‘Kaptan’

Kimi şairlerin kendisinden önde giden şiirleri vardır. Anonim sanırız da, yaratıcısını öğrendiğimizde şaşırırız hani... Çünkü bazı şiirler, şairlerinden bağımsızdır. Bir vakitler bir dergiye şöyle söylemişti; “Bazı şairlerimizin aksine ben, ne şiir yapıyorum, ne de şiir yazıyorum. Ben, şiir söylüyorum…” Şiirin ezberlenebilir olmasını önemserdi.

Gerici ayaklanma Menemen’de Kubilay’ı katlettiğinde, o beş yaşındadır. 15 Haziran 1925'te doğmuştur. Babası divan şairlerinden Nedim’in şiirlerine pek düşkündür. Annesi romanlar okumaktan

hoşlanır. Ortaokul yıllarında Nazım’ın şiirleriyle tanışıktır ve Şolhov, Gorki gibi büyük romancıların romanlarını okumaktadır. İzmir’i çok sevdiği bilinir. Sevdalara ve şiire bu kentte bulaşmıştır ve ilk aşkını, mahpusluğunu bu güzelim kentte yaşamıştır.

Atatürk Lisesi’nde okurken sarışın sevgiliye yazdığı mektuba bir de Nazım şiiri ekleyince gözaltına alınır. Üç hafta kadar emniyette tutulan Attila Hamdi, tutuklanıp 2 ay kadar hapis yatar, o yıllarda 16 yaşındadır. Mahpustan çıkınca eğitim haklarının elinden alındığını öğrenir, artık bu sevdiği şehirde yaşayamaz, fakat mücadeleden de vazgeçmez. Açtığı davayı kazanır ve Danıştay kararı ile öğrenimine devam eder.

Heyecan ve coşkuyla toplumcu şiirler yazmaktadır ve amcasının kendisinden habersiz katıldığı CHP Şiir Armağanı’nda; “Kaman civarına bahar gelince/ Yıkılır ovadan abdal çadırları/ Yücesinde pâre pâre duman tutmuş/ Düdüldağ’ın yaylâsında mekân kurulur/ Hoş gelmişsin evvel bahar/ Nisan ayı içinde donanır dağlar/ Donanır yeşilinden alından/ İstasyon deresi kabarmıştır/ Hacıdağ’ın selinden/ Dağlar sıra sıradır eylim eylim/ Dağlar uzanır bir uçtan bir uca/ Dağlar bir birinden yüce…”‘ “Cabbaroğlu Mehmet” adlı bu şiiriyle, pek çok ünlü şairi geride bırakarak ikincilik kazanır. İstanbul Işık Lisesi’nden mezun olur…

1948’de henüz 23 yaşındayken yazdığı ilk şiir kitabı Duvar’ı kendi olanaklarıyla yayımlar. Özgürlük, yurtseverlik, özveri, barış, insanlık temalarını ele aldığı bu şiirlerde 2 Dünya Savaşı’nın gerilimini, sıkıntılarını ve çöküntülerini konu eder. Kitap büyük ilgi uyandırır. Nazım onun için; “Aşk olsun delikanlıya” diyecektir. “Akşam olur mektuplar hasretlik söyler/ Zagreb Radyosu’nda Lili Marlen Türküsü/ Dost ağlar karanfilim/ Dost ağlar karanfilim/ Marş söylemeden ölmek bize yakışmaz…” Lili Marlen Şarkısı, kitabın en çok sevilen şiirlerindendir. Hamburglu balıkçıların söylediği ve Alman Faşistlerinin nefretle yasaklamaya çalıştığı “Lili Marlen” onun Duvar’ında hep var olacaktır.

İstanbul Hukuk Fakültesi’ndeki öğrenimini yarıda bırakarak Paris’e gider. Şiirleri uğrunda mahpus yattığı Nazım Hikmet’i Kurtarma Hareketi’ne katılması gerektir. Bu hareket içinde etkili olur. “Orada, 835 Satır, Gece Gelen Telgraf, Taranta Babu’ya Mektuplar, Benerci Kendini Niçin Öldürdü? Ve Kurtuluş Savaşı Destanı’nın önemli kısımlarını ezberlediğini” söyleyecektir sonradan… Yurda dönmüştür ve başı polisle hep derttedir artık… Ünlü Sansaryan Han’ın konukları arasındadır. Çünkü o, şairdir ve yurduna âşıktır.

“Belâ Çiçeği” bu yıllarda yayınlanır. Sansaryan Han’daki gerilim, baskı bu kitabının her dizesinde kendini ele verir. Sözgelimi; “Alsancak Garı’na devrildiler/ Gece garın saati belâ çiçeği/ Hiçbir şeyin farkında değildiler/ Kalleş bir titreme aldı erkeği/ Elleri yırtılmıştı kelepçeliydiler/ Çantasını karısı taşıyordu…”

Sonrasında; Seçilmiş Hikâyeler, Kaynak ve Ufuklar dergilerindeki yazılarında “Bobstil ve Alafranga” olarak adlandırdığı Garipçilerin (Orhan Veli, Melih Cevdet, Oktay Rıfat) karşısında yer alır. 1954- 1955’te Mavi Dergisinde genç şairlerle beraber bu akıma karşı eleştiriler yazar ve “Maviciler” diye bilinen toplumsal gerçekçilik akımının sözcülerinden biri olur.

Ve “Sisler Bulvarı”; okunmaktan aşınmış kitabı ilk gençliğimin! Ve imkânsız buluşmaların kadını Pia… “Ne olur kim olduğunu bilsem pia’nın/ Ellerini bir tutsam ölsem/ Böyle uzak uzak seslenmese/ Ben bir şehre geldiğim vakit/ O başka bir şehre gitmese/ Otelleri bomboş bulmasam/ İçlenip buzlu bir kadeh gibi/ Buğulanıp buğulanıp durmasam/ Ne olur sabaha karşı rıhtımda/ Çocuklar pia'yı görseler/ Bana haber salsalar bilsem/ İçimi büsbütün yıldız basar/ Bir hançer gibi çıkıp giderdim…” Kendisine “Pia” imgesi sorulduğunda; “… O hiç olmayan kadın. Aklımda kalanlar, imkânsız aşkların kadını. Yaşanmış aşklar kalmıyor. Bitiriyorsunuz karşılıklı. Hatırlanan, askıda kalmış aşklar. Ama Pia aşkı; yaşanmışlık olmadığı için, hiç bitmiyor” diyecekti.

1955’de “Yağmur Kaçağı”nı yayınlar. “Elimden tut yoksa düşeceğim/ Yoksa bir bir yıldızlar düşecek/ Eğer şairsem beni tanırsan/ Yağmurdan korktuğumu bilirsen/ Gözlerim aklına gelirse/ Elimden tut yoksa düşeceğim/ Yağmur beni götürecek yoksa beni…”

Erzincan’a 1957’de askerlik yapmaya gittiğinde, Eğin doğumlu şair Enver Gökçe, siyasal tarihimizde “51 tevkifatı” olarak bilinen Demokrat Parti zulmünden ötürü hâlâ mahpustadır. Askerlik sonrası tekrar İstanbul’a döner. Ali Kaptanoğlu imzasıyla pek çok senaryoya yazar fakat aradığını bulamaz. 1960’da Tekrar Paris’e gider… Sosyaliste kültür üzerine önemli incelemelerde bulunur, televizyon dünyasının geldiği son noktayı gözlemler, yazılar yazar.

Ve 1960’ta “Ben Sana Mecburum” yayınlanır. “Ben sana mecburum bilemezsin/ Adını mıh gibi aklımda tutuyorum/ Büyüdükçe büyüyor gözlerin/ Ben sana mecburum bilemezsin/ İçimi seninle

ısıtıyorum/ Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor/ Bu şehir o eski İstanbul mudur?/ Karanlıkta bulutlar parçalanıyor/ Sokak lambaları birden yanıyor/ Kaldırımlarda yağmur kokusu/ Ben sana mecburum sen yoksun…”

Paris’te babasının ölüm haberini alır ve artık baba ocağı İzmir’e dönüş zamanıdır… Aralıksız sekiz yıl doğduğu bu güzel şehirde yaşar. Demokrat İzmir Gazetesi’nin başyazarlığını yapar. Demokrat İzmir Gazetesi bizden önceki kuşağın şairlerinin yetişmesinde önemli bir işlev üstlenir ve hâlâ İzmir’deki kimi çevrelerde özlemle anılır… İzmir yıllarında “Yasak Sevişmek” adlı etkili ve ünlü kitabı yayınlanır. Karantina Semti’ni bilen İzmirlilerin içini oynatan bu şiir de o kitaptadır: “Bir gül takıp da sevdalı her gece saçlarına/ Çıktı mı deprem sanırdın ‘kara kız’ kantosuna/ Titreşir kadehler camlar kırılır alkışlardan/ Muammer Bey’in gözdesi Karantinalı Despina/ Çapkın gülüşü şöyle faytona binişi Kordelia’dan/ Ne kadar başkaydı her kadından her bakımdan/ Sınırsız bir mutlulukta uyuturdu Muammer Bey’i/ Ustalıkla damıttığı o tantanalı aşklarından…”

1968’de evlenir ve 15 yıllık evliliğin sonunda 1973’de ayrılır Biket Hanım’dan, Ankara’ya taşınır. Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını üstlenir. 11 Ekim 2005’te İstanbul’daki evinde ikinci kalp krizini

geçirdiğinde 80 yaşındadır. Bu büyük şair ve düşünce insanının Gazeteciliği, Romancılığı, Senaristliğini anlatmak, kuşkusuz ki bu gibi yazıları aşar. Sürekli okunası bir şair, yazı ve düşünce insanıdır Attila İlhan. Ben bu yazıyla, yalnızca bu dünyadan bir ışık seli gibi aktığını imlemeye çalıştım. Bundan sonrasını okumak sizde! Attila İlhan’la aynı şehrin insanı olmaktan mutlanırken, bir de 2019 yılı Attila İlhan Şiir Ödülü’nün sahibi oldum. Bu evrene sonsuz teşekkür ederim, ne büyük onur!