TEHLİKELİ BENZETME ÖLÜME DAVETİYE: Omicron ve grip arasında binlerce yaşam farkı var

Sibel BAHÇETEPE

Koronavirüste vaka sayısı 90 bin bandına dayandı. Omicron varyantı hızla yayılırken, son günlerde koronavirüs ile grip karşılaştırması yapılmaya başlandı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın geçen günlerde “Grip olan vatandaşlarımızın sayısını günlük olarak ilan etsek benzer manzaralarla karşılaşacağız’’ şeklindeki açıklamaları hekimlerin tepkisi ile karşılandı.

Grip ile karşılaştırmak bilimsel değil

Halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala, böylesi bir kıyaslama yapılmasının doğru olmadığını, 2019 TÜİK verilerinde, gripten ölen kişi sayısının o yıl 58 olduğunu, bu rakamın şuanda günlük koronavirüs ölüm sayılarının bile çok çok altında kaldığına dikkat çekerek “Grip ile koronavirüsü karşılaştırmak bilimsel ve gerçekçi değil” dedi.

Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Esin Davutoğlu Şenol da omicron varyantı ile vakaların hızla arttığını, hastanelerin dolduğunu anımsatarak “2019 yılında Türkiye’deki toplam gripli vaka sayısı 7 bindi. Şu an koronavirüste günlük vaka sayısı 100 bine yakın. Hastalığı griple benzetmek son derece yanlış” diye konuştu.

İki hafta ölenlerin sayısı 3 yılda ölenlerden fazla

Son günlerde koronavirüs vakalarına ilişkin özellikle de omicron varyantı ile ilgili çevremizde de sıklıkla “Hastalık artık grip gibi oldu, zaten omicron çok hızlı bulaşıyor ancak çok fazla yoğun bakımlık yapmıyor”, “eskisi kadar korkmuyorum, zaten iki doz aşım var 3. doza gerek yok”, “omicron çok ölümcül değilmiş” gibi söylemleri sıklıkla duyar olduk. Ancak hastalık giderek artıyor, hastalık griple kıyaslanıyor ancak uzmanlar bu duruma tepkili. Geçen 2 haftada koronavirüsten yaşamını yitiren Amerikalıların sayısının 3 yılda gripten ölenlerin sayısından daha fazla olduğu da yine iddialar arasında.

(Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol)

‘2 haftadır her şey çok tıkanık gidiyor’

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ile görüştüğümde, Covid-19’un griple kıyaslanmaması gerektiğinin altını çizdi. Vaka sayılarının hızla arttığını söyleyen Prof Şenol “Salgında başa sardık. Acil servisler dolu. Yeni servisler açıyoruz, bu kez de yoğun bakım yetmeyecek. 2 haftadır her şey çok tıkanık gidiyor. Bir de sağlık çalışanları sürekli hastalanıyor, yani enfekte oluyor, izolasyon ve karantina gerekiyor. Dolayısıyla işler zor yürüyor’’ dedi.

‘2019’da toplam 7 bin grip vakası vardı’

Şenol, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın "Grip olan vatandaşlarımızın sayısını günlük olarak ilan etsek benzer manzaralarla karşılaşacağız" yönündeki açıklamasına ilişkin ise Şenol, şu değerlendirmeyi yaptı:

“2019 yılında pandemiden önce Türkiye’nin toplam 7 bin gripli vakası vardı. Şuan koronavirüste günlük 100 bine yakın vakadan bahsediyoruz. Griple alakası yok her halde bakan başka bir şey ile karıştırdı. Omicron çok fazla hastalandırıyor. Akciğeri daha az tutuyor demek daha az hastalandırıyor demek değil. Akciğeri daha az tutmasına rağmen oksijen eksikliği ile geliyor hastalar ve sistemik belirtileri yoğun. Dolayısıyla yoğun bakıma sıklıkla ihtiyaç duyuyoruz. Ve genç sağlam insanlar ihtiyaç duyuyor, dolayısıyla omicron da hastalandırıyor ve ciddi hastalandırıyor. Yoğun bakımda yatanla genç aşısızlar. Aşılanma oranları da yetersiz. 23 milyon kişi 3. dozunu halen yaptırmadı. Şuan yoğun bakımlar doldu ve tıkandı.”

(Prof. Dr. Kayıhan Pala)

Haftalık ölüm sayılarında artış var’

Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala ise “Omicran daha hastalığın az şiddette geçmesine yol açan bir varyant ancak çok daha bulaştırıcılığı yüksek olduğu için olgu sayısı hızla arttı. Olgu sayısının artması özellikle risk grubunda olanlar için, yani 60 yaş üstünde, sigara içen, şeker hastalığı olan, kronik hastalıkları olan ve aşısı tam olmayan insanlarda hastalığın şiddetinde azalma olmuş olsa bile yine de hastalığın sıkıntılı geçmesine yol açıyor. O yüzden de artan vaka sayıları daha yüksek oranda risk gruplarını etkileyince hastaneye yatışlar ve yoğun bakım ihtiyaçları artmaya başladı” değerlendirmesini yaptı. Ölüm sayılarında da artışların olduğunu anımsatan Pala “Örneğin bu hafta geçen haftaya göre, ölüm sayısı yaklaşık yüzde 5 arttı. Geçen hafta da bir önceki haftaya göre yüzde 15 ölüm sayısı artmıştı. Omicronun daha az şiddetle geçiriliyor olması risk gruplarını ve olgu sayılarındaki yüksekliği göz ardı edilerek bu nedenle tartışılmamalı. Bu nedenle griple benzerlik kurmak doğru bir yaklaşım değil” diye konuştu.

‘İki hastalığı kıyaslamak bilimsel değil’

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2019 tarafından Türkiye’de toplam grip nedeniyle ölen ve kayıtlara geçen kişi sayısının sadece 58 olduğunu anımsatan Pala, özetle şunları kaydetti:

“2019 yılında Türkiye’de TÜİK ölüm nedenleri istatistiklerine bakıldığında grip nedeniyle ölen kişi sayısı 58. Bu Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın yine açıkladığı bir gün de ölen covid ölümlerinin neredeyse üçte biri. Bu rakamı ciddiye almak lazım. Türkiye’de gripten ölenler kayıtlara yeterince geçmediği için bu sayı düşük de olabilir ama bunu şunun için söylüyorum, 58 rakamı da bakanlığın TÜİK’e ilettiği ve oradan yayınlanmış rakam. 2 hastalığı birbiri ile kıyaslarken hem ölüm sayıları hem de gribin artık görece müdahale edilebilir bir hastalık olduğu, hem ölüm hızının düşük olduğu hem uzun yıllardır kullanılan bir aşısının olduğu dikkate alındığında iki hastalığı birbiri ile karşılaştırmak doğru değil, gerçekçi değil ve bilimsel değil. Umarız omicrondan sonra yeni bir endişemiz, yeni bir varyant ortaya çıkmaz. Hep birlikte bu pandemide bir sona doğru geldiğimizi görebiliriz. Ama bunu görebilmek için süreci salgın yönetimi bilimi ışığında değerlendirmek lazım. Şuan da o durumda değiliz. Maalesef olgu sayılarının ve ağır hastaların artmasına bağlı olarak ölüm sayılarında da hafif bir artış var, henüz azalma yok. Buna uygun önlem alarak yolumuza devam etmemiz gerekir. Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı verilere güvenmiyoruz, ne olgu sayılarına ne ölüm sayılarına...PCR testi sınırlandığı için şuan da 80-90 binlerde olan olgu sayısının eğer sınırlama olmasaydı belki de 200 binin üstünde olduğunu görecektik. Günde 200’e yakın kişi ölürken, ‘endişelenmeye gerek yok’ demek bir tıp doktorunun söyleyebileceği bir cümle değil. ”

‘Doğru bilgilendirmek gerek’

3. doz yani hatırlatma dozlarının yetersizliğine de dikkat çeken Pala, “3. doz oranımız yüzde 37’lerde. AB ve diğer ülkelere baktığımızda henüz çok düşük. Omicron varyantı sırasında yapılan bilimsel araştırmalar özellikle mRna aşılarında 3. doz hatırlatma dozu diye söylenen dozun yapılması halinde, hastaneye yatışların, yoğun bakıma yatışların ve ölümlerin çok büyük ölçüde önlendiğini ortaya koydu. Sağlık Bakanlığı doğru verileri toplumla buluşturmuyor, ikincisi hastalığın ciddiyeti ve aşıların koruma düzeyi konusunda herhangi bir veri sunmuyor. Geçenlerde ABD Hastalık Koruma ve Önleme Merkezi’nin yaptığı açıklamada, hatırlatma dozu yapılanlarla aşısızlar arasında 90 kattan fazla ölüm açısından bir farklılık olduğunu gösterdi. Yurttaş durduk yerde ‘ben bu riski azaltmak istemiyorum der mi?’ demez. Yurttaşı doğru bilgilendirmek ve farkındalılığını arttırmak lazım” dedi.