Yap-işlet-devret kapsamındaki köprü ve otoyollar için müteahhitlere 328,7 milyar TL ödenecek

Müteahhitlere, işletme hakkı ve garanti anlaşmalarıyla inşa ettirilen köprü ve otoyollar için 2025, 2026 ve 2027 yıllarında ödenmesi öngörülen garanti tutarı 328,7 milyar TL olarak belirlendi. 

Kamu projelerinde kullanılan Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) ve Yap-İşlet-Devret (YİD) modelleri, AKP iktidarları altında giderek daha fazla tartışma konusu haline geldi. Havaalanlarına verilen yolcu garantileri ile yol, köprü ve tünellere sunulan araç geçiş garantileri, kamu bütçesinde önemli bir yük oluşturdu. Merkezi yönetim bütçesi, gerçekleşmeyen yolcu garantileri nedeniyle daralma yaşarken, müteahhitlerin kazançları arttı.

Birgün'den Mustafa Bildircin'in haberine göre, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) bütçesindeki "Cari Transferler" kalemi, YİD projeleri kapsamında müteahhitlere yapılacak garanti ödemelerinin kamuya getirdiği yükü gözler önüne serdi. 2023 yılında KGM’nin yaptığı garanti ödemeleri toplamda 56 milyar 997 milyon TL olarak gerçekleşti. 2025-2027 dönemi için ödenecek garanti tutarlarının tahminleri de dikkat çekici.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın hazırladığı Orta Vadeli Plan (OVP) çerçevesinde, YİD modeliyle inşa edilen yol, köprü ve tüneller için 2025-2027 döneminde toplam 328 milyar 490 milyon 758 bin TL’lik ödenek önerildi. Bu ödenek, yıllara göre şu şekilde dağıtıldı:

- 2025: 94 milyar 963 milyon 149 bin TL
- 2026: 114 milyar 369 milyon 603 bin TL
- 2027: 119 milyar 158 milyon 6 bin TL

Garanti ödemeleri her yıl artış gösteriyor. 2023 itibarıyla toplam 56,9 milyar TL’ye ulaşan bu ödemeler, 2019-2023 yılları arasında şu şekilde gerçekleşti:

- 2019: 5,1 milyar TL
- 2020: 10,1 milyar TL
- 2021: 14,2 milyar TL
- 2022: 36,3 milyar TL
- 2023: 56,9 milyar TL

Bu veriler, KÖİ ve YİD modellerinin kamu bütçesi üzerindeki etkisinin giderek büyüdüğünü göstermektedir.