Yeni dönemin ilk torbasında neler var?

Yasayla memur maaşları ve emekli aylıklarına enflasyonu telafi etmeye yönelik refah payı getirilirken, bazı vergi oranlarını da artırıldı. En düşük memur maaşı 22 bin 17 lira oldu, memur ve emekli aylıklarında yüzde 25 artış yapıldı. 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 ilin yeniden imarını hızlandırmaya yönelik önemli düzenlemeler de getirildi.

Genel seçimlerin ardından Meclis’in çıkardığı ilk torba yasada milyonları ilgilendiren değişiklikler yer alıyor. AKP'nin “Milli Dayanışma Paketi” adını verdiği yasa ile Memur Maaşları ve emekli aylıklarına enflasyonu telafi etmeye yönelik refah payı getirilirken, bazı vergi oranları da artırıldı.

En düşük memur maaşı 22 bin 17 lira oldu, memur ve emekli aylıklarında yüzde 25 artış yapılması da pakette yer aldı. Torba yasanın odak noktasını 6 Şubat depremlerinden etkilenen ‘afet bölgesi’nin yeniden ayağa kaldırılması oluşturdu. Kahramanmaraş, Hatay, Malatya ve Adıyaman başta olmak üzere 11 ili kapsayan afet bölgesinin yeniden imarını hızlandırmaya yönelik önemli düzenlemeler yapıldı. Yasayla, deprem afetinin finansal zararını gidermek amacıyla ek Motorlu Taşıtlar Vergisi ve kurumlar vergisinde 5 puanlık artış oldu, şirketlerin bazı vergi istisnaları da kaldırıldı.

Maaş, aylık artışları bu aydan itibaren geçerli olacak

Genel Kurul’da dün gece kabul edilen yasa, hızla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayına sunuldu. Maaş, aylık artışları bu aydan itibaren geçerli olacak. Yasayla, tüm memurlara enflasyon farkı dahil yüzde 17.55’lik artışa ilave seyyanen 8 bin 77 liralık zam verildi. Böylece en düşük memurun (lise mezunu hizmetli) maaşı 22 bin 17 liraya çıktı. Ortalama memur maaşı da yüzde 77’lik artışla 25 bin 15 lira oldu. Seyyanen ödeme, mali ve sosyal hakların tespitinde esas alınan aylık, ücret, zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye ve diğer herhangi bir ödeme unsurunun hesabında dikkate alınmayacak. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK emeklileri de yılın altı ayı için aylıklarına yüzde 25 zam aldı.

İcralık emekliye promosyon yok

MTV

Yasaya göre, halen edinilmiş veya 31 Aralık 2023’e kadar satın alınacak; otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, uçak ve helikopterler dahil tüm taşıtlar için bu yıla özgü bir kereye mahsus, ek Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) alınacak. Ek MTV, 2023 için uygula-nan MTV kadar olacak. Ek MTV’nin ilk taksiti, ağustos sonuna kadar, ikinci taksiti de kasım sonuna kadar ödenecek. Örnek olarak; 1-3 yaş arası motor hacmi 1301-1600 santimetreküp olan taşıtının ocak ayındaki ilk taksiti için bin 846, temmuz taksiti için bin 846 lira ödeyen vatandaş, ağustos ve kasım aylarında da aynı miktarı ödeyecek. Bu araç için 2023’te toplam 7 bin 384 lira vergi alınacak.

Vatandaşlar ve şirketler, 31 Aralık 2023’e kadar satın alacakları taşıtların ek MTV’sini ise peşin ödeyecek. Bu kalemden bütçeye 30 milyar lira civarında ek gelir bekleniyor. Deprem bölgesinde deprem tarihinde kayıtlı taşıtların sahipleri ile deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların sahipleri ve deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden kişiler ek MTV ödemeyecek. Mevcut mevzuatta MTV’den muaf olan mükelleflerden ek MTV de alınmayacak.

Kurumlar vergisinde artış 

Kurum kazancı üzerinden alınan yüzde 20 oranındaki kurumlar vergisi (KV) yüzde 25’e çıkarıldı. Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Yasası kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili Döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançlarında ise KV yüzde 30 oldu. İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan 1 puan indirim ise 5 puana yükseltildi. Bu düzenleme 1 Ekim 2023’ten itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

- Kurumların yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik vergi istisnası ile taşınmaz satışından edinilen kazançlara tanınan istisna kaldırıldı. Girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının Hisse senetlerin-den elde edilen gelirlerindeki istisna ise devam ediyor.

- Depremlerden etkilenen yerlerde orta ve üzeri hasarlı tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapılmasına destek olunacak. Ye-rinde Dönüşüm Modeli’yle afetzedelere bir konut ve bir işyeri için artı hibe talep etmeleri halinde inşaat kredisi verilecek. Anlaşma sağlanamadığı veya kendisine ulaşılamadığı için Hazine adına tescil olunan hisselerin yapım maliyetini ise Hazine karşılayacak.

- AFAD ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetlerden 31 Aralık 2024’e kadar KDV alınmayacak. Cumhurbaşkanı bu istisnayı bir yıl daha uzatabilecek.

- Deprem Bölgesi için uluslararası kuruluşlardan sağlanacak dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerden vergi, katılma payı ve harç alınmayacak.

- Depremzedelerin ihtiyaçlarının karşılanması için mera, zeytinlik, zeytin sahaları ve orman nitelikli araziler de iskân alanı olarak kullanılabilecek. Bu düzenleme sadece deprem bölgesinde ve ihtiyaçlar için geçerli olacak.

Kira sınırlaması uzatıldı 

- Konut kira bedelinde yüzde 25 olan artış sınırlaması 1 Temmuz 2024’e kadar uzatıldı. Bu uygulama, bir önceki kira yılına ait kira bedelinin yüzde 25’ni geçmemesi koşuluyla geçerli olacak. Bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde, bu oranları geçecek şekilde yapılan sözleşmeler fazla miktar yönünden geçersiz sayılacak.

- Akaryakıtla ilgili listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanınca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarları, ocak ve temmuz aylarında TÜİK’in ÜFE endeksine göre yeniden belirlenecek.

- 31 Temmuz 2023 itibarıyla COVID-19 iznindeki hükümlülerden denetimli serbestliğe ayrılmalarına beş yıl ve daha fazla süre kalanlar cezaevine dönmeyecek. Kalan süre denetimli serbestlik altında infaz edilecek. Hükümlülerin yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonraki 15 gün içinde başvurmaları gerekiyor. Terör ve örgütlü suçlar nedeniyle hükümlü olanlar bu haklardan yararlanamayacak.

- COVID-19 önlemleri nedeniyle 9 Kasım 2022’den önce 321 bin 380 kişiden tahsil edilen toplam 309 milyon lira iade edilecek.

- Araç lastiği, madeni yağ, pil, akü, plastik poşet ve benzeri gibi ürünlerden alınan geri kazanım katılım payları iki katına çıkarıldı.

- Şirketlerin aktifinde en az iki yıl bulunan taşınmazların satışından uygulanan KDV istisnası kaldırıldı. Taşınmazların satışından doğan kârın istisna oranı da yüzde 25’e düşürüldü.

- İstihdamın korunması amacıyla temmuz ila aralık aylarında işverene her işçi için aylık 500 lira destek ödenecek.

- KKM uygulaması için Hazine ve Maliye Bakanlığınca verilen destek artık Merkez Bankası kaynaklarından karşılanacak.

- Hekimlikte yan dal uzman ihtiyacının karşılanması amacıyla uzman hekimler yan dal eğitimine özendirilecek. Bunun için zorunlu hizmet süresinin yarısının tamamlanması şartı aranacak.

- Aile sağlığı çalışanları, aile hekiminin de görüşü alınarak bakanlık veya kamu kuruluşları personeli arasından seçilecek ve sözleşmeli çalıştırılacak.

- Deprem bölgelerinde yeni sanayi sitesi alanları belirlenecek.

- Fay hattına mesafesi, zeminin elverişliliği ve yerleşim merkezine yakınlığı uygun olan alanlar Cumhurbaşkanı kararıyla sanayi bölgesi olacak.

- Yıkılan veya kullanılamayacak kadar hasarlı olan işyerlerinin borçlandırılarak yerinde yeniden inşası veya güçlendirilmesi devletçe yaptırıla-cak.

- Yapım işleri ve altyapı ile ilgili her türlü işlemden katılma payı ve teknik altyapı bedeli alınmayacak.

- Deprem, sel, heyelan, çığ, yangın ve benzeri doğal afetler sebebiyle tahrip olan taşınır veya taşınmaz kültür varlıklarının ihyası veya yeniden inşası amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı döner sermayesinden genel bütçeye kaynak aktarılacak.

Cumhurbaşkanı bütçede öngörülen “artırılan net borç kullanım tutarını”, deprem maliyetinin karşılanması amacıyla üç katına (2 trilyon 180 milyar lira) çıkaracak. Cumhurbaşkanı’na idare bütçelerine ödenek ekleme yetkisi de verildi. 794 milyar liralık ek ödeneğin dağılımı şöyle:

- Kamu personelinin maaş artışı: 388 milyar 300 milyon lira

- EYT maliyeti: 213 milyar lira

- Emeklilerin bayram ikramiyesi: 21 milyar 700 milyon lira

- En düşük emekli aylığının 7 bin 500 liraya çıkarılması: 56 milyar 700 milyon lira

- Asgari ücret artışı nedeniyle işveren prim teşviği: 24 milyar 900 milyon lira

- Devlet katkısı ödemeleri: 73 milyar lira

- Ödeme gücü olmayanların sağlık primi ödemeleri: 9 milyar 500 milyon lira

- Ek ödemeler: 7 milyar lira