Dijital pazara bakış

İnternet temelli e-ticaret, akıllı telefonların ve tabletlerin kullanımı yoğunlaşınca gündeme gelen m-ticaret derken dijital pazardaki büyüme hızla artıyor.

Küresel e-ticaret hacmi 2014te 1,3 trilyon dolardan 2015te 1,5 trilyon dolara yükselmiş. Bu rakamın 2016da 1,9 trilyon dolara, 2019da da 3,4 trilyon dolara ulaşacağı ön görülüyor. Beri yandan m-ticaret de 2014teki 184 milyar dolardan 2015te 315 milyar dolara ulaşmış. Bu rakamın da 2016da 429 milyar doları bularak 2017de 549 milyar dolara ulaşacağı ön görülüyor. E-ticaretin genel parekende içindeki payı dünyada yüzde 7. (Ülkemizde 2016 sonu itibariyle yüzde 2ye çıkması bekleniyor.) Dünyada internet kullanıcılarının yüzde 40ı e-ticaret yapıyorlarmış. Bu da bir milyondan fazla online satın alıcı anlamına geliyor.

(Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.statista.com/markets/413/e-commerce/ ve https://www.statista.com/statistics/220177/b2c-e-commerce-sales-cagr-forecast-for-selected-countries/)

Bilişim Sanayiciler Derneğinin yayınladığı (TÜBİSAD) E-Ticaret 2015 Pazar Büyüklüğü Raporu da çok ilginç bir manzara sunuyor.

Ülkemizdeki e-ticaretin pazar büyüklüğüne genelde ve alt kalemler olarak bakıldığında Şekil-1deki manzara gözüküyor.

Şekil 1: Türkiyede e-ticaret Pazar büyüklüğü (Kaynak : TÜBİSAD)

Tabloya bakıldığında dijital pazarın yüzde 54ü parekende ama bunun yüzde 19u fijital, eşdeyişle hem fiziksel hem de online kanallardan satış yapan şirketler. Çoklu kanalın (omni channel) geleceği de parlak görülüyor. Fijitalin fiziksel bacağının da değişim geçirerek, müşterilere eğlenceli alışveriş olanağı sunan bir duruma gireceği düşünülüyor.

2016 yılı sonuna doğru e-ticaret tahminleri hacmin 30 milyar TL. yi aşacağı biçiminde. Çok net bilgiler bulunmasa da şirketlerin 50 milyon TL.yi aşanlarının sayısının 50 dolayında olduğu, 10-50 milyon TL. arasındaki ticaret hacmine sahip olanlarının sayısının ise 80e yaklaşık olduğu tahmin ediliyor.

Türkiyedeki kimi büyük şirketlerin e-ticarete ciddi yatırımlar yaptıklarına ve ciddi oranlarda büyüdüğüne tanık oluyoruz. Örnekse, Ziylan Grubu online ayakkabı mağazası FLO.com.tr ile altı yıl içinde 170 katın üzerinde büyümüş. Bimeks bu yıl  2 milyon TL.lik bir yatırım yapmış. Markafoni.com üç yıllık bir perspektifte 5 milyon dolar yatırım yapmayı planlamış.

Türkiyede yaklaşık 35 milyon mobil telefon kullanıcının bu telefonları üzerinden interneti kullandığı tahmin ediliyor. Bu kullanıcıların yaklaşık dörtte biri bir ürünü (mal ya da hizmeti) m-ticaret ile satın alıyormuş, yaklaşık yarısı bir ürünü arıyormuş, yüzde 40 kadarı da bir e-ticaret örütbağını ziyaret ediyormuş. Yemeksepeti.comun siparişlerinin yüzde 62si mobile kaymış!

Kimi araştırma şirketlerine göre m-ticaretin büyüme hızı yüzde 50nin üstünde ve burada payın yaklaşık yarısı önde gelen e-ticaret şirketlerine ait.

Yakın gelecekte teknolojinin gelişmesine koşut olarak dijital pazarda ortaya çıkacak izdüşümlere bakıldığında, nesnelerin interneti (örnekse GittiGidiyor I-Watch uygulaması), artırılmış gerçeklik ile üç boyutlu sanal mağazalarda alışverişler, insansız hava araçları olan dronelar ile teslimat, robot teknolojileri gibi hususları görebilmek mümkün. Ayrıca Uber, Airbnb gibi paylaşım ekonomisi modeli gibi yeni modeller de devreye giriyor.

Dijital pazaryerindeki şirketler için iş zekası, dijital pazarlama gibi yetkinlikler ön plana çıkıyor. Hizmet farklılaştırma, kişiselleştirme, yaşamı kolaylaştırma rekabetin ana unsurları olacak gözüküyor. Teslimatta gecikme, yanlış veya hasarlı teslimat biraz sorunlu. Burada lojistik şirketleriyle ilgili bir sorun var. Bundan dolayı kimi dijital pazarlama şirketleri teslimatta yeni yöntemler geliştirmişler. GittiGidiyorun İade Merkezi uygulaması, Hepsiburada.comun Randevulu Bugün Teslimat uygulaması, Morhiponun Tıkla Gel uygulaması vd.    

Ticaret hacmi artarken, gelir artışı ne alemde acaba? Hepsiburada.comun pazarlama grup başkanı Özgür Doğanın basına verdiği açıklamaya göre, son iki yılda 10 milyon üyeyle yüzde 140 gelir büyümesi elde etmişler. Mobil trafikleri de sekiz kat artmış.

Bu gelişmelere koşut olarak mobil ödemeler de artıyor. Bankalararası Kart Merkezi BKMnin istatistiklerine göre, mobil ödemelerin toplam e-ticaret içindeki payı da 2015te yüzde 28 olmuş, bir yıl önce yüzde 16 iken!

Örneğin bu konuda dünya pazarının büyük oyuncularından PayPalin 14 milyar doların üstünde bir ödeme hacmine ulaştığı biliniyor. Bu arada PayPalin izin alamadığı için, Türkiye pazarından çekildiğini anımsatalım (BKMnin işleteceği Türkiyenin Ödeme Sistemi TROYa rakip olmasın diye belki de).

Alternatif dijital ödeme biçimleri yani dijital cüzdanlar (PayPal gibi), mobil cüzdanlar (fastPay gibi), sms bazlı ödeme biçimleri (PaytoGo gibi) yanısıra altyapı sağlayıcılar (PayU gibi) ve API sağlayıcılar  yaygınlaşıyor.

Hatta bu konuda Türkçe dergiler de çıkmaya başladı: Fıntech, PSM Ödeme Sistemleri dergisi vd.  

Son söz

E-ticarette bundan sonra neler olacak? Yanıtı biz değil de e-ticaret uygulamasındaki önemli iki  oyuncu (Sina Afra ve Hakan Baş) versin, kısa bir video ile. Haydi izlemeye!

https://www.youtube.com/watch?v=Jb372V5D9Ug

Ayrıca Türkiyenin en etkili internet konferansı olan Webrazzi Summit 7 (2016)nın internette yaklaşık 5,5 saatlik videosunu da izleyebilirsiniz. İşte adresi: