2018de mutluluğun yolu: Kişi Başı GSMH değil Kişi Başı GSMM!

Tüm okurlarımıza 2018de mutluluk dolu bir yıl diliyorum tüm içtenliğimle. Acaba bu nasıl gerçekleşir? Herkesin istediği mutluluğun gerçekleşmesi her şeyin gönlünce olması ile olanaklı mıdır? Bu her şey nelerdir? Bu bağlamda bir tartışma başlıkta vurgulanan. Açımlayalım, kişi başına Gayri Safi Millî Hasıla (GSMH) mı önemli, yoksa Gayri Safi Millî Mutluluk (GSMM) mu? Elbette ikincisi ama birincisini de içeren biçimde! Bu bağlamda Bhutanda bir endeks (GSMM Endeksi: GNH Index) geliştirilmiş ve ölçülüyor. Endeks ile ilgili bilgiler el kitabına ve Endeksin 2010 ve 2015 raporlarına dipnotta verilen siteden ulaşılıyor.

GSMMUN TANIMI

GSMM el kitabına göre, GSMMun özellikleri şunlar:

Bütünsellik: İnsanların gereksinmelerinin ruhsal, maddî, fiziksel ve toplumsal tüm boyutlarını kapsamak

Dengeli: GSMMun yollama yaptığı boyutlarda dengeli gelişme

Kollektif: Mutluluğa birleştirici kollektif bir olarak bakmak

Sürdürülebilir: Hem şimdiki hem de gelecek kuşakların iyi olma durumunu göz önüne almak

Eşitlikçi: İyi olma hali düzeyinin kabul edilebilir ve eşitlikçi olarak dağıtımında başarılı olmak

Bu yaklaşımın batı merkezli yaklaşımlardan iki önemli farkı var. Birincisi muhtelif bilimsel alanları kapsayan eşdeyişle çok disiplinli bir yaklaşım söz konusu. İkincisi sorumluluk ve diğer güdülenmeyi göz önüne alan hususları içselleştirmesi özelliği. Endeks Dasho Karma Ura önderliğindeki Bhutan Çalışmaları Merkezi

GSMMUN BİLEŞENLERİ

Endeks geliştirilirken öncelikle Bhutanda değer verilen, ölçülerek geliştirilmeye çalışılan 4 stratejik alan belirlenerek çok disiplinlilik somutlaştırılmış. Bunlar şöyle belirlenmiş:

1. Sürdürülebilir ve eşitlikçi bir sosyo-ekonomik kalkınma

2. Çevresel koruma

3. Kültürün korunması

4. İyi yönetişim

İkinci adımda bu 4 temel stratejik alana dayalı olarak 9 spesifik boyut belirlenmiş. Bunlar da şöyle:

Kamu politikasının geleneksel boyutları üçlü olarak;

1. Yaşam standardı

2. Sağlık

3. Eğitim

Ayrıca

4. Psikolojik iyilik hali (Öznel iyilik halinin ötesinde)

5. Zaman kullanımı

6. Topluluksal canlılık

7. Kültürel çeşitlilik

Bir de artan bir önemle yaygınlaşan iki boyut olarak

8. Ekolojik çeşitlilik

9. İyi yönetişim

Bu 9 boyutta çok sayıda istatistiksel çalışmaya dayalı olarak tasarımlanan ve saptanan toplam 33 gösterge aslında bize mutluluğun cam küresini gösteriyor. Şimdi bunlara da bakalım.

SONUÇ

Uzun sözün kısası, bir ulusun ya da ülkenin gelişmişliğini hâlâ salt ekonomik büyüme ile ve onu da bir yığın eleştiriye uğrayan bir yöntemle ölçülen Gayri Safi Millî Hasıla ile değerlendirmek yanlışından Türkiye vazgeçmelidir 2018de. İvedilikle Bhutanda tasarlanan dizgeye benzer bir tasarımla yeni bir bütünsel başarım modeli oluşturulmalı ve Gayri Safi Millî Mutluluk ölçülmelidir. Ayrıca kitaplar da önerelim: Mutluluk ekonomisi (Murat Şeker), Mutluluk ve İktisat (Gökhan Karabulut), Mutluluk Konservesi (Orhan Tüleylioğlu), Sürdürülebilir Tüketim (Ahu Ergen).

Not: Mutluluk için ayrıca bkz.: a) mutluluk ekonomisi ile ilgili www.aydinlik.com.trdeki yazımız ve b) İyi Yaşam Unsurları ile ilgili www.herkesebilimteknoloji.comdaki yazımız.

Okumaları yaparken dinlemeniz önerisiyle bir de müzik parçası öneriyorum: Umutsuzluk kaçar türkülerimizden! (Yeni Gün Grubu, solist : Gültekin Tetik).