı ve dirençli" bulunduğunu söylüyor. Birlik tarafınca meydana getirilen açıklamada, Alman finans kurumlarının 2008'deki bankacılık ve finans krizinden bu yana sermayelerini büyük seviyede artırdıkları kaydedildi. Açıklamada, ABD bankasının çökmesinin, Alman bankacılık sistemi üstünde şimdilik herhangi bir tesiri olmadığı vurgulandı.
Pazartesi günü Bundesbank'ın kriz ekibi, Alman finans sektörüne mümkün yansımalarını görüşmek suretiyle bir araya geldi. Finansal hizmetler düzenleyicisi Bafin, Silicon Valley Bank'ın Almanya şubesine moratoryum, kısaca satış ve ödeme yasağı getirdi. Denetim otoritesi yapmış olduğu açıklamada, kurumun konum olarak "sistemik bir önemde olmadığını" ve bu nedenle "finansal istikrar için bir tehdit oluşturmadığını" duyurdu. Bafin, son senelik mali tabloya nazaran, enstitünün bilanço toplamının 790 milyon euronun birazcık altında bulunduğunu de deklare etti. Mukayese etmek gerekirse, Deutsche Bank'ın 2022 yılındaki bilanço toplamı 1,3 trilyon euroydu.