'Termik santralin canına ot tıkayacağız!'

Amasra’da ÇED Halkın Katılımı Toplantısı’nı binlerce kişiyle tepki konularak yaptırılmadı.

Necdet Aydemir / BARTIN

Amasra’nın Gömü Köyü’nde yapılmak istenen 1320 MW gücündeki Hema Termik Santrali ve Hema Limanı ÇED olumlu kararları beş ay önce Danıştay tarafından oybirliğiyle iptal edilmişti. Bu iptaller yörede Hattat Holding tarafından yapılmak istenen termik santrallere dair ilk iptal kararları değildi.

Bunlar Bartın-Amasra halkının büyük tepki ve mücadelesi sonucu daha önceki idari veya yargı kararlarıyla birlikte verilmiş sekizinci iptal kararlarıydı.

Buna rağmen Hattat Holding aynı yerde termik santral yapmak için dokuzuncu kez ÇED başvurusunda bulundu. Amasra’da ÇED Halkın Katılımı Toplantısı’nı binlerce kişiyle tepki konularak yaptırılmadı.

Bartın Platformundan yapılan açıklamada; “ Bugünkü toplantı bu ÇED başvurusuna ait Halkın Katılımı Toplantısıydı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yeni ÇED sürecini ilgili şirketin verdiği 1600 sayfalık ÇED Başvuru Dosyasını dikkate alarak başlattı. Bu başvuru dosyası, daha önceki başvurulardan copy-paste yoluyla yapılmış, karman çorman, hiçbir bilimsel karşılığı olmayan bir paçavra olmaktan ileri gitmemektedir.

Bu paçavra dosyada verilerin çoğu eski tarihli veriler olduğu gibi, aradan geçen 10 yıllık sürede mevzuatta yapılmış olan değişiklikleri dikkate almadan idareye sunulmuştur. Böyle bir başvuru dosyasının bakanlık tarafından kabul edilmemesi ve direkt reddedilmesi gerekirdi.

Bakanlığın bu dosyayı reddetmek için hala bir şansı vardır. Çünkü Danıştay’ın Hema Termik Santrali ÇED olumlu kararını oybirliğiyle iptal ederken dayandığı “entegre tesis” ve “kümülatif etki” argümanlarını karşılamak iddiasıyla hazırlanmış bu ÇED başvurusu, başvuru için gereken asgari şartları karşılamaktan çok uzaktır.

ÇED başvurusunda daha önce ayrı ayrı ÇED süreçlerine tabii tutulmuş olan “Hema Termik Santrali”, “Hema Limanı” ve “Lavvar Tesisi” gibi tesisler bu sefer birlikte olacak şekilde aynı ÇED sürecine tabii tutulmuştur. Fakat bu değişiklik yeterli değildir. Danıştay’ın “Entegre Tesis” ve “Kümülatif Etki” ye dayandırdığı kararı tam olarak karşılanmak isteniyorsa, taşkömürü kuyuları ve termik santralde üretilecek elektriği enterkonekte sisteme bağlayacak yüksek gerilim hattının da bu ÇED sürecine dahil edilmesi gerekmektedir.

Bu tesisler için daha önce verilmiş olan “ÇED Gerekli Değildir” ve “ÇED olumlu” kararları, Danıştay’ın Hema Termik Santrali ÇED Olumlu kararını iptalinden sonra geçerliliğini yitirmiştir. Aynı yerde yapılacak tesislerin oluşturacağı kümülatif etki ancak bu tesislerin de yeni ÇED sürecine dahil edilmesinden sonra doğru olarak ölçülebilir. Bu nedenle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın eksik şekilde hazırlanmış Hema Termik Santrali ÇED Başvuru Dosyası’nı derhal geri çevirmesi gerekmektedir.

Bugün burada yine yüzlerce kişi var ve Amasra’da termiksiz yaşam için mücadele ediyor. Bartın Platformu önderliğinde yürütülen bu mücadelede son 10 yıl içinde; -Termik santralle ilgili yapılan 9 farklı “ÇED Halkın Katılımı Toplantısı”nı binlerce kişiyle tepki konularak yaptırılmadı.

29 Kasım 2010 tarihinde bin kişiyle Bartın’dan Ankara’ya gidilerek Bakanlığın önünde termik santral protestosu yapıldı. -22 Nisan 2011’de 10 bin kişinin katılımıyla “Termiksiz Yaşam İstiyoruz” mitingi yapıldı. -5 Haziran 2014’te yağmurlu bir günde termik santralin yapılmak istendiği yerden Amasra’ya kadar el ele tutuşan binlerce kişiyle insan zinciri yapıldı. O gün Amasra’daki bütün esnaf iş yerlerini açmayarak termik santrale tepkisini gösterdi.

Haziran 2014’te sadece 10 iş günü içinde toplam 43 bin kişinin bireysel dilekçesiyle termik santral ÇED raporuna itiraz edilerek dünyada daha önce gerçekleşmemiş olan bir başarıya ulaşıldı.

Rekor kıracak sayıyla, tam 2019 davacıyla Hema Termik Santrali ÇED olumlu kararının iptali için davalar açıldı. Açılan bu davalar idare mahkemesi tarafından kabul edilmese de, Danıştay tarafından oybirliğiyle kabul edilerek, Hema Termik Santrali ÇED olumlu kararı iptal edildi.

Bu kararlarla Bartın-Amasra halkının haklılığı onaylandı. Tüm bunlara rağmen ilgili şirket tekrar yaptığı ÇED başvurusuyla, Amasra’da termik santral yapma girişimini dokuzuncu kez gündeme getirmiştir. Burada belirtmek istiyoruz ki; Biz Bartın-Amasra halkı olarak bu dokuz canlı termik santral canavarını, tam sekiz kez öldürdük. Kararlıyız. Dokuzuncusunda da öldürüp, Çanına ot tıkayacağız. Bu böyle biline.” denildi.

CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI BİÇER KARACA: BARTINLILARIN CANINA KASTINIZ MI VAR?

CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, Amasra ve Bartın halkının mücadelesine destek mesajı verdi. Termik santrallerin ölümcül olabilen sağlık etkilerine dikkat çeken Biçer Karaca “Bartınlıların temiz hava hakkını gasp etmenize izin vermeyeceğiz” diyerek sözlerine şöyle devam etti: “Eşsiz doğal güzellikleri ve yeşiliyle bilinen Bartın ilimizde yaşayan yurttaşlarımız hiç hak etmedikleri bir havayı solumak zorunda bırakılıyor.

Dünya Sağlık Örgütü limit değerlerinin iki katı üzerinde kirli olan Bartın’ın havası, ulusal limit değerlerin de üzerinde bir kirliliğe sahip. Bartın’da sadece 2017 yılında, 30 yaş üstü kazalar hariç ölümlerin yüzde 13,4’nün hava kirliliği kaynaklı olduğunu ortaya koyan raporlar mevcut.

Termik santrallerin hava kalitesine olumsuz etkileri ve hava kirliliğinin başlıca sebebi olduğu bilinmesine rağmen Bartınımızın havasını çok daha kötü bir hale getirecek termik santral gibi bir projede böylesi bir ısrarı anlamak mümkün değil. Yargı kararlarıyla sakıncaları tespit edilip iptal edilen Amasra’daki termik santral projesinin bir kez daha önümüze gelmiş olmasını şiddetle kınıyorum. Amasra ve Bartın halklarının projeye karşı kararlı mücadeleleri inanıyorum ki, zaferle sonuçlanacaktır. Sağlık üzerine etkileri herkesin malumu olan böylesi bir proje, halka rağmen kesinlikle hayata geçemez.”

BANKOĞLU: SAĞLIKLI YAŞAM HAKKIMIZI KİMSE ELİMİZDEN ALAMAZ

Cumhuriyet Halk Partisi Bartın Milletvekili ve Anayasa Komisyonu Üyesi Av. Aysu Bankoğlu, Amasra'da yıllardan beri süregelen termik santral meselesinin, 10 Mayıs Cuma günü Amasra Kapalı Spor Salonu'nda gerçekleştirilen ÇED sürecine dair "Halkın Katılımı Toplantısı" ile yeniden gündeme getirilmek istendiğine vurgu yaptı.

Yüzlerce yurttaşın katılarak protesto ettiği toplantıya ve konuya dair açıklamasında Bankoğlu, halkımızın yoğun tepkisi nedeniyle toplantı yerine girilemediğini ve toplantının yapılamadığını özellikle vurgulayarak şöyle konuştu: "Tekrar hortlayan bu melun hastalığı yeneceğiz. Bartınımızın geleceği bizlerin elinde. Sağlıklı bir yaşlılık, mutlu bir çocukluk, kendini güvende hisseden nesiller için birlikteyiz. Sağlıklı yaşama hakkımızı kimse elimizden alamaz. Bartın ve Amasra'nın turizmden beklentisini, gelecek kuşaklara borcu olan bu mirası "yandaşlar" yiyemez. Amasra'daki bu sorun, yalnızca Bartınlıların değil, tüm Türkiye'nin sorunudur. Tüm yurtseverlerin, ülkemizin cennet köşelerinde bizimle aynı mücadeleyi verenlere destek olmalarını bekliyoruz."

'İÇERİĞİ BAKIMINDAN AYNI OLAN SÜREÇ YENİDEN BAŞLATILMAK İSTENMEKTEDİR'

Bartın CHP Milletvekili Av. Aysu Bankoğlu, sürecin bu noktaya gelmeden önceki durumu hakkında ise şu ifadeleri kullandı: "Yıllardan beri yapılmaması için mücadele edilen ve büyük tahribata yol açabilecek termik santral konusu, 2005 yılında, Amasra’da yer alan taş kömürü sahalarının bir şirket tarafından kiralanması ile başladı. Tam 14 senedir bölgede “bir kilogram” dahi taş kömürü çıkarmayan şirket, niyetini sürekli olarak yaptığı Termik Santral başvuruları ile gösterdi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından en son verilen "ÇED Olumlu Kararı" ise bir çevre felaketine yol açmak üzereydi. Neyse ki, Danıştay'ın ilgili Dairesi (14. Daire)’nin yapılması planlanan termik santral hakkındaki "ÇED Olumlu Kararı"nı iptal etti ve hukuki anlamda "kesin" nitelikte bir karara imza attı. Buna karşın esasen içerik anlamda aynı olan süreç, yeni bir başvuru üzerinden yeniden canlandırılmak istenmektedir."

TERMİKSİZ YAŞAM İSTEYEN BARTINLILARIN KARARLI DURUŞU

Bartın CHP Milletvekili Av. Aysu Bankoğlu, yapılan yeni başvuruya kadar olan süreçte, Bartın Platformu başta olmak üzere Bartınlıların örnek teşkil edecek kararlı duruşu ile doğayı koruma azminin yapılan mücadelede önemli rol oynadığını ifade etti. Başlatılmak istenen yeni süreçten önce, Çevresel Etki Değerlendirme (“ÇED”) Halkın Katılımı toplantıları, halkın termik santrale karşı yoğun tepkisi sebebiyle yapılamamış ve binlerce kişilik yürüyüşler düzenlemiştir. Bunlara ek olarak 43 bin kişi bireysel dilekçe ile itirazda bulunurken Türkiye’de ilk defa 2.019 davacı ile de “iptal” davası açılmıştır. Bu şekilde, yurttaşlar, çevre hassasiyeti konusunda toplumun tüm kesimlerine önemli bir mesaj vermiştir:

TERMİKSİZ YAŞAM İSTİYORUZ!

Amasra’da, Santral ve çevresindeki alan, 2023 Türkiye Turizm Stratejisi’nde “eko- turizmin geliştirileceği bölgeler” arasında yer alıyor. Amasra, mevcut durumda ise UNESCO’nun “Dünya Miras Geçici Listesi”nde bulunuyor ve asıl hedef, UNESCO’nun “Kalıcı Miras Listesi”ne girebilmek. Şayet bu termik santralin yapım süreci yeniden ilerlerse biz böyle önemli bir treni kaçırmış olacağız."

CHP'NİN MECLİS ARAŞTIRMA ÖNERGESİ AKP'NİN RET, MHP'NİN ÇEKİMSER OYLARIYLA REDDEDİLMİŞTİ

Konuya ilişkin CHP Grubu olarak "Meclis Araştırması" açılmasına dair önerge verdiklerinden de bahseden Bankoğlu, söz konusu önergenin, "Amasra ve Batı Karadeniz'de kurulmak istenen tüm termik santrallere olumsuz etkilerinin araştırılması" maksadını taşıdığını ifade etti. Buna karşın, söz konusu önerge, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, AKP tarafından verilen RET ve MHP tarafından verilen ÇEKİMSER oylarla kabul edilmemiştir. Sürecin nihai olarak ne şekilde sonlandırılması gerektiğine dair ise Bankoğlu, şu beyanatta bulundu: "Kömür çıkarma işinin bir paravan olduğu açıkça anlaşıldı ve Amasra'daki maden sahalarının Türkiye Taşkömürü Kurumu'na devredilmesinin artık elzem olduğu da görülmeli. Termik santrale "HAYIR" diye çırpınan yurttaşlarımızı dinlemezsek eşsiz doğamızın vereceği cezayı, ülke olarak yaşamaya mahkum oluruz. Başta Bartın ardından tüm yurtta “Termik Santrale Hayır!” demeye devam edeceğiz. Bu çabamız konusunda sessiz kalarak termik santralin yapılmasına adeta çanak tutanlar, başaramadılar ve başaramayacaklar. Amasra'nın gerçek sahipleri olarak bu duruma izin vermeyeceğiz!”