Yapay zeka ‘vasıflı’ eleman arıyor

GÜLAY ERDEMLİ

Bu işler içinde ilk sırada prompt mühendisliği var, şimdilik Türkçede yapay zeka istem mühendisliği olarak tanımlanıyor. Teknoloji guruları prompt mühendisliğinin yazılımcıları işşiz bırakma potansiyeli olduğunu bile konuşuyor. Prompt bilgisayar dilinde ‘istem’ anlamına geliyor. Bilgisayarın herhangi bir komutu gerçekleştirmesi için kullanılan simge ve metin girdileri özetle... Prompt mühendisleri yapay zekadan istenen görevleri onun en iyi anlayacağı biçimde gereken bilgi ve bağlamı sağlayarak istemde bulunuyor.

Bir diğer iş potansiyeli üretken tasarım uzmanları için. Bu meslek ürün tasarımı, mimarlık, mühendislik gibi alanlarda giderek daha popüler bir hale gelecek. Malum yapay zeka sınırsız tasarım varyasyonları oluşturmak için kullanılabiliyor. En uygun tasarımları elde etmek için yapay zekayı yönlendirecek ve yaptığı tasarımları yorumlayacak bir ‘insana’ gereksinim olacak.

Geldik üçüncü iş koluna; yapay zeka (AI) içerik denetçiliği... Analiz raporları, makaleler ve görsel tasarımlar gibi tüm içerik türlerinde içeriğin doğruluğunu, kalitesini ve talebe uygunluğunu değerlendirmek için insana gereksinim duyulacak. Evet yapay zeka hızlıca ve çok sayıda içerik oluşturabilecek fakat onların amaca uygunluğunu sağlamak için hala insanlara gereksinim var. Eğitim şart... Yapay zeka modellerini eğitme ve geliştirme mevzusunda uzmanlaşmış profesyonel yapay zeka eğitmenleri de talep edilecek yeni iş kollarından biri.

İnternet okur-yazarlığı, bilgisayar okur-yazarlığı 20. yüzyılın sonu ve 21. yüzyılın başlangıcında gerekli beceriler arasındaydı. Yapay zeka okur-yazarlığı da yakın bir gelecekte çok önemli hale gelecek.

Yapay zeka etiği uzmanlığı da yeni bir iş kolu. Son derece kuvvetli kabiliyetleri olan yapay zeka sistemlerinin etik ve güvenli kullanımını sağlamak için kurallar geliştirecek uzmanlara da gereksinim duyulacak.

Şimdi anlatacağım iş kolu hayli ilgimi çekti. Daha fazla sayıda üretken yapay zeka aracı ortaya çıktıkça, bu araçlar kendilerini rakiplerinden farklı göstermek için kendilerine özgü kişiliklere gereksinim duyacak. Yapay zeka “varlık”ları için ilgi çekici kişilikler yaratmak insanlara düşecek. Onca şeyi yapan yapay zeka kendine bir kişilik oluşturamayacak kadar beceriksiz değil tabii fakat bu işi yapan ‘insan’ uzmanlar yapay zeka araçlarıyla etkileşimlerin daha insani olmasını sağlayacak. Hayal gücü her zaman iş yapacak demek ki.

Başta da dediğim gibi, üretken yapay zekanın pek çok işte insanın yerini alacağını ve bu dönüşümün sancılı olacağını biliyoruz. Ancak eyvah demek yerine onun insanlar için yeni iş alanları oluşturma potansiyeline odaklanmak daha mantıklı geliyor.

MODA, SAVAŞTAN ÇIKMIŞ BİR DÜNYAYA İYİMSERLİK GETİREBİLİR Mİ?

Apple TV’nin 10 bölümlük dizisi The New Look (Yeni Görünüm), ünlü Fransız modacı Christian Dior’un savaşın ağırlığından bitkin düşmüş bir dünyaya nasıl iyimserlik getirdiğini anlatıyor.

Dizi aslına bakarsak ‘moda’yı değil, Christian Dior’un ve çağdaşı diğer modacılar Coco Chanel, Pierre Balmain, Balenciaga, Hubert Givenchy, Lucien Lelong gibi modadaki hakimiyetleri hala devam eden markaların kurucularının hikayesi üstünden ikinci dünya savaşının son yıllarını anlatıyor. Ben Mendelsohn, Juliette Binoche, John Malkovich ve Glenn Close gibi ünlü isimlerin rol aldığı dizi 14 Şubat’ta gösterime girdi.

Haziran 1940’ta Nazi güçleri Kuzey ve Batı Fransa ile birlikte tekstil endüstrisinin de kontrolünü ele geçirdi. 1942 yılına gelindiğinde Güney ve Doğu Fransa’nın geri kalanı da Alman ordusunun eline geçmişti. Naziler Paris’i işgal ettiğinde Paris modası dünyanın geri kalanından kopmuştu.

O dönemde Dior, modacı Lucien Lelong’un baş tasarımcısı olarak çalışıyordu. Modaevi Alman subayların eşlerine giysiler dikiyordu. Long belki moda tarihiyle ilgilenmeyenlerin pek tanımadığı bir isim fakat endüstrinin geleceğini şekillendirdiği kesin. Dior haricinde kimler kimler çalışmamış ki atölyesinde; Pierre Balmain, Hubert de Givenchy... “Yaratıcılık mermileri durduramaz fakat yaratım bizim geleceğe giden yolumuzdur” diyen Lelong Nazilerin tüm couture endüstrisini Berlin ve Viyana’ya taşıma tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Savaş süresince Almanlarla müzakere etti ve onları couture’ün Fransız olduğuna ve başka bir yerde kopyalanamayacağına ikna etti.

Bombalar patlıyor, insanlar ölüyor fakat Paris modası kararlılıkla yaratmaya devam ediyordu. Tasarımcılar kullandıkları malzeme miktarını karşılayamayınca fırfırlar ve cepler gibi detaylar gözden çıkartıldı. Bunların yerini elle yapılan nakış ve boncuklar aldı ki zorunluluktan tercih edilen bu detaylar bugün bile haute couture’u karakterize etmeye devam ediyor.

1942 senesinde Lucian Long’un baş tasarımcısı olan Dior, 1946 senesinde kendi markasını kurdu. 1947 senesinde 90 parçadan oluşan Corolle ve Huit adlı koleksiyonu ‘The New Look’ adıyla moda tarihine adını yazdırdı. Abartılı şapkalar, geniş etekler ve dar bellerden oluşan koleksiyon savaş sonrasında iyimserliği ön plana çıkartıp yaşamın normalleşmeye çalıştığını gösteriyordu.

Dior elbet modayı yeniden icat etmiyordu, yalnız savaşın travmasının, sefaletin ve yoksunlukla geçen yılların sonunu kutluyordu. Günlük gereksinimler bile hala karneye bağlıyken The New Look, bitkin Avrupa’da yaşamın yeniden başlayacağına dair bir iyimserlik duygusu veriyordu.

Dizinin ana karakterlerinden biri de Dior’un yaşam konusunda, 1947’de piyasaya çıkan ‘Miss Dior’ parfümüne ondan ilham alarak adını vermesinin ötesinde çok da bilinmeyen Catherine Dior. Christian Dior’un kız kardeşi Catherine’in hikayesi de hayli garip. Catherine Dior, Fransız direnişçilerinden biri olan Herve des Charbonneries ile büyük bir aşk yaşıyordu. Paris’e taşınan Catherine direniş operasyonunu ağabeyinin evinden başlatmıştı. 1944 senesinde tutuklanan genç kadın Almanya’daki bir Nazi toplama kampında 8 ay kaldı, işkence gördü. 1945 senesinde Naziler tarafınca ölüm yürüyüşüne gönderilen Catherine Dior, kaçmayı başardı. Fransa’ya geri döndüğünde Christian Dior kız kardeşinin cesaretinden aldığı ilhamla modaevini kurmuştu.

Dizi İkinci Dünya Savaşı’nın bir başka yüzünü gösteriyor, yalnız bu nedenle bile izlenebilir.

LOOKSMAXXİNG FENOMENİ...

Argo bir terim kullanmayayım diyorum fakat ‘kafayı yemek’ diye bir şey var. Önce TikTok’u sonra YouTube’u ve diğer sosyal medya ağlarını ele geçiren ‘Looksmaxxing’ fenomeni genç erkekleri hedef alıyor…

Looksmaxxing, daha yakışıklı ve çekici olmak isteyen erkekleri pençesine almış durumda. Keskin çene hatları, avcı gözleri, somurtkan ciddi dudaklar. Peki bu tuhaf çılgınlık nasıl oldu da ana akım haline geldi?

Görünümlerini değişiklik yapmak isteyen genç erkekler önce ‘softmaxxing’ ile işe başlıyor. İşte ne bileyim, dişlerini beyazlatıyorlar, yüz kaslarını güçlendirmek için ‘miyavlama’ adı verilen dil egzersizleri yapıyorlar ki bu egzersiz TikTok’ta bir milyardan fazla seyredildi.

Yetmedi mi? Tüm bunların peşinden steroid kullanımı, saç ekimi, plastik cerrahi, şekilli bir bel için kaburgaların bazılarının çıkartılması, daha erkeksi görünmek için yüz kemiklerinin kırılıp yeniden şekillendirilmesi gibi uygulamaları içeren ‘hardmaxxing’e doğru ilerliyorlar. Bitmedi! Aşırı diyet ve yeme bozukluklarını teşvik eden ‘starvemaxxing’ de var. Teninin daha beyaz olmasını isteyenler çeşitli kimyasallar içeren ‘whitemaxxing’e göz kırpıyor. Looksmaxxing tüm bu uygulamaların ana başlığı aslına bakarsak.

Looksmaxxing’in karanlık yüzü, gerçekçi olmayan güzellik standartları ve zararlı teknikler. Bu tehlikeli teknikler teşvik edilerek gençlerin ruh hali ciddi bir şekilde olumsuz yönde etkileniyor.

Yüz özelliklerini geliştirmeye/ değiştirmeye takıntılı çevrimiçi topluluk ‘Looksmaxxing’, kodlanmış dili ve tartışmalı teknikleriyle başta TikTok olmak üzene ana akım sosyal medya platformlarına hızla sızdı. Önerilen uygulamalar milyonlarca kez izleniyor.

Tehlikeleri daha yüksek sesle tartışılan bu trendi önümüzdeki günlerde daha sık konuşacağız...