Gıda Mühendisleri Odası'ndan Pakdemirli'ye: Gıda Mühendisi olmadan gıda güvenliği sağlanamaz

Gıda Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilciği, Bakan Pakdemirli'nin gıda mühendisine en az bir yıl boyunca herhangi bir atama olmayacağına ilişkin açıklamasına tepki gösterdi. Yapılan açıklamada "Gıda Mühendisi olmadan gıda güvenliği sağlanamaz" denildi ve kamuda Gıda Mühendisi atamaları yapılmalı ifadesi kullanıldı.

Tarafınızdan 15 Mart 2019 tarihinde bir televizyon kanalında yapılan açıklamalar meslektaşlarımızı derinden üzmüştür.

Yaklaşık 20.000 üyesi bulunan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Gıda Mühendisleri Odası'nın T.C. Anayasası'nın 135’inci maddesinde tanımlanan “Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları”ndan birisi olduğunu, 27.01.1954 tarihinde yürürlüğe giren yasa ile kuruluşlarını gerçekleştirerek Oda ana yönetmeliği ve yasal mevzuat çerçevesinde mesleki çalışma ve denetimlerini sürdürdüğünü belirtmek isteriz.

Yaptığınız açıklamada kamuda istihdam edilmeyi bekleyen binlerce gıda mühendisine en az bir yıl boyunca herhangi bir atama olmayacağının bilgisini veriyorsunuz. Buna gerekçe olarak iki büyük bakanlığın birleştirilerek yeni bir yapılanma süreci içinde olduğunu, hangi meslek grubundan kaç kişiye ihtiyaç duyulacağının yapılacak bu çalışmalardan sonra ortaya çıkacağını, Hazine ve Maliye Bakanlığına da ancak bundan sonra kadro ve vize için müracaat edileceğini ifade ediyorsunuz.

Demecinizde bakanlığınızın personel ihtiyacı olduğunu, diğer meslek gruplarına göre az da olsa gıda mühendisine ihtiyaç duyulduğunu vurgulamışsınız. 2018 yılı faaliyet raporunuzda gıda kontrol görevlilerin sayılarının 6.825 olduğu görülmektedir. Bunların kaç tanesinin Gıda Mühendisi olduğu ile ilgili sağlıklı bir bilgiyi bakanlığınızdan elde edemedik. Dolayısıyla bir rakam da telaffuz edemiyoruz. Yapmış olduğumuz çalışmalar sonrasında bakanlığınız bünyesinde 2.250 civarında Gıda Mühendisinin çalıştığını tahmin etmekteyiz. Bu personelin tamamının gıda kontrol hizmetlerinde çalışmadığını da biliyoruz. Bu sayının içinde idari görevler dâhil olmak üzere laboratuar çalışanlarının da olduğu bilinmektedir.

674.409 adet onay ve kayıtlı işletmenin yanı sıra onay ve kayıt işlemleri devam eden ve ne yazık ki merdiven altı olarak tabir edilen kayıt dışı pek çok işletmeyle birlikte sayısı bir milyonu aşan toplam gıda işletmelerinin denetiminin 6.825 personel ile yapılamayacağı çok açıktır.

Faaliyet raporlarınızdan 2018 yılında 1.124.918 denetim yapıldığı görülmektedir. Buradan yıl içerisinde ortalama olarak her işletmeye bir kere gidildiği ile ilgili rakam ortaya çıkmaktadır. Umarız bu rakam sizleri de rahatsız etmiştir. Türkiye gibi 81 milyon nüfuslu bir ülkede halk sağlığı ve gıda güvenliğinin işletme başına yılda ortalama bir adet denetimle sağlanamayacağını görmezden gelemezsiniz. Dolayısıyla yetersiz olan denetimlerin sayısının artırılması, güçlendirilmesi ve niteliğinin yükseltilmesi için bakanlık bünyesindeki gıda mühendisi istihdamının artırılması gerekmektedir.

Bu sorun geçmiş yıllardan beri ihtiyaç duyulan bir durum iken, birleşmeden kaynaklı beklemeyi gerektirecek bir durum da değildir. Anayasa gereği sağlıklı nesiller yetiştirmek sosyal bir hukuk devletinin görevidir. Halk sağlığı ve gıda güvenliğinin sağlanması için eğitim almış ve bunun için çaba sarf eden gıda mühendislerinin zaman geçirilmeksizin kamuda istihdam edilmesinin önü açılmalıdır.

Kamuda istihdam edilmeyi bekleyen bu mühendislere “bir sıfırdan büyüktür, üç kuruşa dahi olsa, asgari ücrete dahi olsa gitsinler, çalışmaya başlasınlar” demişsiniz. Şunu bilmenizi isteriz ki, yukarıda ifade ettiğimiz üzere TMMOB ve bağlı Odaları kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. Bu meslek Odaları üyelerinin çalışma koşullarını belirleyen, mesleki hizmet üretimlerini belgeleyen, mühendislik meslek hizmetlerini denetleyen ve mühendislik meslek hizmet ücret tarifelerini belirleyen kuruluşlardır. Öncelikle gıda mühendisliği mesleğini icra etmek isteyen meslek mensuplarının yasa gereği Odasına kaydolması gerekmektedir. Üye vasfını kazanmış bir meslek mensubunun yasal mevzuatın amir hükümlerini yerine getirmek gibi bir sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluk çerçevesinde “üç kuruşa dahi olsa” çalışamayacağı yasa gereğidir.

Odamız Gıda Mühendisleri Odası 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu uyarınca istisnai durumlar hariç 30 beygir üzeri motor gücü bulunan veya toplam 10 kişiden fazla personel çalıştıran gıda iş yerlerinde çalıştırılması zorunlu personelin ücret tarifesini TMMOB Gıda, Kimya ve Ziraat Mühendisleri Odalarıyla birlikte belirlemektedir. 2019 yılı için belirlenen ücret net 5.076 TL’dir.

Herhangi bir gıda işletmesinde Çalıştırılması Zorunlu Personel olarak çalışacak bir Gıda Mühendisinin işletme sahibi ya da yetkilisiyle noter huzurunda yapacakları sözleşmede bu rakamın yazılı olması, ücretinin bu rakam üzerinden ödenmesi ve SGK primlerinin de aynı tutar üzerinden yatırılması yasal zorunluluktur. Çalıştırılması Zorunlu Personel Kapsamında çalışmayacak olan bir gıda mühendisinin ilk işe başlayışta alacağı asgari ücret ise, üst birliğimiz olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin 2019 yılı için belirlemiş olduğu brüt 4.500 TL’dir.

Görüldüğü gibi, bir mühendisin bırakın üç kuruşa çalışmasını, devletin belirlemiş olduğu Asgari Ücrete dahi çalıştırılamayacağı, tabi olduğumuz yasal mevzuatın bizlere emridir.

Halk sağlığı ve halkımızın güvenli gıdaya erişebilmesi için olmazsa olmaz olan, her yıl binlercesi mezun olan Gıda Mühendislerinin kamuda yeter sayıda istihdam edilmesini talep ediyoruz. Bunun yanı sıra gıda mühendislerinin özel sektörde de istihdam edilmelerini sağlayacak yasal düzenlemeler de bir an önce çıkarılmalıdır. Bu konuyla ilgili somut önerimiz; TMMOB Gıda Mühendisleri Odası’nın bir projesi olan “Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı Sistemi”nin zaman kaybetmeksizin yaşama geçirilmesidir.

2010 yılında yapılan yasa değişikliğiyle Gıda Mühendisi çalıştırma zorunluluğu kalkan on binlerce işletme gıda güvenliğini zaafa uğratmaktadır. Unutulmamalıdır ki gıda mühendisi olmadan gıda güvenliği sağlanamaz. Gıda Mühendisi halk sağlığının güvencesidir.