Akıllı Savaş

          21. yüzyıl “akıl çağı” olacak. Her şeyin (silah, araba, şehir, ziraat) akılısı olacak. Yapay zekâ, makineyi akıllı yapıyor. Yapay zekânın savunma sanayi ve savaş alanında büyük ölçüde kullanılacağı pek çok fırsat var. Nitekim, artan bir şekilde savunma ve modern savaş sistemlerinin entegre bir parçası haline geliyor. Yapay zeka, problemi çözmek için pek çok şeye entegre edilir, tek başına kullanılmaz ya da satılmaz. Pek çok analizciye göre, yapay zekâ teknolojisi henüz başlangıç safhasında olsa da uzun vadede neler getireceğini henüz kestirmek zor. Etik sorunlar kadar teknik açıdan emniyet zorlukları ile de karşılaşılabilir. Uzmanlar, algoritma ailesinin önümüzdeki 10 yıl içinde tam potansiyeline ulaşacağını öngörüyor ama yüksek güç kaynağına sahip çipler veya kuantum işlemecilerde önemli teknolojik gelişmeler de arkasından gelmeli. Yapay zekâ ve ile ilgili teknolojilerin olası potansiyeli şimdilerde belirsiz bir ortam yaratsa da yeni savaş ortamlarında üstünlük sağlamak için rekabet çoktan başlamış durumda. Bu rekabete girmeyen ülkeler, örneğin katil robotlar alanındaki gelişmeleri seyredenler, yarın savaşta bunlara karşı çaresiz kalacaklar. Geleceğin büyük ölçüde yapay zekâlı makine savaşları ya da ölümcül otonom silah ve araçların savaşı olacağından bahsediyoruz. Ve bu arada yeni bir savaş konsepti ortaya çıkıyor; Akıllı Savaş. İşte konumuz da bu, akıllı savaşın unsurları ve nasıl olacağı ile ilgili kavramsal düşünceler.

          Akıllı Savaş

          Hâlihazırda yakın gelecekte savaşların icrasının temel unsuru; klasik muharebe yönetimini, siber saldırı dalgaları ve otomasyon ya da otonom kontrollü büyük sürü (swarm) sistemleri ile birlikte icra etmektir. Halen bu anlayış NATO gibi Batılı askeri çevrelerde “aklı savaş” kavramı altında tartışılmaktadır. Bu kapsamda, yapay zekânın hem otomasyon ve hem de otonom kontrollü (yapay zekâlı karar destek süreçleri kullanan) sistemlerde karar verme süreçlerini hızlandırmak için kullanılacağı öngörülmektedir. Bu şimdilik savaşların yapısını temelden değiştirmeyecek olsa da tamamen farklı bir dinamiğe yol açacak, daha geniş alanlarda daha hızlı hareket etmeye zorlayacaktır. Halen saatler süren askeri karar alma süreci süresi bir kaç dakikaya hatta saniyelere inecektir. Askeri uzmanlar buna “makine hızında savaş” adlandırması yapmaktadır. Gelecekte yapay zekâlı sistemler düşman tarafından sızılan iletişim hatlarını tanımlayarak, alternatif bilgi dağıtım vasıtaları bulacaklardır. Karmaşık yapay zekâ sistemleri olgunlaştıkça, yapay zekâ algoritmaları komutanlara; gerçek zamanlı savaş alanı analizine dayalı olarak çeşitli hareket tarzları sunacaklar, bu imkan karar vermenin hızı ve kalitesini artıracaktır.
          ABD’nin yayınladığı Third Offset konsepti, akıllı makinelerin Amerikan savaş alanı ağları içine derinliğine nüfuz ederek performans artırmayı öngörüyor. ABD’nin korkusu, iki büyük rakibi Çin ve Rusya’nın harekât alanı ağlarını çeşitli coğrafi bölgelerde rekabet edecek kadar geliştirmiş olmasıdır. ABD, savaş alanı ağlarını geliştirerek konvansiyonel kuvvet kabiliyetleri ile caydırıcılığını artırmak ve nükleer caydırıcılığa bağımlı olmaktan kaçınmak istiyordu. Bu yüzden, Third Offset’e paralel daha radikal bir konsept geliştirildi. Yeni konsepte göre, akıllı makineler savaş alanı ağları dışında da görev alacaktır. Savaş ağlarının işlevleri bilgi paylaşımıdır. Yeni konsept ile makine savaşlarına geçiş öngörülüyor.
          Klasik savaştan daha geniş olarak gelecekte üç tür savaş ortamında hareket edeceğiz; bilgi, fiziki ve insan. İstenen etkiler için farklı yöntemlerle bu üç ortama müdahalelerde bulunacağız; sosyal medya, uzaydan iletişim, siber vasıtalarla müdahale ederken finans ve malzeme tedarikçileri ile işbirliği yapacağız. Bir komutan üç ortamdaki faaliyetlerini koordine ederken, muhtemel hareket tarzları, onların etkileri ve sonuçları ile ilgili karar desteğine ihtiyaç duyar. Yapay zekâ, simülasyon ve diğer algoritmalar bu işlevi sağlayacak tekniklerdir.

         Akıllı Savaş ve Yapay Zekâ

         Uzaktan kontrol edilen sistemler gibi, yapay zekâlı pilot ile çalışan uçaklar, insan-pilotu korumak için gerekli olan sınırlamalara tabi olmayacak, hız ve manevra bakımından sınırları zorlayacaklardır. Aynı şekilde bir şehri ya da askeri üssü koruyan yapay zekâlı hava savunma sistemleri de makine hızında çalışarak çok daha etkili ve esnek olacaklardır. Harekât alanında gittikçe daha karmaşık hale gelmesi, robot askerlerin daha faydalı hale gelmesine imkan sağlayacak, insanların onları kontrol edemediği durumlarda algoritmalar devreye girecektir. Sürü silahları da koordinasyon için yapay zekâya ihtiyaç duyacaklardır.
          Taktik seviyede tek bir asker ya da makinenin izlemesi gereken döngü olarak belirlenen İzle-Oryante Ol-Karar Ver-Harekete Geç (OODA) döngüsünün üç ortamda ve dört safhada uygulanması ile ilgili yapay zekâ uygulamaları Tablo-1’de olduğu gibi öngörülmektedir;
         - İZLE; Sensörlerden gelen bilgi ile oluşan büyük verinin işlenmesi tüm safhaların temelidir. Sensör’den anlaşılması gereken geniş anlamda, sosyal medya analizinden yapılandırılmamış her türlü bilgi toplama kaynağıdır. Ancak, bilginin teyit edilmesi ve birleştirilmesi için çoklu sensör verisine ihtiyaç vardır. Bunun için büyük miktarda veriyi işleme ve çoklu güvenlik seviyelerinde çalışan bir alt yapı gereklidir.
          - ORYANTE OL; Veri işleme ve sunu haline getirmesi için, sınırlı zaman içinde hızla kümeleyen ve anlam çıkaran büyük veri analitiği ve algoritmalara ihtiyaç vardır. Bu anlamlı çıktı, insanın anlayabileceği dil ve detaylara sahip olmalıdır. Bu veri işleme sisteminde sadece grafiksel bilgi sistemi değil, planlar (kaynaklar, zaman çizelgesi, kabiliyetler, ilişkiler ve faaliyetler) ve diğer kritik veriler (eylem zamanı, etkiler) bulunmalıdır.
          - KARAR VER; Kısa zamanda sağlanan bilgi kullanıcının karar vermesine yardımcı olmalıdır. Bu nedenle, çıktının Nasıl ve Hangi sorularına cevap vermesi beklenir. Sadece mevcut durumu açıklamamalı, uygulanacak hareket tarzlarını da önermelidir. Yapay zekâ, veriyi birleştirerek, modeller ve uzmanlık bilgisi ile en iyi hareket tarzları ve sonuçları ile ilgili öngörülerde bulunmalıdır. Yapay zekâ daha güçlü hale geldikçe muhtemelen insan unsurunun ona güveni ve bağımlılığı artacaktır.
         - HAREKETE GEÇ; Yapay zekânın daha da gelişmesi veya zaman baskısının artması nedeni ile artık kararlar makineler tarafından otonom olarak uygulanabilir. Mesele istenmeyen ya da hatalı uygulamaların nasıl önleneceğidir. Eylemi yapan otonom makine de olsa, sorumluluk insana aittir.
Yapay zekâlı robot ve otonom silahlar çok tehlikeli muharebe ortamlarında gittikçe insanların yerini alacaktır. Akıllı savunma sistemleri, artan şekilde insandan daha fazla tespit edecek, analiz edecek ve saldırılara karşı hızlı ve etkili şekilde karşılık verecektir. Büyük veri analizi ve karar destek sistemleri, insan analizcilerin sindirebileceğinden çok daha fazla hacimde bilgi ortaya çıkaracaklar.
          Akıllı makineler savaşın temposunu hızlandırılabilir. Büyük veriyi kullanarak insandan çok daha hızlı ve doğru karar verebilir. Halen akıllı makineler, siber ve füze savunması gibi daha çok savunma sistemlerinde kullanılmaktadır. Gelecekte saldırı ve savunma akıllı sistemlerinin sıkıca entegre edilmesi ile tehditlere karşı makine hızında reaksiyon gösterilecektir. Belirli bir zaman sonra önce savaşlar yavaş yavaş insan kontrolünden çıkacak ve bir gün zaferi kazananı akıllı makineler belirleyecektir.
Makalenin devamı ve geniş versiyonu için;
https://www.academia.edu/45676015/Akıllı_Savaş