Eski BOTAŞ Doğalgaz Alım Daire Başkanı Ali Arif Aktürk, İran’ın doğalgaz kesintisi kararı ile ilgili olarak; “Önümüzdeki günlerde ısınıyor hava. Şubat ayının ikinci haftasında yeni bir soğuk hava dalgası bekleniyor. Önümüzdeki haftalarda artan gazın hepsini, kesinlikle Tuz Gölü’ne yeniden depolamamız ve şubat ayının ikinci haftasına hazırlık yapmamız gerekiyor” dedi.
Eski BOTAŞ Doğalgaz Alım Dairesi Başkanı Ali Arif Aktürk, sanayide uygulanan doğalgaz ve elektrik kesintisini ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi. Türkiye’nin doğuda iki kaynaktan gaz girdiğini aktararak, şunları anlattı:
“Bunlardan biri Şahdeniz gazı. Azerbaycan’da Hazar’dan çıkardığı gaza Şahdeniz deniyor, Azeri gazı. İkincisi de İran gazı. 2021 yılında Azerbaycan ile olan kontrat sona erdi. Aynı miktarda gazı Azeriler, 6 milyar metreküp yıllık sözleşme miktarıdır ve günlük sözleşme miktarı da 19 milyon metreküptür, biz TANAP’a deplase ettik, TANAP üzerinden taşımaya başladık. Bu miktar TANAP’ta Gürcistan sınırından giriyor. BOTAŞ’ın sistemine dahil olmadan ilk çıkış noktası Eskişehir’de BOTAŞ’ın iletim sistemine gaz veriyor. Verdiği gaz da 16 milyon metreküp, yani 19 yerine 16. İkinci durağı da Trakya bölgesindir.
BOTAŞ’ın kendi iletim sisteminde doğudan giren miktar azaldı. 19 milyon metreküp günlük olarak azaldı. İran’da da kesinti olduğu anda, doğudan giren hiçbir gaz akışı olmadı. Bunun doğudaki tüketim açısından iletim sistemindeki etkisi çok cüzi.
Ancak Gaziantep, Malatya, Kahramanmaraş, Adana ve Mersin’i besleyen hat buradan aşağıya branşman ile iniyor, o hattı buradan besliyor. İran ve Azeri gazı kesilince Antep ve Adana bölgesine giren bir gaz kaynağı olmadı.
"Teknik olarak imkanları yok"
Aslında, bunu bertaraf etmek için aşağıya Dörtyol’a LNG tesisi kuruldu, lakin tesisin çalışma prensibi normal konvansiyonel LNG terminalleri gibi değil… İran gazı kesilmesi durumunda buradan sürekli aynı hacimdeki ikame etmenin teknik olarak imkanı yok.”
Türkiye’nin, gaz fiyatlarının dünya piyasasında düşük olduğu dönemde anlaşma yapmakta geç kaldığını aktaran Aktürk; Rusya ile az bir miktarda gaza daha yüksek fiyattan anlaşıldığını belirtti. Aktürk, Rusya’nın Türkiye’deki özel sektör şirketlerine sattığı gazı da tahkimlik olduktan sonra kestiğini söyledi.
"Hiçbir kesintiye izin vermememiz gerekiyor"
Aktürk, Türkiye’nin gaz kullanımının da arttığını anlatarak, “Konutlardan her sene ilave 11 milyon metreküp günlük, ilave bir talep sisteme giriyor. Bunları alt alta topladığınızda 290 milyon metreküplere yakın tüketim bir günde tüketime ulaştık. Bu tüketimi karşılamak için giriş noktalarınızda hiçbir kesintiye izin vermemeniz gerekiyor” dedi.
Aktürk yer altı depolarının ülkelerin gaz ihtiyacını kesilme durumunda kullanım amacı olmadığını söyleyerek, İstanbul ve Tuz Gölü’nde bulunan Türkiye’nin iki yer altı deposunun toplamının günlük 45 milyon metreküp gaz üretebildiğini belirtti.
Aktürk, sadece İstanbul’un 53 milyon metreküp günlük gaz ihtiyacı olduğunu kaydederek, “Yani iki yer altı deponuz ağzına kadar dolu olsa bile sisteme gaz verdiğinizde İstanbul’un talebini karşılayacak durumda değil” diye konuştu.
Aktürk, Tuz Gölü’deki gazın artık “yastık gazı” miktarına geldiğini belirterek, şunları aktardı:
“İran kesintisi devam ederse oradan sisteme gaz verme olasılığı azalacak ve hatta birkaç gün sonra düşecek. Bu soğuklar da devam ederse. Tüm Türkiye’de kesinti şiddeti daha da artacak. Ama önümüzdeki günlerde ısınıyor hava durumu. Şubat ayının ikinci haftasında yeni bir soğuk hava dalgası bekleniyor. Biz önümüzdeki haftalarda artan gazın hepsini kesinlikle Tuz Gölü’ne yeniden depolamamız ve şubat ayının ikinci haftasına hazırlık yapmamız gerekiyor. Yer altı deposu, bu tür büyük kesintilerde ilaç değildir. Yer altı depolarının amacı arz-talep dengesizliğinde talebe yetecek ilave gazı sisteme vermek esasına dayanır.”