Koronavirüs hastalarının neden yüzükoyun yatırıldığı belli oldu

1. Koronavirüse yakalanan bazı hastaların yoğun bakımda yüzüstü yatırılmış görüntüleri dikkat çekmişti. Bu görüntünün Kovid-19 hastalarının tedavisinde büyük önem taşımış olduğu ortaya çıktı.

Pandeminin Avrupa'ya yayılmış olduğu ilk dönemlerde, İtalya'daki yoğun bakım ünitelerinde kaydedilen görüntüler fazlaca konuşulmuştu. O görüntülerde bazı hastaların yüzüstü yatırılarak cihazlara bağlandığı görülmüştü. Bu yöntemsayesinde akciğerlerine daha çok oksijen gidiyor. Sadece bu tekniğin de riskleri var.

Oksijen akışı artıyor

Hastalar birkaç saat yüzükoyun yatırılarak akciğerlerinde toplanmış ve nefes almalarını engellemiş olan sıvıların akması sağlanıyor.

Yoğun bakımdaki Covid-19 hastalarının tedavisinde bu yöntemin giderek daha çok uygulandığını görüyoruz.

ABD'deki Johns Hopkins Üniversitesi'nden akciğer hastalıkları ve yoğun bakım uzmanı Doçent Dr. Panagis Galiatsatos, birçok Covid-19 hastasının yeterli oksijen alamadığı için zarar gördüğünü söylüyor.

Dr. Galiatsatos, "Bu hastalara oksijen verilse de kimi zaman kafi olmuyor. Yüzükoyun yatırdığımızda akciğerleri genişliyor" diyor.

Akciğerlerin sırta doğru olan kısmının daha ağır olduğunu, sırtüstü yatan hastaların ağırlığının sırta yüklenmesiyle yeterli oksijen almakta güçlük çektiklerini söylüyor.

Yüzükoyun yatmak ise oksijen akışını artırdığı benzer biçimde akciğerlerin değişik kısımlarının kullanımının artmasını da sağlıyor.

Dr. Galiatsatos, "Gözle görülür bir fark yaratıyor, birçok hastada işe yaradığını kendi gözlerimizle gördük" diyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Mart ayında, akut solunum yetersizliği olan yetişkin Covid-19 hastalarının, günde 12 ila 16 saat süresince yüzükoyun yatırılması tavsiyesinde bulunmuş oldu.

WHO, bu tekniğin çocuklar için de düşünülebileceğini, sadece bunun özel eğitimli uzmanlar tarafınca güvenli bir halde uygulanması icap ettiğini belirtti.

American Thoracic Society tarafınca yapılan bir araştırmada, şubat ayında Çin'in Vuhan bölgesindeki bir hastanede Covid-19 bağlantılı solunum yetersizliği için tedavi gören 12 ağır hasta incelenmiş ve yüzükoyun yatırılmayan hastaların akciğer genişleme kapasitesinin, yüzükoyun yatırılan hastalara kıyasla fazlaca daha zayıf olduğu görülmüştü.

Riskleri de var

Sadece kolay bir uygulama benzer biçimde görünse de bu tekniğin de riskleri var. Hastaları bu pozisyona getirmek vakit alıyor ve tecrübeli profesyoneller gerektiriyor.

Dr. Galiatsatos, "Bu kolay değil. Etkili bir halde uygulamak için dört-beş kişi lazım" diyor. Personel sıkıntısı çeken ve giderek artan sayıda Covid-19 hastasına bakmak zorunda olan hastanelerde uygulanması zor olabilir.

Johns Hopkins Hastanesi, koronavirüs hastalarının sayısının artması üstüne, hastaları yüzükoyun yatıracak özel bir ekip oluşturmuş. Böylece yoğun bakımda vazife alan öteki sağlık çalışanları ihtiyaç olduğunda bu ekibi çağırıyor.

Sadece hastanın pozisyonunu değişiklik yapmak başka komplikasyonlara da yol açabilir.

"Aşırı kiloluluk en büyük kaygılardan biri. Göğsünden yaralanmış insanlarda da dikkatli olmak gerekiyor. Ek olarak hastayı solunum aletine bağlayan kablolar ve tüpler de var."

Bu tekniğin kalp krizi riskini artırabileceği ve nefes borusunun tıkanmasına yol açabileceği de söyleniyor.

Artık yaygın kullanılıyor

Hastayı yüzükoyun yatırmanın yararları ilk olarak 1970'lerde tespit edilmiş.

Sadece bu teknik 1986'da dünya genelinde hastanelerde yaygın kullanılmaya başlamış.

Tekniği inceleyen ve hastalarda başarıyla tatbik eden ilk hekim Luciano Gattinoni olmuş.

Bugün Milano Devlet Üniversitesi'nde fahri profesör ve anestezi ve resüsitasyon uzmanı olan Gattinoni, yüzükoyun yatırmanın başlangıçta "birçok itirazla karşılaştığını" belirterek bunu tıp dünyasının "oldukça muhafazakar" karakterine bağlıyor.

Artık bu tekniğin yaygın kullanıldığını söyleyen Prof. Gattinoni, "Hastalar yüzüstü yatarken akciğerlerindeki (fizyolojik) güç dağılımı daha eşit oluyor" diyor ve bunu şu şekilde açıklıyor:

"Solunum aletinin (ventilatör) mekanik enerjisine maruz kalan bir akciğer düşünün: Aslen akciğerlere devamlı yumruk atılıyor gibidir. Bu güç dağılımı ne kadar eşit ise o denli az zarar verecektir."

Bu tekniğin yararları ile alakalı başka araştırmalar 21. yüzyıl başlarında yayımlandı:

"2000 senesinde Fransa'da meydana getirilen bir araştırmada, yüzükoyun yatan hastaların oksijen düzeyinin yanı sıra hayatta kalma şansının da arttığı görüldü."

Sonucunda bu teknik, hemen hemen tedavisi olmayan ve şimdiye dek on binlerce insanın hayatına mal olan bir pandemide kullanılıyor.

Dr. Galiatsatos, "Şimdilik elimizden gelen en iyi şey bu tür tekniklere başvurmak" diyor.

(BBC Türkçe)