‘Şikayet var’ bahanesiyle 3 bin muhtara inceleme

31 Mart seçimlerinden ardından muhtarlarla ilgili 6 bin itiraz geldi. İtirazlardan 3 binini muhtarların ‘okuma-yazma bilmediği, o mahalleye yeni taşındığı’ gibi seçilme yeterliliğine sahip olmadığı yönündeki şikâyetler oluşturdu. Muhtarlara maaş artışına bağlanan bu istismarlar, YSK tarafından tek tek inceleniyor.

Türkiye 31 Mart’ta 50 bin 300 muhtar için oy kullanırken, seçimden kısa bir süre sonra YSK’ya, yeni seçilen muhtarlarla ilgili itiraz yağmaya başladı. Dosyalar incelendiğinde, bazı muhtarların, “okur-yazar olma, 6 aydan beri aynı mahallede oturma, bir yılın üzerinde ceza almamış olma” gibi şartları taşımadığı ortaya çıktı. Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyeti Seçimi Hakkındaki Kanun’a göre bu şartları taşımaları gerektiği halde muhtarların aday olduklarında, buna ilişkin belge verme zorunluluğu bulunmuyor. İstismarın artması üzerine yasal düzenlemeye gidilme kararı alındı. Bu muhtarlıklar için 7 Haziran 2020’de ara seçim yapılacak.

Yeniden seçilen muhtarların, adaylık süreçlerinde seçim kurullarına önceden başvurmaları gerekmiyor. İsteyenler aday olmak istedikleri mahallede kampanya yürütürken, seçim günü de mahallede oy kullanılan sandıklara kendi isimlerinin yazılı olduğu pusulaları bırakıyor. Seçmen istediği adayın isminin yazılı olduğu pusulayı zarfa koyuyor.

MAAŞ, TALEBİ ARTTIRDI

Yetkililer, muhtarların son yıllarda maaş başta olmak üzere birçok sosyal hakka sahip olması nedeniyle büyük bir yarış yaşanmaya başlandığını bildirdiler. Bu yarış, beraberinde bazı sıkıntıları da getirdi. Yasada belirtilen zorunlulukları önceden ispat etme şartı olmaması nedeniyle bu avantajlar sürecin istismar edilmesine neden oldu.

ARASEÇİME ALTERNATİF

İlk kez Yüksek Seçim Kurulu’na yoğun bir itiraz başvurusu yapıldı. 31 Mart yerel seçimlerinin ardından muhtarlarla ilgili 6 bin itiraz dosyası YSK’ya ulaştı. Bunlardan 3 binin yeni seçilen muhtarın yasadaki şartları taşımadığı yönünde oldu. Muhtarlar hakkında, “okuma-yazma bilmediği, seçimden 6 ay önce ikametgâhını muhtar olduğu yere taşıdığı, adli sicilinin temiz olmadığı, bir yılın üzerinde cezası bulunduğu” şeklinde şikâyetler olduğu saptandı.

Kaymakamlıklar üzerinden yapılan itirazlar, YSK tarafından incelemeye alındı. Dosyaların çokluğu nedeniyle karar sürecinin zaman alacağı belirtildi. YSK, bu itirazların ardından boşalan muhtarlık koltukları için 7 Haziran 2020’de araseçim yapmayı planlıyor. Ayrılan muhtarların yerine görevi seçime kadar birinci sırada seçilen aza üstleniyor ve imza yetkisi o kişiye devrediliyor.

YASA DEĞİŞECEK

Ancak YSK, bu konunun istismara açık hale gelmesi nedeniyle yasa değişikliğine gitme kararı aldı. İtiraz edilmeyen yerlerde, seçilme yeterliliği taşımayan kişilerin beş yıl boyunca muhtarlık yapıp maaş almasının önlenmesi için sistem değiştirilecek. Ayrıca yapılacak düzenlemeyle muhtarlık araseçimleri de kaldırılacak.

Hürriyet'ten Nuray Babacan'ın haberine göre bu çerçevede, muhtarlara mazbata verilmeden önce seçilme yeterliliği taşıyıp taşımadıklarını ispat etmeleri istenecek. Yeterliliği taşımayanlara mazbata verilmeyecek. Mazbata verilmediği andan itibaren, en çok oyu alan ve şartları taşıyan ikinci muhtar adayı görevlendirilecek. Yasaya göre mazbata verildikten sonra görev iptal edilirse, seçime gidilmesi zorunlu oluyor. Bu sistemle ara seçime gitme zorunluluğu da kalkacak.