Afganistan'ın Helmand eyaletinde eskiden British Council için çalışan Afgan öğretmenler, BBC'ye hâlâ Taliban'dan saklandıklarını, saldırıya uğramaktan korktuklarını ve yaşam şartlarını paylaştı.
İngiltere'nin kültürel ilişkiler ve eğitim fırsatlarından sorumlu uluslararası kuruluşu British Council'ın Afganistan'da hâlâ yaklaşık 100 kadar eski çalışanı var. Şimdiye kadar İngiltere'ye gelmek için gerekli izni alamadılar.
Kimi evinde hapis hayatı yaşadığını, kimi parasının kalmadığını söylüyor.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, ülkesinden kaçan binlerce Afganın İngiltere'ye yerleşmesine yardımcı olacak yeni bir program başlattı.
Afgan öğretmenlere bu programa başvurabilecekleri söylendi. Ancak çoğu, Taliban'ın işbaşına geldiği Ağustos ayından beri saklanıyor.
British Council, öğretmenlerin karşılaştıkları tehlikenin "çok belirgin" olduğunu söylüyor.
British Council Genel Müdürü Scott McDonald, "Ülkedeki durum kötüleşmeye devam ederken eski meslektaşlarımızın giderek daha umutsuz koşullarda yaşadığını biliyoruz" dedi.
'Yapmamız gerekiyordu'
"Rahimallah" 20'li yaşlarda bir genç adam. Gerçek adını kullanmıyoruz. 2014 yılına kadar iki yıl süreyle İngiliz askerlerinin bulunduğu Helmand'da tehlikeli koşullar altında British Council için çalıştı.
Görevlerinden biri, çoğu zaman tepkiyle karşılanmasına rağmen "eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık" gibi konularda eğitim vermekti. İyi eğitimli öğretmenlerin bile pek çoğunun cinsiyet eşitliğine karşı olduklarını anlatıyor.
BBC'ye "bunu yapmamız gerekiyordu" dedi. "Lezbiyenler, gay ve biseksüellerin toplumda kabul görmesi gerektiğini söyledik lakin bunu reddettiler. Bana İslami değerlere tamamen aykırı bir iş yaptığımı söylediler" diye de ekledi.
Rahimallah hâlâ saklanıyor. Çalışamıyor, ailesini göremiyor. Taliban'ın bulursa kendisini öldüreceğinden emin.
"Bir akrabam Facebook'a Taliban'ın öğretmen maaşlarını ödeyemediğini yazmıştı. Ertesi gün Taliban istihbaratı tarafından kaçırıldı, işkence edilip, öldürüldü. Cesedini Helmand nehrine attılar. Sırf bir Facebook mesajı yüzünden" diyor, "Bana da aynı şeyi yapacaklarından eminim."
Bir başka eski öğretmen BBC'ye "Gerçekten bunalımdayız" dedi. Dışarı çıkmak için yalvaran küçük bir kızı var.
"Saklanıyoruz, dışarı çıkamıyoruz, evimizde kalmak zorundayız" diyor. "Taliban'ın arama yapmak için geldiğini duyduğumuzda bir yerden başka bir yere taşınıyoruz."
Bir diğer öğretmen de sadece birkaç haftada bir, kılık değiştirerek evden dışarı çıktığını anlattı.
Tükenen umutlar
Eski patronları Joe Seaton, kendisinden yardım dilemeye başlayan öğretmenleri savunmayı üstlenmiş.
Afganistan'da üç buçuk yıldan sonra 2020'de British Council'dan ayrılan Seaton, öğretmenlerin yerine Kabil'deki ofis çalışanlarına öncelik tanıdığını söylediği eski iş yerini eleştiriyor.
Seaton, İngiltere'nin Afganistan'da misilleme tehdidi altında bulunan yerel personele yönelik programı çerçevesinde öğretmenlerin İngiltere'ye gelmelerine izin verilmiş olması gerektiğini düşünüyor.
Afganistan'dan yapılan tahliyelerle ilgili eleştirilere uğrayan İngiltere Dışişleri Bakanlığı geçen hafta "tehlikede olan British Council çalışanları da dahil" yaklaşık 20 bin Afgana İngiltere'ye yerleşme imkanı tanıyacağını açıkladı.
British Council, başvuruların bir an önce ele alınması için hükümeti zorladığını söylüyor.
Ancak aylardır saklanan öğretmenlerin parası gibi, umudu da tükeniyor. Rahimallah, "Buna daha ne kadar devam ederim bilmiyorum" diyor.
Polonyalı asker itiraf etti: "Sınırda 240 göçmen öldürüldü!"