Tahir Şilkan
Honore de Balzac, 19. yüzyılın insanlık tarihine, dünya edebiyatına armağan ettiği büyük romancıların en büyüklerinden, ustalarından biri, bence birincisidir. 1829 yılından 1847'e kadar olan 18 yıllık süreçte yazılmış yüzü aşkın eser.
Günde 15-16 saat çalışarak, herkesin uyuduğu saatlerde, on binlerce fincan aşırı sert kahve içilerek yazılan romanlar, anlatılar.
Yoğun çalışma nedeniyle beyin zarları iltihaplanacak, tedavi görerek çalışmasını sürdürecek ve en görkemli romanlarını bu dönemde yazacaktır.
Balzac, işin sırrını keşfetmiştir; Onun için her şey konudur. Araştırmasını bildikten sonra gerçeklik bitmez tükenmez bir kaynaktır. Sadece doğru bakmayı bilmek yeterlidir, her insan romanın konusunu oluşturabilir.
Balzac eserlerinde tüm karakterlerin temsil edilmesi gerektiğini düşünen bir yazardır. Avukat ve doktor kadar üzüm yetiştiricisinin, ressam, sanatçı kadar kapıcının, generalin, piyade erinin, basit sokak kadınının olduğu kadar kontesin, noter ve bankacı kadar su taşıyıcısı işçinin anlatılacak bir hikayesi vardır.
Dürüst, sahtekar, entrikacı, savurgan ya da açgözlü bütün insanların birbirleriyle kesişen hayatlarının anlatılmayı hak ettiğini düşünen Balzac, bu düşüncesinin gereğini romanlarında hakkıyla yerine getirmiştir.
Sönmüş Hayaller, üç kitap olarak yazılmış bir romandır. Kendi yaşamından büyük izler taşıyan romanın ilk cildi olan İki Şair'i Balzac sadece 8 günde yazmıştır. Üçlemenin diğer kitapları, Taşralı Bir Büyük Adam Paris'te ile Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti'dir.
Balzac'ın üçlemenin ilk iki kitabını 20 günlük bir insanüstü sürede tamamlamış olmasının nedeni, borç batağı içine düşmüş olmasıdır. Borcunu geciktirdiği her gün için para cezası ödeme tehdidi altında, hayatının en yaratıcı eserlerini yazmayı başarmıştır.
Üçlemenin son kitabı olan Kibar Fahişelerin İhtişam Ve Sefaleti dört cilt halinde yayınlanmıştır. Romanın ilk iki cildi 1844, üçüncü ve dördüncü cildi de 1846, 1847 yıllarında yayınlanmıştır.
Sönmüş Hayaller, edebiyatta o güne kadar pek görülmeyen bir gerçekçilikle, içinden geçilen dönemi bütün özellikleriyle sergileyen, taşrada ve gidilen Paris'te yaşananları bütün çıplaklığıyla anlatan bir eserdir.
Sönmüş Hayaller'in ilk cildi olan İki Şair'in kahramanları; başlangıçta çocukluk arkadaşı sonrasında akraba olan taşralı iki şair, David Sechard ve Lucien Chardon'dur. Balzac'ın gerçek yaşamında olduğu gibi Lucien'in adına da soyluluk takısı olan " de" eklenecek; Paris'te Bir Büyük Adam'da Lucien de Rubempre olacaktır.
Balzac bu iki temel karakter üzerinden, kendine saygılı ve sonsuz dürüst bir insan olan David Sechard ile hayatta yükselebilmek, şöhret kazanabilmek için her yolu deneyen Lucien'in yaptıkları üzerinden kurduğu romanın ikinci cildinde; Lucien'in inandığı değerleri yitirdiği ölçüde, onurunu koruyamayacak düzeye düşeceğini gösterir. İki Şair'in son satırlarında; Lucien'in Paris'e gitmak için yola çıktığında duyduğu heyecanı okuruna yaşatan Balzac, geride kalan Matbaa ustası David Sechard'ın kalbinin buruk olmasının nedenini de okura duyurur. David mutsuzdur, kalbi buruktur. Çünkü, "Lucien'in Paris'te uğrayacağı akıbet hakkında korkunç önsezileri vardır."
Sönmüş Hayaller'in her iki kahramanı da Balzac'tır. İki Yeni Gelinin Anıları'ndaki iki kadın karakter, Louise ve Renee'nin de Balzac olduğu gibi...
David Sechard, Balzac'ın matbaa kuran, bu sektörde başarı elde etmek için çabalayan ve iflasla karşılaşan hayatını temsil ederken, Lucien de Rubempre, Balzac'ın gençliğinde beslemiş olduğu boş bir hayaldir. İnsanın istediği zaman, genç, zengin, ve ünlü olabileceğini düşünen yönünü simgeleyen karakterdir. Bu açıdan yapılacak bir değerlendirmede, yalnız Fransa'da değil, tüm dünyada, yalnız 19.yüzyılın ilk yarısında değil, 20. yüzyılda da, bugün de hem David Sechard'lar hem de hayallerinin gerçek olacağına inanan Lucien Chardon'lar benzer sonuçlarla karşılaşan hayatlar yaşamış, yaşayacaktır.
Balzac'ın romanlarının arka planında Fransa'da yaşanan ekonomik, tarihi, toplumsal hayatın bütün çelişkileri sergilenmektedir. Ön planda kahramanlar şiir yazar, ayışığı altında okur, hayranı olduğu kadınların çevresinde dolaşıp dururlar ama arka planda, tarımda, sanayide yaşanan gelişmeler, yaşanan ekonomik krizin çeşitli sektörlerde yol açtığı iflaslar, entrikalar vardır. Roman örgüsü okuru sarıp sarmalarken, aynı zamanda romanın geçtiği dönemdeki Fransa'da, belirli bir dar çevrede, yaşananlardan kesitleri de öğrenir.
(NOT: Baskısı bulunmayan İki Şair ve Taşralı Bir Büyük Adam Paris'te kitaplarını okumadan Kibar Fahişelerin İhtişam Ve Sefaleti kitabı okunabilir mi? Şüphesiz okunabilir, okunuyor da; ancak, kitabı satın alanların, satın aldıkları, okudukları kitabın, üçlemenin son kitabı olduğu bilgisini öğrenmeleri koşuluyla. Sönmüş Hayaller'in ilk iki cildi yeniden basılmalı, okuruna sunulmalıdır.)