Tek haneli enflasyon hayal mi?

Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin 2023 yılında tek haneli enflasyon beklentisine yönelik açıklamaları ekonomistler tarafından gerçekçi bulunmazken, Türkiye’nin en az 3 yıl tek haneli enflasyona ulaşamayacağı tahmin ediliyor.

Nebati, Bloomberg'e verdiği demeçte enflasyonun Ocak ayında pik noktaya ulaşmasını beklediğini söyleyerek, dünyadaki gelişmeler, gıda ve enerji fiyatlarındaki gerilemeyle birlikte mayıs ayından itibaren düşüş yaşanacağını, kasım ve aralık ayı enflasyonlarının bazdan çıkmasıyla sene sonunda da anlamlı bir düşüşün geleceğini belirtti.

Nebati, “Ben seçime tek haneli enflasyonla gideceğim 2023 Haziran ayında” açıklaması da günün en çok konuşulan konulardan biri oldu.

Bu arada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın reel sektör ve finansal sektör temsilcileri ve profesyonelleri ile yaptığı ocak ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’nde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 29,75 oldu. 12 ay sonrası enflasyon beklentisi ise yüzde 25,37 olarak kaydedildi.

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de cuma günü bir soru üzerine "Anlıyorum ki TÜİK Başkanı değişecek, Merkez Bankası'nın başkanı da değişecek. TÜİK'e göre enflasyon açıklanacak ve Sayın Nebati de gözlerinin ışıltısına bakarak enflasyon sonucuyla karşılaşacağız gibi görünüyor. Ben kendisine hem ekonomi hem matematiği öğrenmesi gerektiğini tavsiye ediyorum" yorumu yaptı.

Peki Bakan Nebati’nin enflasyona dair tahminleri gerçekçi mi? Ekonomistlere göre 2023 yılında tek haneli enflasyon bugünkü şartlarda "hayal".

Ekonomist Şenol Babuşçu, Nebati’nin enflasyon öngörüsünü gerçekçi bulmadığını söyleyerek, kendi tahminini şöyle açıklıyor:

"Türkiye’de şu an itibariyle enflasyon yüzde 36. Ocak ayı sonunda yani 3 Şubat’ta açıklanacak olan enflasyonun ben yüzde 40’ın üstünde olacağını tahmin ediyorum. Hatta yüzde 45-50’lere doğru yaklaşabilir. Şubat ve mart aylarında da artmaya devam edecek. Mart sonu itibarıyla tahminen enflasyon yüzde 50’li rakamlarda olacak, yani yüzde 50-55 civarı ile karşılaşacağız.”

Enflasyonda pik noktasının, Bakan Nebati’nin dediği gibi Ocak ayında değil Mart ayı sonunda yüzde 50 ile yüzde 60 oranında gerçekleşmesi bekleniyor.

Ekonomi çevreleri enflasyona dair Bakan’ın öngörülerini sadece önümüzdeki birkaç ay için değil daha sonrası için de gerçekçi bulmuyor.

Babuşçu, 2022 yılı sonunda enflasyonun yüzde 40'ın altında olmasını olası görmediğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürüyor:

"O nedenle 2023 seçimlerinde tek haneli enflasyon rakamı hayal. Tek haneli rakam Türkiye’de enflasyon için ne zaman olabilir? Buna en az 3 yıl var. Beklentiler de onu gösteriyor. 2023 seçimlerine kadar Türkiye’de enflasyon yüzde 20’nin altına inemez. Tek haneli rakamlarla karşılaşma olasılığımız hemen hemen hiç yok.”

Nebati'nin tek haneli bir enflasyon için seçime endeksli bir şekilde 2023 Haziran ayını işaret etmesi de tartışılan bir başka nokta.

Ekonomist Oğuz Demir, tek haneli enflasyonun Haziran 2023 gibi çok ileri bir tarihe ötelenmesini şöyle eleştiriyor:

"Bu maalesef şöyle bir şey; biz enflasyonu bile seçim için indirmeyi hayal ediyoruz. Neden Haziran 2023? Neden mesela ocak değil, önümüzdeki 6-7 ay değil? Çünkü Haziran’da seçim olacağı bekleniyor teknik olarak.”

Bakan Nebati'nin böyle bir açıklamayı dayandırdığı varsayımların gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini bilebilmenin mümkün olmadığını da ifade eden Demir, özellikle önümüzdeki 6 ayda Türkiye'yi enflasyonda çok zorlu bir sürecin beklediğine işaret ediyor.

Demir, sözlerini şöyle sürdürüyor:

"Haziran 2023'te düşürebiliyorlarsa ne mutlu, lakin şu anda öncelikle çok akut şekilde kanayan enflasyon yarasını dindirmeleri, kanamayı durdurmaları gerekiyor. Biz şu anda 2023 Haziran’ını hayal edebilecek bir ülke değiliz maalesef. Keşke öyle olabilsek lakin şu an Türkiye’de çoğunluk yurttaş 1 ay sonrasını, 10 gün sonrasını, hatta yarınını merak ediyor.”

Enflasyonist baskının özellikle akaryakıt, elektrik ve doğalgaz zamlarıyla birlikte üretici fiyatlarında yüzde 100 üstünde çıkmış bir üretici fiyat endeksine yol açacağını söyleyen Demir, ekonomide “hayal kurmanın” arkasından büyük hayal kırıklıkları getirebileceğine işaret ediyor.

Ekonomist Selva Demiralp de 2023 Haziran için tek haneli enflasyon öngörüsünü inandırıcı ve uygulanabilir bulmuyor.

Demiralp, "2022 yılı içinde yüzde 50'ler seviyelerine ulaşması beklenen bir enflasyon oranını, geleneksel politikaları kullanacak ve kredibilite sahibi bir merkez bankasının bile bir sene içinde tek haneye indirebilmesi çok zor” diyor.

Bu kadar iddialı bir hedefle faizlerin birden çok yüksek miktarda artırılması durumunda, bunun da ekonomik birimleri boğacağını söyleyen Demiralp, şöyle konuşuyor:

"Zaten tam da bu sebeple dünya genelinde fiyat istikrarı birincil önem taşır ve enflasyonun bu kadar yüksek seviyelere ulaşılmasına izin verilmez. Çünkü bir kere bu kadar yükselen enflasyonu resesyon yaratmadan düşürmek çok zordur.”