Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vitrin süsü

Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vitrin süsü

Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vi... Maalesef çocuklar, bu yerel seçim öncesinde de siyasete malzeme yapıldı.

Medyanın çocuk ve bebek görsellerini "vitrin süsü" olarak kullanmasının zirvesi deprem haberleriydi. Felaket haberleri, çocuk ve bebek görselleriyle daha da travmatik hale getirilmişti.

Hal böyleyken o günkü Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun, Cumhurbaşkanı Erdoğan deprem bölgesinde konuşurken kürsünün önüne dizilen çocuklardan birinin kapüşonunu açmasının yaygın medyanın ilgisini çekmemesi doğaldı. Çocuğun yüzünün görünür hale gelmesini normal bir görüntü gibi yayımlayıp geçmişlerdi.

Karaismailoğlu’nun davranışını o zaman "çocukların araçsallaştırılması" olarak nitelendirerek eleştirmiştim. Görsellerinin yayımlanmasının çocuk ve bebeklerin mahremiyetini ihlal ettiğini anımsatmış; dijitalleşmenin yarattığı tehlikelere dikkat çekmiş; oluşan "dijital ayak izleri"nin onları yaşam boyu takip edeceği uyarısında bulunmuştum.

Maalesef çocuklar, bu yerel seçim öncesinde de siyasete malzeme yapıldı. Çekmeköy-Sultanbeyli metrosu açılışında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile birlikte çocuklar da kürsüye dizildi, görüntüleri yayımlandı. Belediye’nin "Çocuklara destek" projesinin tanıtımında da çocuk görüntüleri kullanıldı.

Çocuklar, Özgür Özel ve AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Murat Kurum’un kampanya videolarında da başrolde. Her iki siyasi çizginin de çocuk masumiyetini siyasi malzeme olarak kullanmakta beis görmemesi; bu görüntülerin o çocuklar için ileride yaratacağı olumsuzluklarla ilgili en ufak bir kaygı duymaması çok üzücü.

Galiba dijital çağda olduğumuzun, çocuk pornografisinin dünyada ne denli yaygın olduğunun farkında değiller. Sanırım medyada dünyanın her tarafından yağan "yapay zeka" ile üretilen fotoğraf ve video haberlerini de görmemişler.

∗∗∗

"MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜ YASASI"DAN ÖĞRENECEKLERİMİZ

Avrupa Parlamentosu geçen hafta medyayı da yakından ilgilendiren iki yasayı kabul etti. Türkiye medyasının ilgi göstermediği bu yasalardan biri "Yapay Zeka" hakkında. "İlk" olma özelliği taşıyan bu yasa yapay zeka uygulamalarında kullanılan metin, fotoğraf, video ve tüm verileri telif hakkı yasası kapsamına alıyor. Ayrıca yapay zekanın ürettiği deepfake fotoğraf, video ya da sesler "manipüle edilmiş" olarak etiketlenecek.

AP’nin yürürlüğe soktuğu öbür düzenleme ise "Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası". Bu yasa da gazetecileri ve kaynaklarını korumayı, editoryal kararlara siyasi müdahaleyi önlemeyi ve gazetecilerin casus yazılımlarla keyfi biçimde gözetlenmesini engellemeyi amaçlıyor. Arzu Çakır Morin’in VOA’daki haberine göre yasada yer alan önemli yenilikler şunlar:

Kamuoyunun medyayı kimin kontrol ettiğini öğrenmesini sağlamak için devlete ait kurumlar da dahil, tüm medya organlarının sahipleri hakkında şeffaflık sağlanacak.

Medya kuruluşları, başka ülkelerden gelenler de dahil, kamu reklamlarından ve devletin mali yardımlarından aldıkları fonları açıklayacak.

Devletin yıllık reklam harcamalarını ve medya kuruluşlarına göre dağılımını kamuya açıklaması zorunlu olacak.

Facebook, X veya Instagram gibi uluslararası platformlar medyadaki içeriği keyfi olarak silemeyecek. İçerik kaldırma ya da kısıtlama niyetini medya kuruluşuna bildirecekler. 24 saat içinde verilecek yanıttan sonra silebilecek veya erişimi kısıtlayabilecekler.

Aslında bu düzenlemeler, tam da Türkiye’deki medya düzeninin sakatlıklarını giderecek yenilikler. Özellikle kamu kaynaklarının dağıtımının ve medya sahipliğinin şeffaflaşması ile erişim engellemesinden önce medyadan yanıt alınması medya özgürlüğü için elzem hükümler.

Keşke hazırlık raporları, raporlar üzerindeki tartışmalar ve yasanın tamamı incelenerek ülkemizde yeni bir yasa için model alınabilse….

∗∗∗

FUTBOL MEDYASININ HİÇ Mİ SUÇU YOK?

Trabzonspor-Fenerbahçe maçı ve sonrasındaki olayların futbol dünyasını izleyen hiç kimse için sürpriz olduğunu sanmıyorum.

Türkiye’de futbolun sorunlarının ayyuka çıktığı, sahalarda şiddetin giderek daha da yaygınlaştığı, iktidarın müdahalelerinin futbol yönetimini siyasileştirdiği, kulüp yöneticilerinin düşmanlaştırıcı dilinin taraftarları da etkilediği, federasyonun yetersiz kaldığı belliydi. Ankaragücü başkanı eski AKP Milletvekili Faruk Koca’nın hakem Halil Umut Meler’i yumruklaması, Bursaspor-Amedspor maçındaki olaylar bütün bu sorunların dışa vurumuydu.

Futbolda alarm zilleri çalarken futbol medyası etkisiz eleman konumundaydı. Büyük çoğunluğu kulüp yöneticileri ile bütünleşmiş; tarafgirlik yapmakla meşgullerdi. Sorunları görmek ve aktarmak yerine özel localarda yiyip içerek maç izleyen, dünya yansa gazeteciliklerini maç üzerine teknik yorumlar yapmakla sınırlandırmaktan vazgeçmeyen futbol elitlerine dönüşmüşlerdi.

Bu tarzın futbol medyasına ne kadar egemen olduğunu anlamak için spor sayfalarına ve TV’lerdeki futbol programlarına bakmak yeter. Kimi futbol yorumcularının çatışmacı üslupları sahalardaki şiddete zemin hazırlıyor. Örneğin, Trabzonspor-Fenerbahçe maçından önce Rasim Ozan Kütahyalı’nın Beyaz TV’deki programdaki konuşması ve el kol hareketleri kışkırtıcıydı.

Kaldı ki, Fenerbahçe’nin Trabzon’daki hemen her maçında olay çıktığı da belliydi. Ama maçtan sonra sahada yeterli güvenlik önlemi olmadığını söyleyen futbol medyası maç öncesinde güvenlik konusunda uyarıcı yayın yapmadı. En az Trabzon polisi kadar ihmal içindeydiler.

 Maçtaki saldırılara da yine tarafgirlikle bakıldı; takım taraftarları gibi futbol medyası da tuttuğu/izlediği takıma göre pozisyon aldı. Galatasaray Başkanı Dursun Özbek’in, "Özeleştiri yapmanın zamanı geldi" sözleri futbol medyası için de geçerli… Hem de çok geçmeden…

DHA "TELEF OLDU"YU BIRAKIYOR

"Ahırları su bastı: Beş koyun öldü" haberinde dikkatimi çekti; Demirören Haber Ajansı, hayvan ölümlerini "telef oldu" diye yazmaktan vazgeçmiş.

Yakın zamandaki bazı haberlerde hâlâ "telef oldu" ifadelerine rastladım ama yine de Şırnak’taki sel felaketi haberinde koyunların "öldüğünü" yazmaları önemli bir değişim. Çünkü DHA’nın artık hayvanları eşya ve mal olarak gören anlayıştan uzaklaştıkları anlamına geliyor. Anadolu Ajansı ve İhlas Haber Ajansı’nın haberlerine baktım, onlarda maalesef "telef oldu"nun yanı sıra "leş" tanımlarının kullanımı devam ediyor. Umarım onlar da hayvanların "canlı" olduğunu kabullenir ve hayvan ölümlerini "telef oldu" diye yazmaktan vazgeçerler.

Haber ajanslarının dili değişirse medyanın dili de temizlenir. Çünkü çoğu medya kuruluşu ajans haberlerini dilini değiştirmeden aynen yayımlıyor. Hayvanları, ziyan edilen mal olarak gören habercilik, hayvan sevgisine katkıda bulunamaz; hayvanların yaşam hakkını savunamaz.

∗∗∗

"TRAFİK KAZASI SÜSÜ" SAÇMALIĞI

"Trafik kazası süsü", medyamızın değişmez kalıplarından biri. Son zamanlarda kullanımı daha bir yaygınlaştı. Bu kalıp son olarak AKP’nin Develi İlçe Başkan Yardımcısı Eyüp Arslantürk cinayeti haberlerinde dikkatimi çekti. AA ve DHA’nın geçtiği haberde "trafik kazası süsü" denilince medya kuruluşları da öyle kullandı bu cinayet haberini.

İnternette onlarca "trafik kazası süsü" haberine rastlamak mümkün. Sadece son iki ay içinde, "Kocasını öldürüp kaza süsü verdi!" (Habertürk), "Kaza süsü verilen cinayet 5 ay sonra aydınlatıldı (NTV)", "Kaza süsü verilmiş cinayetin kronolojisi" (Bianet) haberleri yayımlandı.

Acaba "trafik kazası süsü" nasıl veriliyor, araçları nasıl süslüyorlar? Devrilmiş araçların orasına burasına rengarenk süsler mi takıyorlar? Keşke bu haberleri yazan gazeteciler, bu soruları akıllarından geçirseler "kaza süsü" kalıbının ne kadar saçma olduğunu anlayacaklar.

Doğrusu "trafik kazası görünümü" diye yazmak. Çünkü o araçlar süslenmiyor, kaza geçirmiş gibi gösteriliyor; yapılan bu. Nitekim Milliyet internet, Eyüp Arslantürk cinayetiyle ilgili ikinci haberinde "trafik kazası görünümü" diye yazmıştı.

Biz gazetecilerin gerçeğe karşı duyması gereken sorumluluk yanında bir de dilimizi doğru kullanma yükümlülüğümüz var. Bizim Türkçe yanlışlarımız, arkadaş çevremizde kalmıyor, tüm topluma yayılıyor maalesef. O nedenle öyle harcıalem kalıplarla haber yazmak yerine her sözcüğe tek tek özen göstererek nakış gibi işlemeliyiz haberlerimizi… 

∗∗∗

Tek cümleyle:

• Yeni Şafak yazarı Ali Saydam, "Putin Söyleşisi’ adlı olağanüstü çalışmaya imza atan dünyaca ünlü yönetmen Oliver Stone’un ‘Erdoğan Interview’ (Erdoğan Söyleşisi) adıyla önerdiği projeyi neden reddettik" diye sordu.

• Cengiz İnşaat, Slovenya’da inşa ettiği Karavanke Tüneli’nin kazı çalışmasının tamamlanması törenine Akşam, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Sabah muhabirlerini davetli götürdü; onlar da karşılığında gazetelerinde geniş tanıtım "haberi" yaptı.

• AKP’li belediyenin "Kocaeli’nin hayali gerçek oldu" başlıklı ve yarım sayfalık tanıtım metnini, Hürriyet, Posta, Sabah ve Takvim, "Bu bir ilandır" uyarısıyla, Akşam, Aydınlık, Ekonomim, Milliyet, Türkgün, Türkiye, Yeni Akit ve Yeni Birlik ise uyarısız yayımladı.

• Yeni Akit, "Müslümanlık düşmanıydı: Ali Sirmen’i cuntacılar uğurladı" haberde ölen Cumhuriyet yazarı Sirmen’e hakaretler yağdırarak gazetecilik ve terbiye sınırlarını zorladı.

• Sabah, 20 yıl arayla iki kişiyi öldüren katilin haberine "Platonik vahşet" başlığı koydu ve cinayetleri "platonik aşk" gerekçesine dayandırdı.

• DHA, Hürriyet ve Sabah, "Burun estetiği öldürdü" haberinde, Ahu Gültekin adlı kadının ölmesine neden olmakla suçlanan Kayseri’deki özel hastanenin adını gizledi.

• Türkiye gazetesi, "Ördeğimi öldürdü davası" haberinde "Ördeğin Ermeni asıllı sahibi…" yazarak ayrımcılık yaptı ve şikayet etmek ile dava açmayı karıştırdı. 

• Trafikte kavga edenler erkek olduğunda cinsiyetlerini yazmayan Türkiye gazetesi, "Kadın öğretmenden kadın sürücüye dayak" haberi yaptı.

• TBMM Başkanlığı’nın üç tam sayfalık işçi alım ilanı sadece Sabah’ta yayımlandı.

• Yeni Şafak, "yakın çevresinden öğrenildi" diye yazdığı "Kimin müdürü varsa parayı ona sorun" haberini yalanlayan Canan Kaftancıoğlu’na cevap hakkı tanımadı; Yeni Akit de açıklamayı yok sayarak "Kaftancıoğlu….topu İmamoğlu’na attı" haberi yayımladı.

• Akşam (Bağcılar/Haliliye), Hürriyet (İzmir), Milliyet (Bursa/ Karatay), Milat (Karatay), Sabah (Ümraniye/Konya), Türkiye (Konya), Yeni Şafak (Yahyalı/Haliliye) belediyelerinin haber görünümlü tanıtımlarını tam sayfa yayımladı.  

"Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vitrin süsü" haberi, 25 Mart 2024 tarihinde yazılmıştır. 25 Mart 2024 tarihinde de güncellenmiştir. Medya kategorisi altında bulunan Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vitrin süsü haberi 2024 yılına aittir. Bu haberin yanı sıra sayfamızda birçok güncel bilgi ve son dakika haberler yer almaktadır. Faruk Bildirici: Çocuklar, siyasetçilerin vitrin süsü 2024 konusundaki bu haber içeriği objektif bakış açısının yansımasıdır. Medya konusunda 23 Aralık 2024 tarihlidir, bugüne ait güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Facebook sayfalarımızdan takip edin.

Kaynak:BirGün Gazetesi

YORUM YAZ

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON HABERLER
  1. 02:17 Narin cinayetinde flaş gelişme! "Katilin kim olduğunu biliyoruz fakat..."
  2. 02:11 Volkan Demirel ve Şenol Güneş arasındaki gerginlik tırmanıyor! 'İt de gelse hoş geldin derim'
  3. 00:15 Bilim İnsanları Alarmda: Dev Buzdağı yeniden hareket etmeye başladı
  4. 00:09 Naci Görür’den Marmara İçin Uyarı: Kumburgaz Fayı Harekete Geçebilir!
  5. 00:06 Türkiye'nin Tekstil Devi Kepenk Kapattı! 68 Yıllık Şirket 152 Çalışanı İşsiz Bıraktı!
  6. 00:04 Muğla’daki Trajik Kaza: Helikopterin Enkazı Adım Adım İnceleniyor
  7. 00:01 Türkiye'nin 50 Yıllık Nakliye Devi Tarihe Karıştı! İstanbul'dan Kars'a Hizmet Veriyordu!
  8. 00:00 Perakende devi iflas bayrağını çekti! 700 mağaza kapanıyor!
  9. 23:14 Kocaeli'de Tartışmalı Etkinlik: Cübbeli Ahmet'in Sözleri Olay Oldu
  10. 23:05 Fenerbahçe Beko, deplasmanda Bahçeşehir Koleji'ni mağlup etti
  11. 23:05 Volkan Demirel Şenol Güneş'in elini sıkmadı: Görmemezlikten geldi!
  12. 22:55 Eski Subaydan İsrail Eleştirisi: 'Çocukları Diri Diri Yakıyorlar
  13. 22:50 Volkan Demirel: "Kamuoyundan özür dilerim ama Şenol Güneş'ten hiçbir zaman özür dilemiyorum"
  14. 22:46 Atalanta'dan 11 Maçlık Seri: Liderlik Koltuğu Geri Alındı!
  15. 22:43 Manchester United kendi evinde hezimete uğradı
  16. 22:37 Ömer Çelik'ten CHP'ye sert sözler: "Örgütlü cahilliği siyaset zannediyorlar"
  17. 22:33 2700 Yıllık Sır Aydınlandı! Antik Başkentte Gizemli Yapılar Ortaya Çıktı!
  18. 22:33 Datça Sallandı! 4.7 Büyüklüğündeki Deprem Korkuttu, AFAD'dan Açıklama Geldi!
  19. 22:32 Volkan Demirel’den Şenol Güneş’e sert sözler: "Bu benim kişisel işim"
  20. 22:31 Hamza Dağ'dan Özel'e Ağır Eleştiri: 'Ne Oldum Delisi
Medya Haberleri