Tehlike Büyüyor! Intelsat 33e'nin Parçalanması Uzayda Kaosa Yol Açabilir!

Tehlike Büyüyor! Intelsat 33e'nin Parçalanma... Intelsat 33e uydusunun gizemli bir şekilde parçalara ayrılması, dünya yörüngesindeki uzay çöpleri sorununu bir kez daha gündeme getirdi. Bu olay, uzaydaki diğer uydular için daha büyük tehlikeler doğurabilir.

Hint Okyanusu üzerinde görev yapan büyük iletişim uydusu Intelsat 33e, beklenmedik bir şekilde parçalara ayrıldı. ABD Uzay Kuvvetleri, 20 Ekim’de ani bir güç kaybı yaşanmasının ardından uydunun en az 20 parçaya ayrıldığını doğruladı. Bu olay, Avrupa, Orta Afrika, Orta Doğu, Asya ve Avustralya’da geniş bant iletişim sağlayan uydunun görevini sona erdirdi.

TEKNİK PROBLEMLER VE GEÇMİŞİ

Boeing tarafından üretilen Intelsat 33e, Ağustos 2016'da uzaya fırlatılmıştı. Ancak, uydu daha önce de bir dizi teknik sorunla karşılaşmıştı. 2017 yılında, itici sistemiyle ilgili yaşanan sorunlar sebebiyle yörüngesine planlanandan üç ay geç ulaşmıştı. Ayrıca, istasyon koruma faaliyetleri sırasında beklenenden fazla yakıt harcaması nedeniyle görev süresi 2027’ye kadar kısaltılmıştı. Şirket, daha önce bu sorunlar nedeniyle 78 milyon dolarlık sigorta talebinde bulunmuştu, ancak parçalanma anında uydunun sigortası bulunmuyordu.

UZAY ÇÖPLERİ BÜYÜYEN BİR TEHDİT

Intelsat 33e’nin parçalanması, dünya yörüngesindeki uzay çöpleri sorununu yeniden gündeme getirdi. Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) verilerine göre, dünya yörüngesinde 10 cm’den büyük 40.000'den fazla enkaz bulunurken, 1 cm’den küçük yaklaşık 130 milyon parça mevcut. Bu çöpler, diğer uydular ve uzay görevleri için ciddi tehlikeler oluşturuyor. Özellikle küçük boyutlardaki enkazların izlenememesi, riskleri daha da artırıyor. Haziran 2023’te, RESURS-P1 uydusunun parçalanmasıyla 100’den fazla izlenebilir parça oluşmuştu.

SORUMLULUK TARTIŞMALARI VE HUKUKİ ZORLUKLAR

Uzaya fırlatılan cisimlerden doğan hasarların sorumluluğu, 1972 tarihli Uluslararası Uzay Nesneleri Sorumluluk Sözleşmesi’ne göre fırlatıcı ülkeye aittir. Ancak, bu tür sorumlulukların uygulanması pratikte oldukça zordur. 2023 yılında ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC), uzay çöpleri nedeniyle bir operatöre ilk kez ceza uygulamıştı. Ancak Intelsat 33e olayında benzer bir ceza uygulanıp uygulanmayacağı henüz belirsiz.

YÖRÜNGEDE TEHLİKELİ GELECEK

Uzayın artan kullanımı ve yörüngedeki enkazların sayısındaki artış, büyük yapılar için de bir tehdit oluşturuyor. Özellikle Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) gibi devasa yapıların parçalanması durumunda oluşacak yıkıntı miktarı çok daha büyük olur. ISS'in 2030 yılında görevini sonlandırması planlanıyor ve SpaceX bu süreci yönetmek için anlaşma yapmış durumda.