Uyuz vakaları artıyor

Yılın başından beri uyuzun belirtisi olan kaşıntı, döküntü şikayetleriyle dermatologların kapısını çalanların sayısında hayli bir ilerleme var. Uzmanlar ise bilinen kadar bilinmeyen vakaların olduğunu söylüyor. Google arama istatistikleri de uyuz vakasının ciddiyetini gösterir nitelikte. Arama motorunda “uyuz” kelimesinin yanı sıra “Uyuz kendiliğinden geçer mi?”, “Uyuz hastalığına ne iyi gelir?”, “Ne yaptıysam uyuz geçmiyor”, “en etkili uyuz ilacı”, “uyuz sabunu”, “uyuz kremleri gibi aramaların üst sıralara yerleştiği görülüyor.

Miliyet’ten Senim Tanay Karakuş’un haberine göre, 2020 yılının mart ayından beri döküntü, kaşınma gibi şikayetleri yaşayan pek çok kişi, hastanelerde dermatoloji kliniklerinin kapısını çaldı.

Uyuz hastalığı ile ilgili Bezmialem Vakıf Üniversitesi Dekan Yardımcısı ve Dermatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Özlem Su Küçük’ün aktardığı bilgilerden öne çıkanlar şu şekilde:

“2.5 katın üzerinde artış var”

Pandemi sürecinden bu yana uyuz vakalarında nasıl bir artış var? ‘Dirençli uyuz vakalarında patlama oldu’ diyerek daha önce de bu konuda uzmanlar açıklamalarda bulunmuştu. Şu günlerde tablodaki değişim nasıl? Gerçekten tarihte görülmemiş bir boyutta uyuz salgını mı yaşanıyor?
Pandemi sürecinden bu yana uyuz hastalığının görülme oranı anlamlı oranda arttı. Zaten son 5 yıldır uyuz vakalarının ülkemizde giderek attığını gözlemliyorduk. Ancak pandemi nedeniyle uyuz vakalarının daha da arttığını Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji polikliniğine başvuran hasta sayılarını ve uyuz tanısı alan hastaları değerlendirerek ulaştık.

Pandemi öncesi 2019 yılının mart-eylül ayları arasındaki zaman dilimi ile pandemi başlangıcından itibaren 2020 yılı mart-eylül arasındaki zaman dilimini karşılaştırdığımızda uyuz vakalarında 2.5 katın üzerinde artış saptadık.

Literatüre baktığımızda da bizim çalışmamıza benzer şekilde Kovid-19 pandemisinde uyuz salgınına dikkat çeken İspanya’da yapılmış bir çalışmayla da karşılaştık.

Bu çalışmada da insanların eve kapanmasıyla, evde akrabalarla geçirilen zamanın artmasının ve insanların bu dönemde çok zorunlu kalmadıkça hekime başvuramamalarının uyuz salgınında etkili olduğu belirtiliyor.

“Yoğun bir şekilde görmeye devam ediyoruz”

Uyuz vakalarını halen poliklinikte bu dönemde de yoğun bir şekilde görmeye devam ediyoruz. Daha önce tarihte buna benzer durumların yaşandığı olmuştur.

Özellikle pandemi döneminde böyle bir artışın olmasının sebepleri neler? Üstelik hijyen konusunda daha da hassas olduğumuz bir dönemdeyiz.

Pandemi döneminde karantina nedeniyle ilk olarak kalabalık ailelerde evde akrabalarla uzun zaman geçirilmesi, doğrudan temas ya da paraziti taşıyabilen eşyalar yoluyla ev içi bulaşların artmasına; ikinci olarak kişilerin kaşıntı yakınmalarını pandemi nedeniyle göz ardı etmeleri, polikliniklere ve hekimlere başvurularını ertelemeleri uyuz hastalığında tanı ve tedavi gecikmelerine neden oldu.

“Kediden, köpekten değil insandan bulaşıyor”

Uyuz nasıl bulaşıyor, farkında olmadan uyuzu bir başkasına taşıyabilir miyiz? Örneğin pek çok kişi uyuzun hep kedilerden, köpeklerden bulaştığını sanıyor.
Fiziksel temas (direkt temas) ile kişiden kişiye çok kolay bulaşan uyuz hastalığı, sanılan aksine kedi ve köpek gibi hayvanlardan insana bulaşmaz. Aynı zamanda hastalık paraziti taşıyabilen eşyalar yoluyla da bulaşabilir.

Özellikle aynı kıyafetleri giyen, aynı yatağı veya aynı havluyu paylaşan kişiler arasında daha kolay yayılan uyuz hastalığı yaş ve cinsiyet ayırt etmeksizin bulaşır.

Vücudumuzda hissettiğimiz hangi kaşıntılar ‘Bu uyuzdur’ dedirtir?

Her kaşıntı tabii ki uyuz belirtisi değildir. Kaşıntının pek çok farklı sebebi vardır. Ancak belirttiğimiz gibi geceleri şiddetlenen kaşıntı, küçük kırmızı renkli döküntüler ve özellikle diğer aile bireylerinde benzer yakınmaların olması uyarıcı belirtilerdir.

“20 dakikalık temas bulaşmasına yetiyor”

Uyuz teşhisi alan biri hangi noktalara dikkat etmeli, kaç gün sonra iyileşme başlıyor?

Uyuz çok bulaşıcıdır. El ele tutuşma, dans etme gibi uzun süreli deri teması (20 dakikayı aşan temaslar) ve cinsel ilişki ile bulaşabilir. Ayrıca uyuz enfeksiyonu olan biri tarafından kullanılmış olan giyecekler, yatak örtüleri veya havluları paylaşma yoluyla da bulaşabilir. Uyuz çoğunlukla doğrudan fiziksel temas yoluyla geçtiğinden aile bireylerine, arkadaşlara ve eşe kolayca bulaşabilir.

“Uyuz kendi kendine iyileşmez”

Uyuza yakalanan biri gereken tedaviyi olmazsa neler yaşanır? Uyuzun kendi kendine iyileşme olasılığı var mı?

Uyuz tedavi olmazsa vücutta iltihabi kabuklu yaralar oluşur. Geç tedavi halinde kalıcı , kaşıntılı sertlikler meydana gelir. Ayrıca hastalık tüm aile bireylerine bulaşır.

Uyuz tedavisinde ne tür ilaçlar kullanılıyor? Bu ilaçların içeriğinde neler var?

Çoğunlukla vücut yüzeyine uygulanan, yaşa ve hastanın durumuna göre miktarı değişebilen losyon ve krem (permetrin 8-12 saatlik bir uygulama) şeklinde ilaçlar önerilir. Bunlar doktorun önerdiği kullanım şekli ve kullanım sıklığına (örneğin permetrin için 1 hafta ara ile 2 kür) göre özenle uygulanmalı.

Deri yüzeyine uygulanan ilaçlara yanıt yoksa ağız yolundan alınan ilaç (ivermektin) önerilir. Tedaviye paralel olarak eşyalardaki parazitleri yok etmeye yönelik uygulamalar da önerilir. Bazen kaşıntıyı azaltmak için antialerjik ilaçlar da tedaviye eklenebilir.