Amerika’da gölge hükümet ve Trump..

ABD’de seçilmiş başkan Donald Trump’ı dikkate almayan hatta devirmeye çalışan bir mekanizma olduğu iddiaları uzun süredir gündemdedir. Aslında ABD dâhilinde üç devlet bulunmaktadır. Birincisi en derin olan Wall Street merkezli, tek dünya hükümeti hedefi peşindeki Küresel Sermaye diye adlandırdığımız küresel akıl’dır. Bu derin devleti size ‘Dünyayı Kim Yönetiyor?’ başlıklı makalede anlatmıştık. İkinci derin devlet birincisinin devlet bürokrasisi içindeki uzantısı yani ‘gölge hükümet’tir. Gölge hükümet, iktidarda kimin olduğuna bakmaksızın kendi pusulasını takip eden “devlet içinde devlet” diye de anılır. Üçüncü ve açıkta olan hükümet ise Beyaz Saray ve ABD Kongresi’nin de dâhil olduğu resmi hükümettir. Trump ile birlikte derin devlet tartışmaları ABD’yi sardı. Bazılarına göre sorun derin devlet değil, Trump’ın seçtiği danışmanlarının Soğuk Savaş sonrası dünya öncelikleri konusunda aynı görüşte olmamasıdır. Bazı Amerikalılar ülkede bir derin devletin olduğunu ama bunun derin değil sığ olduğunu düşünüyor. İşte bu kastettikleri gölge hükümet’tir. Bu makalede ise size ‘gölge hükümeti’ ve nelerle uğraştığını açıklayacağız.

Derin devlet konsepti ve ABD..

Amerikan anlayışına göre; derin devlet, ülke dış politikasını kontrolünü ele geçirmek için daimi (atanmış) ulusal güvenlik bürokrasisi içinde en doğru yerlere yerleşmiş ve ülke sanayisi ve düşünce merkezleri ile sıkı sıkıya irtibatlı bir kurgu kastedilmektedir. Bu kurgu, çeşitli mekanizmalar yolu ile içeride ve dışarıda baskı yapmakta, ülkenin geniş kaynaklarını ve kabiliyetlerini kontrol etmekte, bilgi asimetrisini kendi menfaatleri için kullanmakta, tehdit enflasyonu yaratmakta ve seçilmişlerin sistemlerine sızıntılar yapmakta; kendi anlayışını anahtar kurumlar içinde yaymak için düşünce ve kültürünü yaymakta, takviye etmekte ve politika haline getirmektedir. Gölge hükümetin omurgasını istihbarat örgütleri ve kariyer peşindeki bürokrasi oluşturmaktadır. Bunlar resmi düzen içinde kendi bataklık alanlarını oluşturmaktadır. Bu alana çektikleri kişilere ise “biz kazanacağız” demektedirler. Özel amaçları ülkenin gündemini kendilerine göre değiştirmek, konumlarını korumak ve güçlendirmektir. Eğer yükselmek isteyen bir Amerikalı devlet adamı varsa gölge hükümet ile birlikte ikinci kariyer yaparak hayallerine kavuşabilir.

(Derin devlet içinde) derin devleti, Roosevelt Komünistlere karşı iç işleri için, Truman ise uluslararası amaçlar için kurmuştu. Nixon, 1969’da başkan olduğunda partisi Kongre’nin iki kanadında da çoğunlukta değildi. Vietnam ve diğer konularda gizliliği koruması için amatör kadrosu ona tavsiyelerde bulunmuş ve fakat Watergate ortaya çıkınca yargılanmamak için istifa etmişti. Böylece derin devlet kazandı; Kongre, Güney Vietnam’a yardımı kesti, milyonlarca kişinin öldüğü ülkeyi Komünistlere bıraktı. Asıl derin devlet Sanayi Devrimi ile belirginleşmeye başlarken, gölge devlet Reagan dönemi ile kemikleşmeye başladı. Derin-devlet teorisyenlerine göre; seçilmiş yetkililer ve atanmış siyasilerin tercihleri, halkın istekleri ve hükümetin şekli göz ardı edilmektedir. Buna kanıt olarak, değişim önermelerine rağmen seçilen yeni liderlerin dış politikada devamlılık sağlamaları gösterilmektedir. Bu sadece Trump yönetimi için getirilmiş bir iddia değil. Tufts Üniversitesi’nden Prof. Michael Glennon, Obama döneminde “çifte hükümet” olduğunu söylemektedir. Glennon, Obama’nın Bush’un tersine politikalar izleyeceğini söylemiş olmasına rağmen, benzer politikalar izlediğini, bunun nedeninin ise bir düzine kadar askeri, diplomatik ve kolluk kurumunda oturan birkaç yüz kadar yöneticinin oluşturduğu ‘de facto’ yönetim olduğunu açıkladı.

Amerikan gölge hükümeti..

ABD’de derin devletin 15 Bakanlık ve 7-15 kadar devlet kuruluşu içinde olabileceği değerlendirilmektedir. Derin devletin vasıtaları; askeri-sanayi kompleksi, istihbarat toplumu, plütokratlar, büyük petrol, ana akım medya, ulusal güvenlik bürokrasisi ve Silicon Vadisi’dir. Toplam sayıları 2-3 bin kişi olabilir. Gölge hükümetin ana unsurları şunlardır;

 (1) Resmi devletin içinde konumlanmış özellikle CIA ve NSA gibi istihbarat örgütlerinde yer alan ağ, özel istihbarat teşkilleri (Booz Allen Hamilton).

(2) Asıl derin devletin kaynağı olan Wall Street’in uzantısı güçlü bankalar ve hukuk firmaları (örneğin Sullivan and Cromwell).

 Amerikan gölge hükümetinin hâlihazırda ülke içinde uğraştığı işleri sıralayalım;

(1) Ülke içi gözetleme ve takip (NSA).

(2) Ulaştırma merkezlerinin sıkı kontrolü için yeni güvenlik düzenlemeleri,

(3) Vatandaşlık Kanunu (Patriotic Act) ile hukukun üstünlüğünün ortadan kalkması.

(4) Askerileşmiş polis devleti (polisin askeri silah ve malzemeler ile güçlendirilmesi).

(5) SWAT (Özel Silah ve Taktik) timlerinin yaygınlaşması.

(6) Ülke içi drone kullanımı.

(7) Üniversite ve liselerde polis varlığının artması.

(8) Suç oranı ile birlikte kolluk güçlerinin yetkilerinin de artması.

(9) Hapishanelerin özelleştirilmesi (hapishanelerde doluluk %90 oranında).

Sonuç..

ABD içinde birkaç yüz kişilik askeri, istihbarat, diplomatik ve kolluk gücü yöneticisi politika yapıcısı ve dış politikayı yürütüyor. ABD Başkanı, ülke güvenliğinin yönlendirilmesinde bu grup üzerinde çok az kontrol uygulayabiliyor. Trump dönemi, gölge hükümetin yükselişi olarak adlandırılmaktadır. Trump’ı derin devletin hedef aldığını savunanlar, adres olarak FBI ve CIA çalışanları ile onların müttefikleri ve sızıntı yapan muhbirleri gösteriyorlar. Ancak, derin devlet için bunlar yetmez, farklı bir gündemleri de olmalıdır. Gölge hükümet, kendisini kurumlardan soyutlamış elit tabaka da değildir. Gölge hükümet, güç ve çıkar peşinde koşan, yönetici sınıf içine entegre olmuş oligarşik bir gruptur. Trump ise şu anda; iki partideki muhalifleri, bürokrasi, ulusal medya, lobiciler, Hollywood ve Wall Street ile mücadele halindedir. Ona göre tüm sistem çürümüş durumda ve binlerce ölü bırakarak ve trilyonlarca doları boşa harcayarak ülkeyi sonuçsuz savaşlar ile başarısız hale getirdiler. İran’ın etkisi arttı, insani kriz yükseldi, ekonomi kötü, iş gücü azaldı, yoksulluk ve suç arttı, borçlar çoğaldı.