Trump döneminde 'çip savaşı' korkusu

Cumhuriyetçi aday Donald Trump'ın, ABD'de seçimleri kazanarak yeniden iktidara gelmesiyle birlikte, teknoloji alanındaki adımları dünya çapında dikkatle izleniyor. Özellikle, Trump'ın ABD çip endüstrisini "çalmakla" suçladığı Tayvan'dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulama planları gündeme gelmiş durumda.

Trump'ın ilk başkanlık döneminde, Mart 2018'de Çin'den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyum gibi ürünlere uygulanan gümrük vergileri, ABD-Çin ticaret savaşını başlatmıştı. Bu savaş, kısa sürede Çin'in büyük teknoloji firmalarından Huawei'ye getirilen kısıtlamalarla birlikte teknoloji çatışmalarına dönüşmüştü.

TRUMP'IN ÇİN'E YÖNELİK ÇİP KISITLAMALARI

Huawei ile başlayan teknoloji gerilimi, Trump'ın başkanlık döneminde uygulamaya koyduğu çip kısıtlamalarıyla devam etti. Trump, ABD'li firmaların Çin'e gelişmiş çip üretimi için ekipman göndermesini yasaklamış ve birçok Çinli şirkete yaptırımlar getirmişti.

Bu çekişme, Başkan Joe Biden döneminde de sürmüştü. ABD Kongresi, yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla "Çip ve Bilim Yasası"nı kabul etmiş ve 2022'de Biden tarafından imzalanan yasa ile yarı iletken sektörüne 52 milyar dolar doğrudan finansman sağlanmıştı. Bu yasa, Tayvanlı Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) gibi büyük üreticilere yönelik yatırımları hızlandırarak, ABD'de Arizona'da bir çip üretim merkezi kurmalarına olanak sağlamıştı.

DÜNYANIN ÇİP ÜRETİMİ: TAYVAN VE ÇİN'İN ROLÜ

Çip üretiminin büyük bölümü Tayvan, Güney Kore ve Japonya gibi Asya ülkelerinde gerçekleşiyor. Tayvanlı TSMC, dünyadaki en gelişmiş çiplerin yüzde 90'ını üretiyor ve Apple, Nvidia gibi büyük müşterilere hizmet veriyor. Ancak, çip üretiminde kullanılan galyum ve germanyum gibi stratejik malzemelerin büyük kısmı Çin'den tedarik ediliyor.

TRUMP’IN TAYVAN'A YÖNELİK ELEŞTİRİLERİ VE YENİ POLİTİKALARI

Trump’ın yeniden başkan seçilmesi durumunda, çip konusundaki politikaları yeniden şekillenecek gibi görünüyor. Ekim ayında The Joe Rogan Experience podcast'inde Tayvan'ı ABD çip endüstrisini "çalmakla" suçlayan Trump, ABD'nin Çip Yasası’nı da eleştirdi. Trump, başkan seçilirse Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi getireceğini söyledi. Ayrıca, ABD’de çip fabrikaları kurmaları için zengin şirketlere milyarlarca dolar sağlansa da bu fabrikaların, Amerikan çip endüstrisine fayda sağlamayacağını belirterek, "Bu anlaşma o kadar kötü ki, onlar burada fabrikalarını kuracak ama iyi şirketler yine de bize gelmeyecek" ifadelerini kullandı.