Lübnan'da yıllar sonra seçim

 Lübnan 2009 yılından beri ilk defa seçimlere girecek. normalde dört yılda bir yapılan seçimler iki defa ertelendi. Seçimlerin ileriye atılma sebebi olarak Suriye krizi ve seçim yasasında reform ihtiyacı gerekçe gösterildi. Yapılan reformlarla oy verme sistemi değiştirildi, seçim bölge sayısı azaltıldı ve ilk defa sürgündekilerin de oy kullanmasına izin verildi. Seçimler boyunca gözler 2005 yılında öldürülmüş olan eski başbakan Refik Hariri’nin oğlu Saad Hariri liderliğindeki  Gelecek Hareketi ve Hizbullah üzerinde olacak.

Saad Hariri Kasım ayında istifa ederek Suudi Arabistan’a kaçmıştı. Hariri babası gibi öldürülmekten korktuğunu söylemişti. Refik Hariri suikastıyla ilgili olarak 5 Hizbullah  üyesi tutuklanmıştı. Hizbullah bu suikastla ilgili herhangi bir bağı olduğunu reddediyor. Başta ABD üzere muhtelif ülkelerce terörist örgüt olarak kabul edilen Hizbullah’ın yapılacak seçimlerde sandalye sayısını arttırması bekleniyor. Lübnan’da tarih boyunca Müslümanlar, Hıristiyanlar ve bunların alt mezhepleri arasında ince, hassas bir sandalye dağılımı oldu. İşte seçimlere katılması beklenen diğer partiler:

GELECEK HAREKETİ

Saad Hariri’nin partisi olan Gelecek Hareketi Sünni kanadı temsil ediyor. Hariri, her zaman için Suriye ve İran tarafından desteklenen Hizbullah’la ihtilaf halinde oldu ama son dönemde bu sorunun Lübnan’dan daha büyük olduğunu ve bölgesel diyalogla çözülmesi gerektiğini savunuyor. Hariri batı ülkeleri, özellikle Fransa tarafından, destekleniyor. Kasım ayında Hariri’yi bir zamanlar ailenin yakın müttefiki olan Suudi Arabistan’ın istifaya zorladığı söylendi. Fransa krize müdahale etti. hem Hariri hem de Suudi Arabistan iddiaları reddetti.

HİZBULLAH

Geçmişi 1982 yılına dayanan ve 2000 yılında İsrail’in Lübnan’dan çekilmesinde büyük pay sahibi olan Hizbullah ülkenin en büyük silahlı hareketi olarak anılıyor. Hizbullah’ın 2012 yılından itibaren Suriye Savaşı’nda oynadığı kilit rolle birlikte bölgede nüfuzunu daha da arttırdığı söyleniyor. Şu anda başbakanlık işini de Hizbullah yürütüyor.

ÖZGÜR YURTSEVER HAREKET

Maruni (Hıristiyan) politikacı Michel Aoun tarafından kuruldu. Aoun daha sonra 2016’da Hariri’yle yaptıkları özel anlaşmayla Cumhurbaşkanı oldu. Parti’nin başında damadı  Gebran Bassil bulunuyor. Gebran Bassil’in Hizbullah’ın müttefiki olduğu biliniyor.

EMEL HAREKETİ

Özellikle İran ve Suriye destekli Emel hareketi İsrail’in Lübnan’ı işgal ettiği 1982 yılından savaşın sona erdiği 1990 yılına kadar hasım taraflarda yer aldılar. İç savaş bitince de müttefik oldular. Liderleri Nebih Berri 1992 yılından beri parlamento sözcülüğü yapıyor ve Beşar Esad’la yakın ilişkileri var.

LÜBNAN KUVVETLERİ

Hareketin lideri Semir Geagea iç savaş sırasında aynı isimli özel kuvvetlerin komutanıydı. Lüban Kuvvetleri 1982’de savaşın dönüm noktalarından biri olarak olarak bilinen Maruni lider Beşir Cemayel’in öldürülmesinden sonra kurulmuştu. Siyasi Parti ise Hizbullah’a karşı en sert siyasi muhalefeti yürütüyor.

KATAİB PARTİSİ

Maruni Cemayel ailesinin etkin olduğu siyasi parti. 1982 yılındaki liderleri Beşir Cemayel’in öldürülmesi Lübnan İç Savaşı’nın daha da sertleşmesine sebep oldu. Cemayel’in intikamını almak isteyen Falanjist özel kuvvetler, İsrail ordusuyla beraber Sabra ve Şatilla Katliamı’nda etkin rol oynadı. İsrail Lübnan’ın güneyini işgal etti. Gene hareketin liderlerinden Pierre Cemayel 2006’da bir suikasta kurban gitti. Suikastla ilgili uluslararası kamuoyu Suriye rejimini suçladı. O günden beri hareketin liderliğini  Pierre Cemayel’in kardeşi Sami Cemayel yürütüyor.

İLERİCİ SOSYALİST PARTİ

Dürzi Canbolat ailesinin liderliğindeki parti. 1977 yılında kurucusu ve dönemin başbakanı Kemal Canbolat Suriye tarafından öldürülmüştü. Kemal Canbolat,  Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat’ın yakın dostuydu ve FKÖ’yü Lübnan’da himaye ediyordu. Dönemin Suriye lider Hafız Esad ise Lübnan’da artan FKÖ nüfuzundan rahatsız olmuştu. Şu anda hareketin liderliğini yürüten Kemal Canbolat’ın oğlu Velid Canbolat ise liderliği oğlu Teyfur’a devretmeye hazırlanıyor.

MARADA HAREKETİ

Hareketin Maruni lideri Süleyman Franciye Hizbullah’ın yakın müttefiki ve Beşar Esad’ın sıkı dostu olarak biliniyor. Franciye Saad Hariri’nini lk cumhurbaşkanı adayı olarak biliniyordu ama yeterli desteği bulamamıştı.