Türkiye'nin havası en kirli şehirleri belirlendi: İşte o kentte yaşayanlar adeta zehir soluyor!

2023 Dünya Hava Kalitesi Raporu, 134 ülkenin hava kirliliği değerlerinin analiz edildiğini ve sonuçlarının kamuoyuyla paylaşıldığını gösteriyor.

Rapora göre, Türkiye hava kirliliği sıralamasında 44. sıraya yükselirken, ülkemizde en kirli hava şartlarına sahip şehirler Iğdır ve Osmaniye olarak belirlendi.

İsviçre merkezli hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir tarafından yıllık olarak yayımlanan rapor, metreküp başına düşen ince partikül madde (PM 2.5) yoğunluğu ölçümlerine dayanmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen hava kirliliği eşik değerlerini kullanarak hazırlanan rapora göre, dünya çapında geçen yıl yalnızca 7 ülke bu eşik değerlerinin altında temiz hava soludu. Bu ülkeler Avustralya, Estonya, Finlandiya, Grenada, İzlanda, Mauritius ve Yeni Zelanda olarak sıralanmaktadır.

BBC Türkçe'deki habere göre, 7 bin 812 şehirde bulunan yaklaşık 30 bin hava kalitesi izleme istasyonundan elde edilen verilere dayanılarak oluşturulan bir rapora göre, dünyanın en kirli hava şartlarına sahip ülkeler arasında ilk sırada Bangladeş bulunuyor. 2023 boyunca Bangladeş, WHO'nun PM 2.5 rehber değerinin 15 katı kadar kirli hava solumuş.

Onu, Pakistan (14 kat), Hindistan (10 kat), Tacikistan (9 kat) ve Burkina Faso (9 kat) izliyor.

Temiz hava solunabilmesi için bir bölgede PM2.5 değerinin en fazla 5 μg/m3 olması gerektiği WHO standartlarına göre belirtilmiştir. Rapora göre, 134 ülke ve bölgenin 124'ünde bu değerin üzerinde kirli hava solunuyor.

TÜRKİYE'DEKİ 213 İSTASYONDAN SADECE BİRİ TEMİZ HAVA SOLUDU

Rapora göre, Türkiye'nin 2023 yılı boyunca PM 2.5 ortalaması 20,3 olarak kaydedilmiş ve bu değer, WHO'nun kılavuz değerinin ortalama 4 katıydı.

Türkiye'de hava kirliliğinin en yoğun olduğu şehir yine Iğdır oldu ve Iğdır'ın PM2.5 ortalaması 47,2 olarak ölçüldü. Ocak ayında ise Iğdır'daki PM 2.5 kirliliği 117,2 ile dünyanın en kirli havasını soluyan kentlerin ortalamasına yaklaştı.

Yıllar boyunca kömür ve odun gibi katı yakıtlarla ısınan Iğdırlılar, hava kirliliği sorununun çözümünü doğalgaza bağlamıştı ve şehir 2017'de doğalgazla tanıştı. Ancak doğalgaz kullanımı da problemi çözemedi ve kent, havası en kirli şehirler arasında kalmaya devam etti.

Raporda, Türkiye'nin Avrupa bölgesinde incelenmesinin sonucu olarak Iğdır'ın, Avrupa'nın en kirli havasına sahip kenti olduğu belirtilmiştir. Türkiye'nin havası en kirli ikinci şehri ise Osmaniye'dir ve PM 2.5 yıl boyunca ortalama 38,5 olarak ölçülmüştür. Onu, Sakarya Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) PM 2.5 ortalamasının 37,3 olduğu Hendek izlemiştir ve Osmaniye ile Hendek, Avrupa'nın havası en kirli üçüncü ve dördüncü kentleri olmuştur.

DÜNYADA HAVASI EN TEMİZ BAŞKENTLER HANGİLERİ?

Ankara, dünya genelinde havası en kirli başkentler arasında 76. sırada yer alırken, geçen yılın ortalama PM 2.5 değeri 11,6 olarak ölçüldü.

Rapora göre, Konya'daki Kuyulusebil istasyonunda yol boyu PM 2.5 ortalaması 3,2 ile WHO kılavuz değerlerinin altında temiz hava solunan tek istasyon oldu.

Türkiye'de toplam 214 istasyonun verilerini yayınlayan rapora göre, havası en temiz diğer noktalar sırasıyla İstanbul'daki Arıköy (5,6), Kastamonu'daki Ağlı (5,8), Eskişehir'deki Odunpazarı (7,8), Çankırı (8,1), Eskişehir'deki Hasanbey (8,7), Kırşehir (9) ve Ankara'daki Etimesgut (9,3) olarak ölçüldü.

PM2.5 olarak adlandırılan ve saç telinin çapının 30'da biri kadar küçük olan partiküller, bazı solunum yolu hastalıkları ve akciğer kanseri gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmektedir.

Dünya çapında, hava kirliliğinin insan sağlığına yönelik en büyük çevresel tehditlerden biri olarak kabul edildiği ve tahminen her dokuz ölümden birine neden olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, hava kirliliği her yıl yedi milyon erken ölümle ilişkilendirilmektedir.

PM2.5 parçacıklarına maruz kalmanın, astım, kanser, felç ve akciğer hastalığı dahil olmak üzere birçok sağlık sorununa yol açabileceği bilinmektedir.

Ayrıca, yüksek düzeyde ince partiküllere maruz kalmanın çocuklarda bilişsel gelişimi etkileyebileceği ve zihinsel sağlık sorunlarına neden olabileceği belirtilmektedir.