Üniversitelerde örgütsel vatandaşlık

Örgütsel vatandaşlık, genel anlamda üniversiteye üyelik, öğretim elemanıyla üniversite arasında karşılıklı haklar ve sorumluluklara dayalı ilişki olarak tanımlanmaktadır. Üniversitelerin öğretim elamanlarına sağlayacağı haklar nelerdir? Yine öğretim elemanlarının üniversiteye karşı görev ve yükümlülükleri nelerdir? Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi ne anlama gelmektedir?

Üniversitelerin öğretim elemanlarına sağlayacağı hakların başında tüm iş görenlerde olduğu uygun maaş koşullarıdır. Tüm iyileştirmelerine rağmen öğretim elemanlarının maaşları istenen düzeyde değildir. Yine, uygun çalışma koşulları sağlanmak durumundadır. Ancak, öğretim elemanlarının ofislerin yetersiz olması, uygun dersliklerin ve laboratuvarların bazı üniversitelerde bulunmaması bilinen gerçektir.

Diğer taraftan, demokratik yönetim gereği katılımcı bir yönetim sağlamalıdır. Ancak, rektörlük, dekanlık, ana bilim başkanlığı ne de başkanlığı gerçek anlamıyla demokratik bir seçim yapılmadığı bilinmektedir. Yine, öğretim üyelerine araştırma yapma desteği ve ortamının sağlanması üniversite yönetimin temel sorumluluklarından biridir. Ancak, bu konuda olumsuzlukların olduğu görülmektedir.

Tabii ki bu olumsuzlukların üniversitelere maliyeti ağır olmaktadır. Özellikle öğretim elemanlarının düşük moral, iş doyumu söz konusu olduğunda örgüt olarak üniversiteler amaçları bakımından olumsuzluklar yaşamaktadırlar.

Diğer taraftan, üniversite öğretim elemanlarının genel anlamda üniversite yönetimine fakülte ve bölüm başkanlığına karşı hak ve hükümlülükleri bulunmaktadır. Bunların analiz edilmesi gerekmektedir. Tabii ki öğretim elemanlarının görev tanımları yönetmeliklerde bulunuyor. Ancak, özellikle araştırma görevlerinin görev dışı angarya işlerde kullanılmaması etik sayılmaz.

Genel anlamda 2547 sayılı kanununda belirtilen görev tanımalarında öğretim elemanlarının yükümlülüklerini yerine getirememesi üniversite amaçlarının getirilmemesi anlamına gelecektir. Bu durumda üniversitenin var oluş amaçlarına aykırı bir durum olarak değerlendirilmelidir.