Skripal suikastı...

İngiltere’nin Salisbury kasabasında 04 Mart 2018 tarihinde yaşanan suikast olayı Batı ve Rusya arasında devam eden Soğuk Savaş’ı ısındırma tehlikesi taşıyor...Suikast olayı, bir İngiliz ajanı olan eski Rus GRU Albayı Sergei Skripal ve kızının İngiltere’nin Sailsbury isimli küçük bir kasabasındaki bir pizzacıya yakın bir yerde sinir gazı kullanılarak zehirlenmesi ile meydana geldi. Daha önce de kaçak bir Rus iş insanı ve eski Rus özel kuvvetleri ajanı İngiltere’de ölmüş ve kesin bir kanıt olmadan İngilizler, Rusları suçlamışlardı.

ABD başta olmak üzere diğer Batı ülkelerin süratle İngilizlere katılması Rusya üzerinde oynanan bir plan olduğunu düşündürüyor. Winston Churchill’e göre Kremlin’in güç mücadeleleri halı üzerinde buldog kavgasına benzer. Dışarıdaki biri sadece hırıltıları duyar, ancak yerdeki kemikleri gördüğünüzde kazananın çoktan belli olduğunu anlarsınız. Bu durum, ABD istihbaratı ile Rus özel teşkilatları arasındaki bugünkü mücadelenin resmidir. Sergei Viktrovich Skripal, 1951 yılında doğmuş, 1999’da Rus askeri istihbarat servisi olan GRU’da Albay olmuş ve Aralık 2004’de İngiliz MI6 istihbaratına gizli bilgiler vermekten tutuklanmış. İngiliz istihbaratı, Skripal’i 1995 yılında İspanya’da askeri ateşe iken devşirmiş ve Moskova’da İngiliz büyükelçiliğindeki ajanları vasıtası ile temasa devam etmiş.

Moskova’da yapılan sorgusunda MI6’ya 20 bin sayfa belge yanında birkaç düzine Rus ajanının isimlerini, kod adlarını ve adreslerini verdiğini itiraf ettikten sonra 2006 yılında tutuklanmış. Skripal gibi pek çok Rus ajanının ihanet nedeni para oldu. Skripal’in bir İspanyol bankasındaki hesabından 100 bin dolar aldığı tespit edildi. Skripal’in Rus istihbaratına verdiği zarar, batıya çalışan diğer GRU ajanı olan Oleg Penkovsky ile eşdeğer görülüyor. Penkovsky, Moskova’nın Küba’ya füze yerleştirme planını İngiliz ve Amerikalı casuslara haber vererek, 1962 yılındaki Küba krizini yaratan ajandır. 1962’de tutuklanan Penkovsky’nin 1963’de idam cezası yerine getirildi. Albay Sergey Skripal neden ve kim tarafından öldürülmüştür?

Öncelikle Skripal aktif değildi ve Rus yetkililer onu diğer casuslarını kurtarmak için 2010 yılında Viyana’da takas olarak vermişlerdi. Skripal, iltica eden bir ajan değil, “iki taraflı” ajan idi. Skripal, yanındaki diğer üç ikili ajan ile birlikte Viyana’da casus değişimine tabi tutuldu ve karşılığında ABD’de yakalanan 10 Rus casusu alındı. Bu casuslardan biri de meşhur Anna Cahpman idi. Soğuk Savaş döneminde benzer suçu işleyenlerle aynı kaderi paylaşmayan Skripal, 13 yıl hafif hapis cezası almış ve Medvedev döneminde affedilmişti. İkinci olarak, Skripal, Rusya için bir tehdit değildi ve İngilizlere verecek yeni bir bilgisi de yoktu. İstihbarat servisi eğer bir haine ceza verecekse bunu en kısa zamanda yapar, hafızadan siler.

Üçüncüsü, İngiltere’de olduğu için İngiliz servisinin denetiminde idi ve Rusya aleyhine bir faaliyete girişmiş olsa idi; İngilizler neden öldürüldüğünün gerekçesi ile ilgili bir bilgi kullanabilirlerdi. Ancak, Skripal suikastını, Soğuk Savaş sonrası Rusya ve Batı ilişkilerinin gelişimi kapsamında ele almak gerekir. Batı ve Rusya, son 25 yıldır bir savaş içinde. Bu savaş tanklarla toplarla değil; finans, sosyal medya ve dezenformasyondan suikastlara pek çok örtülü operasyonla yani istihbarat savaşları ile yürütülüyor. Uzun bir zamandır Putin’in karşısında olan pek çok kişi öldürüldü. Bunlar arasına politikacı Boris Nemtsov, gazeteci Anna Politkovskaya ve eski FSB subayı Aleksandr Litvinenko ilk akla gelenler. Litvinenko, 2006 yılında Londra’da radyoaktif polonyum ile zehirlenmişti.

İkinci kanıt; seçilen silah (Novichok; “newbie” veya “novice”) 1980’lerde Sovyet bilim adamları tarafından askeri maksatlarla üretilen bir sinir gazı ve bunu sıradan bir devlet dışı aktörün yapması mümkün değil. Üçüncüsü ise Putin’in emri olmadan kimsenin böyle bir saldırıyı yapamayacağı düşüncesi. Nemtsov, Politkovskaya ve Litvinenko cinayetlerinde Putin’in tutumu suikastlara onay verdiği anlamına geliyor. Rus stratejisi son 25 yıl içinde gelişti. Ülke tekrar büyük güç statüsüne dönerken, Moskova kendi amaçlarına ulaşmak için konvansiyonel savaştan ziyade siyasi bir savaş rekabeti içinde olduğunu düşündü ve siyasi hedeflerine ulaşmak için bu alanda tüm vasıtaları kullanmayı öngördü. Böylece ortaya çıkan Gerasimov Modeli, çatışmada hedefleri ele geçirmek için askeri olmayan vasıtaların etkinliğine (%80’e %20) vurgu yapıyordu. Rusya’nın büyük stratejisi, bir dünya gücü olacak eski statü ve güç projeksiyonuna ulaşmaktır. Buna ulaşmak için Batıyı imha etmekten ziyade zayıflatmalıdır. Moskova’nın amacı önce hedef ülkeleri (Batı ve özelde NATO) dağıtmak, sonra tek tek çökertmektir. 2011 yılında Rus Savunma Bakanı’nın açıkladığı gibi “yeni duruma hâkim olmak için diğer devleti ve toplumunu istikrarsızlaştırmak, onu kendi çıkarlarına uygun kararlar almaya zorlamak gereklidir”.

İşte Rusya’nın Batıya ve İngiltere’ye yaptığı test budur. İstihbarat teşkillerinin saldırgan faaliyetleri ise espiyonaj ve etkileme faaliyetlerine odaklanmış, ulusal hedeflerine yönelik muğlak yöntemler şeklinde uygulanıyorlar. Son yıllardakei gelişmeler, Rusların Türkiye konusunda oldukça yol aldığını gösteriyor. İşe Rus siyasi savaşının Türkiye içindeki başarılarını tespit ederek başlamalıyız. Rus stratejisi ile mücadele etmek için yeni bir doktrine ve bu kapsamda bir oyun kitabına ihtiyacımız var.

Sadece espiyonaj ve suikastlara değil, sabotajlar ve etkileme operasyonlarına karşı da tedbirler almalıyız. Bu kapsamda, siber alanda hassasiyetleri yamayacak, yazılımları güncelleyecek ve kötü amaçlı yazılımları tespit edecek sistemler geliştirmelidir. Skripal olayı bir kez daha gösterdi ki; iki taraflı ajanlar diğer tarafı seçtiklerinde asla geçmişlerinden kurtulamazlar. Skripal suikastı gelecekteki casus değişimlerini de tehlikeye soktu.