Sosyal bir sistem olarak okul

Kültür, okulun veya farklı ögelerini birbirini bağlayan başlıca güçtür. Kültür, öğretmen-okul yöneticileri, öğretmen-öğretmen; öğrenci; öğretmen- öğrenci arasında etkileşime aracılık eder. Bu ilişki biçimleri, sosyal bir sistem olarak okulu bütünleştirmede önemli bir yer tutar.

Örneğin, öğretmen- okul yöneticileri arasında ilişkinin sonucu olarak bilgi, semboller ve fikirler bir sistem olarak okulu bütünleştiren etkenlerdir. Kuşkusuz, bir anlayış olması gereken. Uygulamada böyle midir? Ona bakmak gerekir. Maalesef, liyakat ölçütüne göre atanmayan okul müdürleri öğretmelerle ilişkilerinde bilgiyi, fikirleri kendilerine saklaya bilmektedir. Çünkü, okul yöneticileri yönetim erkinden kaynaklanan gücünü kimseyle paylaşmak istememektir.

Oysa, bilgi, fikir paylaşıldıkça etkili olabilir. Kuşkusuz, bu durumun değişmesini istiyorsak en başta okul yöneticililerinin atanma koşulları herkesçe etik olmayan biliniyor ve bilimsel ilkeler göz önünde bulundurulmadığı görülüyor.

Diğer taraftan, normal koşullar altında okul yöneticilerinin öğretmenlerden beklentilerinin neler olduğundan da bahsetmek gerekmektedir. Okul yöneticilerinin öğretmenlerden beklentileri çok

genel anlamda şunlardır: belli normlara uymak, öğrenci başarısını onlardan artırmasını beklemek, uygun öğretim ilkelerini kullanmasını onlardan beklemek; alan bilgisi ve sınıf yönetimi alanında yeterli olmalarını öğretmenlerden beklemek.

Öğretmen-öğretmen arasındaki etkileşimde sosyal bir sistem olarak okul bütünleşmektedir. Başka bir ifadeyle; öğretmenler arasında bilgi, sembol ve fikir paylaşımı sosyal bir sistem olarak okulun bütünleşmesine katkıda bulunmaktadır. Ancak, okullarda belli gruplaşmaların olması nedeniyle öğretmenlerin bütünleşmeleri sınırlı kalabilmektedir. Bu durumun aşılması bir ölçüde okul yönetimi politikalarının öğretmenler arasında informal etkinliklere önem verilerek ve adaletli uygulamalarla aşılabilir.

Diğer taraftan, bilindiği üzere öğretmen-öğrenci arasında bilgi, fikir ve sembol ve öğrenciye aktarımı okulu bütünleştiren bir etkendir. Oysa, bu anlamda da sorun var. Öğretmen yetiştirme politikamızın sağlıklı olmamasına bağlı olarak da sorunlarımız bulunuyor. Tabii ki bu durumda okulun sosyal bir sistem olarak bütünleşememesine neden olmaktadır.

Öğrenci- öğrenci arasındaki ilişki veya beklentileri okulu bütünleştiren etkenler arasındadır. Bu davranışlar arasında sorun davranışlara baş vurmamak, çatışmayı yoğun yaşamamak ve

arkadaşlarıyla uygun bir biçimde iletişime girmek; fiziksel şiddete başvurmamaktır. Ancak, araştırmalar ve gözlemler bu boyutlarda da sorunlarımız olduğunu göstermektedir.