Fehmi Koru yazdı: Vaatler, yeni buluş ve gelişmeler anketlere nasıl yansıyor?

Fehmi Koru*

“Eskiden” diye başlayan cümleler kurulduğunda herhalde en az on yıl öncesi kast edilir; hiç değilse benim lügatimde o sözcüğün anlamı zaman açısından böyle bir ağırlık taşır. Ancak seçimler söz konusu olduğunda aynı sözcük bizde çoktandır daha yakın bir zamana işaret ediyor.

Gerçekten de eskiden iki turlu bir seçim söz konusu değildi. Eskiden seçim kazanabilmek için ‘%50+1’ oy alma şartı da gerekmiyordu. Eskiden seçim tarihi yaklaştığında kritik görevler ifa edilen üç bakanlığın başında yer alan bakanlar -içişleri, adalet ve ulaştırma bakanları- yerlerini tarafsız kişilere bırakırlardı.

Bütün bunlar 2017 yılında yapılan halkoylaması sonucunda değişen sistemle birlikte tarihe karıştı.

Cumhurbaşkanı seçilebilmek için artık oyların ‘%50+1’inin alınması ve bu şart yerine gelmediği takdirde ilkinden 15 gün sonra ikinci tur seçimin yapılması gerekiyor. Kritik konumdaki bakanlar için de tarafsız olma kimliği aranmıyor.

İyi mi oldu bu değişiklikler?

Sanırım, şu sırada canla başla yeniden seçilme çabası içerisindeki AK Parti genel başkanı da olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile partisinin öndegelen kurmayları bu soruyu kendilerine sıklıkla soruyorlardır.

Eğer sistem değişmeseydi çok daha rahat olacaklardı çünkü.

İlk katıldığı seçimde kullanılan oyların ancak üçte birini alabilmiş AK Parti tek başına iktidar olabilmişti. Artık iktidar olabilmesi için MHP başta olmak üzere başka partilerle iktidarı paylaşması gerekiyor AK Parti’nin…

Cumhurbaşkanlığı seçimi de aslanın ağzında görünüyor.

Sistem değişikliği AK Parti’nin ve Erdoğan’ın seçimlerde işini güçleştiriyor.

Eminim, 14 Mayıs seçimi için birkaç koldan ve sıklıkla anket yapma ve seçmenin nabzını anlık tutma ihtiyacı duyuyorlardır.

Nereden kaynaklanıyor bu emniyet duygum, açıklayayım.

Kitlelerin karşısına çıktığı her fırsatta ve katıldığı TV programlarında, AK Parti’nin genel başkanı ve Cumhur İttifakı’nın adayı olan Erdoğan, dünkü canlı yayında da yaptığı gibi, “Her anket bizim önde olduğumuza işaret ediyor” cümlesini tekrarlıyor.

Gerçekten öyle mi?

Seçimlere on gün kala anket yayınlama yasağı başladığı için bu soruya cevap veremeyeceğim. Ancak merak eden çıkarsa, çeşitli internet ortamlarında, farklı araştırma kurumlarının yaptığı anketlerin bulgularına erişmek mümkün.

Anketlere atıfta bulunma ihtiyacı, duyulan telaşın işaretidir gibime geliyor.

Eskiden gazetelerde seçimin ertesi günü -yani yasak ortadan kalktığında- yayımlanacak yazımda, okurlar sandık sonucuyla sıcağı sıcağına mukayese edebilsinler diye, bana gönderilen veya elime geçen değişik şirketlere ait anketlerin sonuçlarını yayımlardım.

Muhtemelen bu defa da 15 Nisan günü çıkacak yazımda o geleneği sürdüreceğim.

Şu sıralarda seçime katılan bütün partiler ile her adayın yüreği sandığa yansıyacak sonucu düşünerek pır pır atıyordur.

En zor bir haftaya girilmek üzere çünkü.

Her parti ve aday seçmene şirin görünmeyi sağlayacak malzemelerinin çoğunu şimdiye kadar kullandı. Her adayın şapkasında ne kadar tavşan var idiyse onların büyük bölümü şapkadan çıkartıldı.

Seçmen bunlardan ne kadar etkilendi?

Yürekleri pır pır ettiren cevabı merak konusu soru bu şimdi.

İktidar açısından olaya bakalım:

Doğalgaz bulundu. Yok, sadece doğalgaz değil petrol de bulundu. ‘Yerli ve milli’ diye takdim edilen TOGG otomobile ek olarak, savaş uçağı ile uçak gemisi olduğu söylenen savunma sanayiine ait ürünler de yeni gelişmeler olarak takdim edildi.

Ekonomik sıkıntılar altında ezilen vatandaşlara ileri vaatlerde bulunuldu.

Yapılan hatalar için özürler dilenildi.

Bunların oya dönüşüp dönüşmeyeceğinin merak edilmesi doğal.

Dönüşecek mi?

Vaatlerin ve yeni olarak takdim edilen buluş ve gelişmelerin bazıları bana hayli tuhaf geliyor.

Uçak gemisi… Savaş uçağı…

Acaba savunma sanayii güçlü olan ülkelerde -mesela ABD, Fransa ve Almanya’da- seçimlere iktidar olarak giren partiler ile görevdeki cumhurbaşkanları, kendi dönemlerinde gerçekleştirilen savunma alanındaki yenilikleri öne sürerek seçmenden oy istemişler midir?

Leopold tankları için Almanya’da?

F-35 savaş uçakları için ABD’de?

Aerospatiale füzeleri için Fransa’da?

Sanmıyorum.

Bunlar her ülkede her yönetimin savunma veya savaşa hazırlanma ihtiyaçları için yerine getirmeleri kendilerinden beklenen yükümlülüklerdir. Yükümlülük yerine getirildiği için takdir beklenmez demokrasilerde.

Yükümlülük yerine getirilmediğinde muhalefetin eleştirilerine maruz kalınır ama.

Benzer bir durum doğalgaz çıkarımı veya petrol bulunması için yapılan çalışmalar için de söz konusudur.

Herhangi bir Batı Avrupa ülkesi liderinin, seçimler öncesinde, ülkesinin bir yerinde yeni doğalgaz sahası bulunduğu için halktan oy talep ettiğini tahayyül edemiyorum.

Bizde bu tür konularla seçim malzemesi olarak kampanyalarını süsleyen siyasiler bunların seçmen üzerindeki etkisini sanırım merak ediyorlardır.

Etkileniyor mudur seçmenler?

Cevap için 7+1 gün geçmesini bekleyeceğiz.